Griegu xipriota

El griegu xipriota (en griegu, κυπριακά) ye un dialeutu del griegu modernu faláu por unes 700.000 persones, fundamentalmente na islla de Xipre, pero tamién fora de la isla, ente los miembros de la diáspora grecochipriota partida pel mundu. Difier de manera significativa del griegu modernu estándar faláu en Grecia, tantu no que se refier a la pronunciación, como a la gramática, al vocabulariu y, inclusive, a la pragmática, hasta'l puntu de que, en determinaos contestos, un falante griegu puede tener dificultaes pa entender la variante xipriota. Estes diferencies débense non yá a razones xeográfiques, frutu del aislamientu de Xipre y la distancia con Grecia, sinón tamién a motivos históricos, la influencia d'otres llingües.

Faláu en
Númberu de falantes
Falantes Tipu Añu 880 2020
Datos
Familia	griegu modernu
Sistema d'escritura	alfabetu griegu
Códigos

Léxicu

Acordies con The Ethnologue: Languages of the World, el grau de paecencia léxica ente'l griegu xipriota y el griegu modernu estándar bazcuya ente'l 84% y el 93%. Sicasí, el léxicu xipriota presenta munchos más préstamos d'otros idiomes que'l griegu estándar, procedentes sobremanera del francés antiguu, del italianu, del occitanu, del turcu y, cada vez con mayor frecuencia, del inglés. Paralelamente, el contautu col turcu fixo qu'enfusen na llingua cotidiana de los xipriotes delles espresiones procedentes del árabe y emplegaes polos musulmanes de tol mundu como, por casu, les siguientes:

• μάσ̌σ̌αλλα ["mással.la"], procedente del árabe "mashallah";
• ίσ̌σ̌αλλα ["íssal.la"], tomáu del árabe "inshallah", d'onde provién tamién la interxeición española oxalá;
• χαλάλιν ["jalanin"], del árabe "ḥa elāl";
• χαράμιν ["jaramin"], adautación del árabe "ḥarām".

Como contrapartida, delles pallabres genuinamente grieges, que cayeron en desusu en Grecia, caltiénense vixentes en Xipre. Ye'l casu del verbu συντυχάννω ["syndyjanno"], que significa falar; o del verbu θωρώ ["thoró"], col significáu de mirar.

Bibliografía

• Ammon, O. (ed.), 2006: Sociolinguistics/Soziolinguistik 3: An International Handbook of the Science of Language and Society/Ein Internationales Handbuch Zur Wissenschaft Von Sprache und Gesellschaft (2ª ed.). Walter de Gruyter.
• Arvaniti, A., 1999: "Cypriot Greek", en Journal of the International Phonetic Association 29 (2): 173–178.
• Arvaniti, A., 2006: "Erasure as a means of maintaining diglossia in Cyprus", en San Diego Linguistic Papers (2).
• Arvaniti, A., 2010: "A (brief) review of Cypriot Phonetics and Phonology", en The Greek Language in Cyprus from Antiquity to the Present Day. Universidá d'Atenes. páxs. 107–124.
• Beaudouin, M., 1884: Étude du dialecte chypriote moderne et médiéval, París.
• Horrocks, G., 1997: Greek : A History of the Language and its Speakers, Londres (traducíu al griegu por M. Stavrou y M. Tzevelekou, Atenes 2006).
• Κοντοσόπουλος, Ν., 1994: Διάλεκτοι και Ιδιώματα της Νέας Ελληνικής, Atenes.
• Μενάρδος, Σ., 1969: Γλωσσικαί Μελέται, Nicosia.
• Μηνάς, Κ., 1987: «Αφομοίωση του ερρίνου με τους άηχους κλειστούς φθόγγους στην ελληνική γλώσσα» ["Asimilación de les nasales colos soníos silenciosos zarraos en griegu modernu"], en Πρακτικά Β΄ Διεθνούς Κυπριολογικού Συνεδρίου, tomu 3, páxs. 253-283, Nicosia.
• Μηνάς, Κ., 2000: «Φωνητικά και ετυμολογικά τής Κυπριακής διαλέκτου» ["Fonética y etimoloxíes del dialeutu xipriota"], en Νεοελληνική Διαλεκτολογία 3, páxs. 151-188.
• Newton, B., 1972: Cypriot Greek. Its phonology and inflexion, L'Haya: Mouton.
• Παντελίδης, Χ., 1929: Φωνητική των Νεοελληνικών Ιδιωμάτων Κύπρου, Δωδεκανήσου και Ικαρίας ["Fonética del dialeutu neohelénico de Xipre, el Dodecaneso y Icaría"], Atenes.
• Thumb, A., 1909: Handbuch der griechischen Dialekte, Heidelberg.
• Χατζηιωάννου, Κ., 1996: Ετυμολογικό Λεξικό τής Ομιλουμένης Κυπριακής Διαλέκτου ["Diccionariu etimolóxicu del dialeutu faláu en Xipre"], Nicosia.
• Χατζηιωάννου, Κ., 1999: Γραμματική τής Ομιλουμένης Κυπριακής Διαλέκτου ["Gramática del dialeutu faláu en Xipre"], Nicosia.
• Χριστοδούλου, Μ., 1970: "Περί των διαλεκτικών ζωνών εν τη νέα Ελληνική γλώσση και της θέσεως της κυπριακής διαλέκτου εν αυταίς" ["Sobre les árees dialeutales del griegu modernu y sobre la posición del dialeutu xipriota dientro de les mesmes"], en Επετηρίς Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, tomu 3, páxs. 119-138.