Heloderma suspectum
El monstruu de xila[2] (Heloderma suspectum) ye una de los dos úniques especies conocíes de llagartos venenosos, l'otru ye'l so familiar cercanu, el llagartu de cuentes o escorpión (Heloderma horridum). Anque la bisarma de Gila ye venenosu, la so naturaleza pasiva fai que represente poca amenaza a los seres humanos. Sicasí, ganóse una reputación tarrecible, y ye matáu de cutiu polos caminantes y los dueños de les cases.
Heloderma suspectum monstruu de xila  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Estáu de caltenimientu | ||
 Cuasi amenazáu (IUCN 3.1)[1] | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Animalia | |
| Filu: | Chordata | |
| Clas: | Reptilia | |
| Subclas: | Diapsida | |
| Orde: | Squamata | |
| Suborde: | Lacertilia | |
| Familia: | Helodermatidae | |
| Xéneru: | Heloderma | |
| Especie: |
H. suspectum Cope, 1869 | |
| Subespecies | ||
| Consultes | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Descripción
editarLa bisarma de Gila ye'l llagartu más grande nativu d'América del Norte, mide aproximao ente 35 y 58,5 cm de llargu. Tien una figura trabada con pates pequeñes, poderoses garres y una cola curtio y grueso onde almacena la grasa qu'utiliza como enerxía mientres la envernía o cuando hai escasez d'alimentos. La piel de la bisarma de Gila ye rugosa, con marques irregulares brillantes de color rosado, mariellu o blancu, sobre escames negres o marrones.[3] La bisarma de Gila mover con esaxerada lentitú. Nun sabe correr ya intentaríamos en devanéu estornar a unu d'estos reptiles. De 500 g a 1 kg de pesu, ye un reptil pasivu de lentos movimientos.
Hábitat
editarHabita nes zones grebes y desiertos predresos d'América del Norte y montes tropicales secos. Vive en llurigues qu'él mesmu escava, o qu'ocupa cuando se cola'l propietariu. La bisarma de Gila xeneralmente evita los calores estremos del sol del mediudía y ye más activu mientres les hores de la mañana y l'atapecer. Permanez díes y selmanes ensin salir del so xoril, y cuando finalmente decídese a abandonar el so albergue facer con tiempu lluviosu y casi puramente de nueche.[4]
Alimentación
editar
La bisarma de Gila ye un animal carnívoru que s'alimenta principalmente de coneyos nuevos, mures, esguiles, llagarteses, xaronques, inseutos, aves y güevos d'aves, tortúes y culiebres. Detecta la presencia de les preses pol olfatu, que tien bien desenvueltu, y tamién pol gustu, sirviéndose del so llingua como d'un detector eficaz. Ye un real tragón que taramia tou lo comestible qu'atopa.[ensin referencies] Estos llagartos ataquen a les sos víctimes mordiéndoles y enferronándose a elles al empar que rueden sobre'l llombu pa dexar que'l venenu fluya al interior de la firida ensin dexar de mazcar pa infligir mancaes entá mayores. Engorda rápido y encher la cola, porque ye nesa parte del so cuerpu onde se-y atropen les reserves de grasa. Esta forma singular d'alimentase dexa a la bisarma de Gila ayunar mientres enforma tiempu ensin perxuiciu. El baxu ritmu metabólicu y el so relativamente fresca temperatura corporal amenorga entá ye más la so necesidá de ingesta regular d'alimentos.
En gran midida, la bisarma de Gila tien una fisioloxía especializada que lu ayudar a caltener los niveles enerxéticos mientres los sos llargos intervalos ente alimentos. Cuando una bisarma de Gila come, una glándula salival modificada dientro de la so boca llibera un compuestu llamáu exendin-4, que flúi dientro del tracto dixestivu y de la riega sanguínea del llagartu. Ente que los científicos tienen entá que confirmar el rol que xuega'l exendin-4, paez que prepara al cuerpu del Gila pa recibir, procesar y almacenar nutrientes. Amás, créese que'l exendin-4 tien un rol na rexeneración del intestín del Gila, que s'atrofia ente les esporádiques comíes pa caltener enerxía.[4]
Reproducción
editar
.jpg)
Ye un animal ovíparu que pon de 3 a 15 güevos, guarándolos mientres un periodu de 30 a 45 díes. La dimensión del güevu ye de 4x6,5 cm y el naciellu tien un llargor de 9 a 12 cm.
Venenu
editarLos sos fauces van armaes, dientro del quexal, d'un par de dientes paecíos a los gabitos venenosos de les culiebres. El venenu, usáu principalmente pa defendese, segrégase al traviés d'unes glándules asitiaes nel quexal inferior y flúi al esterior al traviés d'unos riegos presentes nos dientes.
== Estáu de caltenimientu Próximu a la vulnerabilidá (NT). Ta prohibíu la caza d'esta especie. Ye consideráu una especie protexida, yá que'l so hábitat atópase amenaciáu pol desenvolvimientu urbanu y agrícola, y la construcción de carreteres.
Subespecies
editarEsisten dos subespecies de bisarma de Gila: el reticuláu (Heloderma s. suspectum), que s'atopa principalmente nos estaos de Sonora y norte de Sinaloa, en Méxicu, amás d'Arizona, n'Estaos Xuníos; y la bisarma de Gila bandiáu (Heloderma s. cinctum), alcontráu nos estaos d'Utah y Nevada, de los Estaos Xuníos.
Importancia na Diabetes Tipu II
editarUn péptido análogu del péptido similar al glucagón de tipu 1 (GLP-1), alcontráu na secreción salivar d'esti llagartu, foi aprobáu pal tratamientu de pacientes con diabetes de tipu II. Esta aprobación basar na capacidá d'esti axente d'aumentar la secreción d'insulina y por tanto, ameyorar la hiperglucemia cola que cursa la enfermedá nestos pacientes.
El péptido similar al glucagón de tipu 1 (GLP-1), ye un factor intestinal que se lliberar en respuesta a la hiperglucemia resultante de la ingesta y que potencia la secreción d'insulina. Ye unu de los factores producíos nel intestín denominaos incretinas, responsables del efeutu incretina, conocíu como la diferencia ente los niveles d'insulina detectaos tres una ingesta oral de glucosa y una intravenosa d'igual cantidá. Siendo la respuesta insulínica a la sobrecarga oral de glucosa enforma mayor qu'a la intravenosa, por cuenta de estos factores intestinales que potencien la lliberación d'insulina.
Referencies
editar- ↑ Hammerson, G.A., Frost, D.R. & Gadsden, H. (2007). «Heloderma suspectum» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2015.2. Consultáu'l 24 de xunu de 2015.
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ American Museum of Natural History. «Gila Monster» (inglés). Consultáu'l 6 de febreru de 2009.
- ↑ 4,0 4,1 Dr. Mark Seward. «Dr. Mark Seward Gila Monster Web» (inglés). Consultáu'l 6 de febreru de 2009.
Bibliografía
editar- Schauenberg, Paul (1983). Ficheru Safari. Club internacional del llibru S.A. (Méxicu). ISBN 968-49-0035-X.
- Walter F. Boron MD PhD & Emile L. Boulpaep MD (2011). Medical Physiology, 2y Updated Edition. ElSevier.
- Triplitt C, Chiquette Y. Exenatide: from the Gila monster to the pharmacy. J Am Pharm Assoc (2003).
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Heloderma suspectum.
| Wikispecies tien un artículu sobre Heloderma suspectum. |
Datos: Q207058- Multimedia: Heloderma suspectum
Especies: Heloderma suspectum
