Wikipedia

Hertha Marks Ayrton

Phoebe Sarah Hertha Ayrton, conocida como Hertha Ayrton (28 d'abril de 1854, Portsea Island (en) Traducir – 23 d'agostu de 1923, Lancing (es) Traducir), foi una inxeniera, matemática, física ya inventora británica. Foi gallardoniada cola Medaya Hughes de la Royal Society polos sos estudios del arcu llétricu y la formación d'ondes de les dunes y les foles del mar.

Hertha Marks Ayrton
Vida
Nacimientu Portsea Island (en) Traducir[1], 28 d'abril de 1854[2]
Nacionalidá Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu de Gran Bretaña ya Irlanda
Bandera del Reinu Xuníu Reinu Xuníu
Grupu étnicu pueblu xudíu
Muerte Lancing (es) Traducir[1], 23 d'agostu de 1923[3] (69 años)
Sepultura cementerio de Brompton (es) Traducir
Familia
Casada con William Edward Ayrton (1885 – 1908)[2]
Fíos/es
Estudios
Estudios Universidá de Londres
Universidá de Cambridge
Girton College
(1877 - 1881)
Llingües falaes inglés[4]
Oficiu matemática, inxeniera eléctrica, física, inventora, activista polos derechos de les muyeres, suffragette, sufraxista, escritora
Premios
Cambiar los datos en Wikidata

Primeros años y educación

editar

Hertha Ayrton nació como Phoebe Sarah Marks el 28 d'abril de 1854 nel númberu 6 de la cai Queen, en Portsea, Hampshire, sur d'Inglaterra. Yera la tercer fía del matrimoniu formáu por Levi Marks, un reloxeru xudíu inmigrante de la Polonia zarista, y Alice Theresa Moss, una cordudera, fía de Joseph Moss, comerciante de vidriu de Portsea.[5][6] El so padre finó en 1861, dexando a la madre de Sarah con siete fíos que caltener y unu más en camín, asina que Sarah asumió la responsabilidá de curiar a los sos hermanos pequeños.[ensin referencies]

Con nueve años, Sarah recibió la invitación de los sos tíos, que dirixíen una escuela al noroeste de Londres, pa vivir sol so tutela y encargase de la so educación.[7] La so personalidá rebalba y n'ocasiones axatada llamaba l'atención de los sos compañeros y profesores.[8] El so primos introducir nel mundu de la ciencia y les matemátiques, y con dieciséis años yá trabayaba como institutriz (profesora particular). Estudió matemátiques nel Girton College de Cambridge y el so tutor foi Richard Glazebrook. George Eliot, qu'entós taba escribiendo Daniel Deronda, sofitó la solicitú d'almisión de Sarah. Presumiblemente, unu de los personaxes de la obra, Mirah, basar en Ayrton, anque nun se demostró.[6] Na so etapa en Cambridge, Ayrton construyó un esfigmomanómetro, dirixó la coral, fundó la brigada de bomberos de Girton y xunto con Charlotte Scott, la primer wrangler de Girton, fundaron un club de matemátiques.[7] En 1880, Ayrton aprobó los Tripos de Matemátiques pero nun recibió'l títulu porque, nesa dómina, Cambridge solo daba certificaos y non títulos académicos a les muyeres. Superó un exame esternu y llogró el so títulu de Bachelor of Science de la Universidá de Londres en 1881.[9]

Trabayos sobre matemátiques ya inxeniería llétrica

editar

Al so regresu a Londres, ganóse la vida dando clases particulares y bordando, creó un club de muyeres trabayadores y curió de la so hermana inválida.[7] Tamién punxo en práutica les sos habilidaes matemátiques: enseñó en Notting Hill y Ealing Gigh School y creó y solucionó problemes matemáticos, munchos de los cualos publicáronse en «Mathematical Questions and Their Solutions» nel Educational Times. En 1884, patentó un preséu de dibuxu d'inxeniería pa estremar una llinia en cualquier númberu de partes iguales y p'ampliar y amenorgar figures.[7][5] Foi'l so primer inventu importante. Anque probablemente'l so usu principal fuera para artistes, tamién yera útil p'arquiteutos ya inxenieros. La solicitú de patente de Hertha foi financiada por Lady Goldsmid y la feminista Barbara Bodichon, quien-y adelantraron dineru abonda pa sacar alantre les sos patentes. El so inventu amosar na Exhibition of Women’s Industries y recibió muncha atención de la prensa. Hertha honró a Barbara Bodichon llamando a la so fía nacida en 1886, Barbara Bodichon Ayrton (1886–1950). La patente de Ayrton de 1884 foi la primera de munches. Hasta la so muerte, rexistró 26 patentes: 5 sobre divisores matemáticos, 13 sobre llámpares d'arcu y electrodos y el restu sobre la propulsión d'aire.[ensin referencies]

En 1884, empezó a dir a clases nocherniegues sobre eletricidá nel Finsbury Technical College, impartíes pol Profesor William Edward Ayrton, un pioneru na enseñanza de física y inxeniería llétrica y sociu de la Royal Society. El 6 de mayu de 1885 casóse col so exprofesor, y dende entós asistió-y nos sos esperimentos de física y eletricidá.[7] Hertha empezó tamién la so propia investigación sobre les carauterístiques del arcu llétricu.[6]

A finales del sieglu decinueve, l'usu del arcu llétricu yera bien común nel allumáu públicu. El so mayor problema yera l'enclín de los arcos llétricos a emitir chasquíos y xiblíos. En 1895, Hertha Ayrton escribió una serie d'artículos pa The Electrician, esplicando qu'estos fenómenos producíense cuando'l osíxenu entraba en contautu coles banielles de carbonu utilizaes pa crear l'arcu. En 1899, foi la primer muyer en lleer la so propia ponencia ante la Institution of Electrical Engineers (IEE).[7] El so estudiu titulóse "El xiblíu del arcu llétricu". Poco dempués, Hertha foi escoyida la primer muyer miembru del IEE; la siguiente nun lo sería hasta 1958.[7] Solicitó presentar el so estudiu ante la Royal Society pero nun se-y concedió por cuenta del so sexu: «The Mechanism of the Electric Arc» (El Mecanismu del Arcu Llétricu) foi lleíu por John Perry nel so nome en 1901.[8] Tamién foi la primer muyer en llograr un premiu de la institución, la Medaya Hughes, dada en 1906 en reconocencia a les sos investigaciones sobre la formación d'ondes nes dunes poles foles del mar y el so trabayu sobre l'arcu llétricu.[6] A finales del sieglu XIX, el trabayu de Hertha nel campu de la inxeniería llétrica yera llargamente reconocíu, tanto nacional como internacionalmente. Nel Congresu Internacional de Muyeres celebráu en Londres en 1899, Hertha presidió la seición de física. Tamién faló nel Congresu Llétricu Internacional en París en 1900.[5] El so ésitu ellí condució a que l'Asociación Británica pa la Meyora de la Ciencia dexara a les muyeres entrar en comités xenerales y particulares.[ensin referencies]

En 1902, Ayrton publicó The Electric Arc (L'arcu llétricu), un compendiu de les sos investigaciones y trabayos sobre l'arcu voltaicu, a partir de los sos primeros artículos de The Electrician publicaos ente 1895 y 1896. Con esta publicación, la so contribución al campu d'inxeniería llétrica empezó a consolidase. Aun así, siquier de primeres, Hertha nun foi bien recibida poles más prestixoses y tradicionales sociedaes científiques como la Royal Society. Nel periodu posterior a la publicación de L'Arcu Llétricu, Hertha foi propuesta como socia de la Royal Society pol renombráu inxenieru llétricu John Perry en 1902. El Conseyu de la Royal Society tornó la so solicitú, porque les muyeres casaes nun podíen ser candidates a socios.[10] Aun así, en 1904, convertir na primer muyer en lleer la so ponencia ante la Royal Society «The Origin and Growth of Ripple Marks» (L'orixe y espansión de les ondulitas), que dempués se publicar nel Proceedings of the Royal Society.[8][9] En 1906 foi-y concedíu'l gallardón más prestixosu de la Royal Society, la Medaya Hughes, poles sos investigaciones esperimentales sobre l'arcu llétricu, y tamién sobre les ondulitas del sable».[9] Foi la quinta persona en llograr esti premiu, que se concede añalmente dende 1902 en reconocencia a un descubrimientu orixinal nes ciencies físiques, particularmente n'eletricidá y magnetismu o les sos aplicaciones; y hasta 2013, una de los dos úniques muyeres gallardoniaes .[9]

Últimos años ya investigación

editar

En 1908 y 1911, Hertha lleó de nuevu los sos estudios ante la Royal Society. Tamién presentó los resultaos de la so investigación ante l'audiencia de la British Association y la Physical Society. L'interés de Ayrton nos vórtices d'agua y aire inspiraron el ventilador Ayrton, llamáu flapper, utilizáu nes trincheres na Primer Guerra Mundial pa estenar el gas venenoso. Ayrton lluchó pola so aceptación y entamó la so producción: nel frente oeste utilizaron unes 100.000 unidaes.[7]

Hertha collaboró en crear la Federación Internacional de Muyeres Universitaries en 1919 y el Sindicatu Nacional de Trabayadores Científicos en 1920. Morrió por infeición sanguínea'l 26 d'agostu de 1923 en New Cottage, North Lancing, Sussex, por cuenta de una picadura de mosquitu.[7]

Vida privada

editar

Hertha Ayrton yera agnóstica. Na so adolescencia tomó'l nome de "Hertha" de la heroína homónima d'un poema de Swinburne que criticaba la relixón entamada.[11]

En 1885, casóse col vilbu William Edward Ayrton, un físicu ya inxenieru llétricu que sofitó los sos enfotos científicos. La pareya tuvo una fía, Barbara Ayrton, llamada cariñosamente «Barbie», que sería parllamentaria pol Partíu Llaborista.[8]

Legáu y reconocimiento

editar
  • Dos años dempués de la so muerte en 1923, el so amigu de tola vida Ottilie Hancock creó l'Asociación d'Investigación Herth Ayrton en Girton College.[9] Esta Asociación sigue a día de güei.[12]
  • En 2007 afayóse una placa conmemorativa nel so nome nel 41 de Norfolk Square en Paddington.[13]
  • En 2010, foi votada como una de los diez muyeres britániques más influyentes na historia de la ciencia.[14]
  • En 2015, la British Society for the History of Science creó un premiu pa proyeutos de web y compromisu dixital: nuna votación online. Los miembros escoyeron llamalo Ayrton Prize, en reconocencia a les contribuciones de Hertha Ayrton a la ciencia británica.[15]
  • El 28 d'abril de 2016, Google conmemoró'l 162º aniversariu de la nacencia de Ayrton con un Google Doodle na so páxina d'entamu, con una representación del movimientu d'ondes nel sable.[16][17]

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 Afirmao en: Oxford Dictionary of National Biography. Oxford Biography Index Number: 37136. Data de consulta: 14 setiembre 2021. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2004.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Afirmao en: The Biographical Dictionary of Women in Science. Tomu: 1. Páxina: 62. Editorial: Routledge. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 16 avientu 2003. Autor: Marilyn Bailey Ogilvie.
  3. ↑ Afirmao en: MacTutor History of Mathematics archive. Data de consulta: 22 agostu 2017.
  4. ↑ «idRef» (francés). Agencia Bibliográfica de Enseñanza Superior. Consultáu'l 20 mayu 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Hirsch, Pam (1 de marzu de 2009), «Hertha Ayrton» (n'en), Hertha Ayrton, Jewish Women's Archive, http://jwa.org/encyclopedia/article/ayrton-hertha-marks, consultáu'l 28 d'abril de 2016 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Hertha Ayrton» (inglés). Institution of Engineering and TechnologyArchives Biographies (n.d.). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Plantía:Cita ODNB
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Ogilvie, Marilyn Bailey (1986). Women in science : antiquity through the nineteenth century : a biographical dictionary with annotated bibliography, 3ª (n'inglés), Cambridge, Mass.: MIT Press. ISBN 0-262-15031-X.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Riddle, Larry. «Hertha Marks Ayrton» (inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  10. ↑ Henderson, Felicity. «Almost a Fellow: Hertha Ayrton and an embarrassing episode in the history of the Royal Society» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-08-02. Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  11. ↑ «Hertha Ayrton» (inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  12. ↑ «Girton College - Fellows» (inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  13. ↑ «AYRTON, HERTHA (1854–1923)» (inglés). English Heritage. Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  14. ↑ «Most influential British women in the history of science selected by panel of female Fellows of the Royal Society and science historians» (inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  15. ↑ «Aryton Prize» (inglés). Consultáu'l 28 d'abril de 2016.
  16. ↑ (n'inglés) Google Doodle Honors Scientist Hertha Marks Ayrton. Time. 28 d'abril de 2016. http://time.com/4310634/google-doodle-scientist-hertha-marks-ayrton-ripples-gender. Consultáu'l 28 d'abril de 2016. 
  17. ↑ «Hertha Marks Ayrton, encegolada colos patrones que formen les foles sobre'l sable». La Voz de Galicia. http://www.lavozdegalicia.es/noticia/informacion/2016/04/27/hertha-marks-ayrton-gran-científica-sufraxista-dio-lluz/00031461782969428385579.htm. Consultáu'l 29 d'abril de 2016. 

Pa más información

editar

Enllaces esternos

editar






Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Hertha_Marks_Ayrton&oldid=4253053»