Idioma chucoto
L'idioma chucoto (chukchi) o'l idioma luoravetlano (en chucoto: ԓыгъоравэтԓьэн йиԓыйиԓ) ye un idioma paleosiberiano faláu polos chucotos.
 Luoravetlano ԓыгъоравэтԓьэн йиԓыйиԓ | |
|---|---|
| Faláu en |  Rusia
|
| Rexón | Siberia |
| Falantes | ~10.400 |
| Familia | Chucoto-camchatca Septentrional |
| Estatus oficial | |
| Oficial en | Plantía:Xeodatos Chukotka Chukotka |
| Reguláu por | Nun ta reguláu |
| Códigos | |
| ISO 639-1 | nengún |
| ISO 639-2 | les mios
|
| ISO 639-3 | CKT
|
La llingua, xunto col coriaco, el kerek y l'itelmeno formen la familia chucoto-camchatca.
En Llibru coloráu de la Unesco la llingua apaez como en peligru d'estinción.
Escritura editar
Hasta l'añu 1931 l'idioma chucoto nun tenía un alfabetu oficial. Sicasí nos años 20 del sieglu XIX empezaron los primeros intentos de traducción de testos relixosos al chucoto. En 1823 foi publicáu'l primer llibru en chucoto.[1]
A principios del sieglu XX Vladimir Bogoraz afayó muestres d'escritura pictográfico del pastor de renos Tenevil. La escritura de Tenevil yera de la so propia invención, y nunca foi usada más allá de la so familia.
En 1931 foi creáu l'alfabetu chucoto basáu nel alfabetu llatín:
| А а | Ā ā | B b | C c | D d | Е е | Ē ē | Ә ә |
| Ә̄ ә̄ | F f | G g | H h | I i | Ī ī | J j | K k |
| L l | M m | N n | Ŋ ŋ | O o |
style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ō ō |
P p | Q q | |
| R r | S s | T t | O o |
style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ū ū |
V v | W w | Z z | |
| Ь ь |
Sicasí nos llibros de testu utilizaba una variación distinta:
| А а | B в | C c | D d | Е е | Ә ә | F f | G g |
| H h | I i | Ь ь | J j | K k | L l | M m | N n |
| Ŋ ŋ | O o |
style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p |
Q q | R r | S s | T t | O o | |
| V v | W w | Z z |
En 1937, esti alfabetu, xunto con otros alfabetos llatinos creaos unos años antes na Xunión Soviética, foi reemplazáu por un alfabetu cirílicu. De primeres ésti foi'l alfabetu rusu cola adición de los dígrafos К’ к’ y Н’ н’. Nos 1950 estos fueron reemplazaos poles lletres Ӄ ӄ y Ӈ ӈ. Estes nueves lletres utilizábense principalmente en llibros de testu, ente que la prensa utilizaba l'antigua versión. A la fin de los 1980, foi introducida la lletra Ԓ ԓ pa reemplazar la Л л y asina amenorgar el tracamundiu cola pronunciación de la lletra rusa de la mesma forma. L'alfabetu chucoto modernu ye'l siguiente:
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Ӄ ӄ | Ԓ ԓ (Л л) | М м | Н н |
| Ӈ ӈ | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф |
| Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь |
| Э э | Ю ю | Я я | ' |
Ver tamién editar
Referencies editar
- ↑ «Языки народов Сибири — Языки и культуры — Чукотский язык». Consultáu'l 20 de marzu de 2012.
Datos: Q33170
