Jaipur
Yaipur (n'inglés Jaipur, y n'hindi जयपुर, que se pronuncia /yáipur/), conocida tamién como la ciudá rosa, ye la capital del estáu de Rayastán na India. La so población nel añu 2003 yera de 2,7 millones d'habitantes.
 Jaipur | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  India |
| Estáu federáu | Rayastán |
Division of Rajasthan (en)  | Jaipur division (en) |
| Distritu | Jaipur |
| Tipu d'entidá | gran ciudá |
| Cabezaleru/a del gobiernu | Ashok Parnami |
| Nome oficial |
जयपुर (hi) Jaipur (en) |
| Nome llocal | जयपुर (hi) |
| Códigu postal |
302001 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 26°55′N 75°52′E / 26.92°N 75.87°E |
  Jaipur Jaipur (India) | |
| Superficie | 467 km² |
| Altitú | 431 m[1] |
| Demografía | |
| Población | 3 073 350 hab. (2011) |
| Porcentaxe | 100% de Jaipur |
| Densidá | 6581,05 hab/km² |
| Más información | |
| Fundación | 1727 |
| Prefixu telefónicu |
141 |
| Estaya horaria | UTC+05:30 [1] |
| Llocalidaes hermaniaes | Calgary, Fremont, Dodoma, Puertu Lluis y Lagos |
| jaipurmc.org | |
 | |
La ciudá foi construyida en estuco rosado p'asonsañar l'arenisca. En 1905 el príncipe de Gales visitó Jaipur. Pa da-y una bienvenida correuta decidió volvese a pintar los edificios de la ciudá de color rosa. De magar, esti color considérase un símbolu de la hospitalidá de Jaipur.
Ye un modelu como ciudá pre-moderna tocantes a la regulación de les sos cais. La ciudá ta estremada en seis barrios, dixebraos per aveníes d'unos 34 metros d'anchu. Estos barrios tán subdividíos por cais enrexaes. Cinco barrio estender pol este, el sur y l'oeste del barriu correspondiente al Palaciu. Esti últimu barriu incluyía'l complexu del palaciu (el Hawa Mahal o Palaciu de los vientos), xardinos y una llaguna. Jaipur ye una de les ciudaes de la India con más hestoria.
Estáu principescu
editar
La ciudá de Jaipur foi fundada en 1728 pol maharajá Sawai Jai Singh, gobernante d'Amber y gran aficionáu a l'astronomía. Jai Singh II foi un gobernante diplomáticu y les sos múltiples aliances dexáron-y abandonar la fortificada Amber y treslladar la capital a la nueva ciudá de Jaipur.
Mientres el periodu del Raj Británicu, la ciudá foi la capital del estáu principescu del mesmu nome. Los maharajás de Jaipur pertenecíen al clan de los kachwaha, que reclamaba ser descendiente del dios Caña, rei de Ayodhya. Créese que l'estáu foi fundáu en 1128 por Dhula Rai y que la so primer capital foi Amber. Los gobernantes de Jaipur apurrieron al imperiu mogol dalgunos de los sos xenerales más destacaos. Ente ellos taba Man Singh que lluchó en Orissa y Assam; Jai Singh que lluchó con Aurangzeb; y Jai Singh II, fundador de la ciudá. El belicismu natural de los Kachwaha obligó-yos a fortificar la mayoría de les sos ciudaes y palacios.
A finales del sieglu XVIII, los Jats de Bharatpur y el xefe de Alwar anexonáronse una parte de Jaipur. Nesa dómina, l'Estáu taba desapaecíu nel tracamundiu y nos conflictos internos. Les engarradielles ente los xefes de Jaipur y de Jodhpur llevaron a dambos Estaos en cantu de la ruina y Amir Khan, un aventureru afganistanu, dedicar a escalar el país. Por aciu un tratáu robláu en 1818, la proteición británica estender hasta Jaipur y afitóse un tributu añal. En 1835 produciéronse una serie de revueltes na ciudá nes que tuvo qu'intervenir el gobernador británicu. Mientres la revuelta de los cipayos revuelta de 1857 el maharajá ayudó a los británicos. Tres l'abolición del principáu por Indira Gandhi, el maharajá caltuvo namái funciones honorífiques. L'actual maharajá de Jaipur, Bhawani Singh, exerz un papel fundamentalmente cultural y caltién la so residencia nun pabellón priváu del palaciu real de Jaipur, anque mora davezu en Londres.
La ciudá rosa
editar
Llamen asina al cascu antiguu mandáu construyir por Jai Singh II. Tolos edificios históricos tán pintaos d'un color rosa salmón qu'en Rayastán equival al color de la suerte. Na narración del so viaxe a esta ciudá (1929) Mircea Eliade espresa: "Lo primero que me sorprendió de Jaipur foi la so viva guapura, yera una ciudá construyida totalmente de piedra colorada".[2]El so fundador, gran aficionáu a les ciencies y sobremanera a l'astronomía, mandó construyir un gran observatoriu na ciudá.
La ciudá ye simétrica, con trazáu xeométricu bien racional. Ta arrodiada d'una muralla almenada que tien diez puertes. Ta diseñada según el Shilpa Xastra (un tratáu antiguu d'arquiteutura), estremada en nueve cuadrantes con cais anches de más de 30 m; d'esos nueve cuadrantes dos tán dedicaos al complexu palaciegu col Chandra Mahal o Palaciu de la ciudá, el Hava Mahal o Palaciu de los Vientos y el Jantar Mantar o observatoriu de Jai Singh; los otros siete tán ocupaos pol pueblu.
Nel sieglu XXI la so economía básase nel comerciu, seición de servicios y turismu.
Llugares d'interés
editar- Hawa Mahal o Palaciu de los vientos.
- Jantar Mantar
- Palaciu de la Ciudá, residencia histórica de los majarashas.
- Jal Mahal, un palaciu asitiáu nel centru d'un llagu.
- Observatoriu de Jai Singh
- Museo Albert Hall, alcontráu nel centru de la ciudá, contién diverses coleiciones d'escultures y pintures. Construyir en 1876 ya inauguróse como muséu en 1887
- Fuerte Amber
- Abhaneri, una llocalidá asitiada a 95 km de Jaipur, conocida pol Chand Baori, unu de los primeres baoris de Rayastán realizáu pol llexendariu rei Chandra, que dexaba recoyer l'agua na estación de les agües.
Clima
editar Parámetros climáticos permediu de Jaipur 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura máxima absoluta (°C) | 31.7 | 36.7 | 42.8 | 44.9 | 48.5 | 47.2 | 46.7 | 41.7 | 41.7 | 40.0 | 36.1 | 31.3 | 48.5 |
| Temperatura máxima media (°C) | 22.4 | 25.0 | 31.0 | 37.1 | 40.3 | 39.3 | 34.1 | 32.4 | 33.8 | 33.6 | 29.2 | 24.4 | 31.9 |
| Temperatura mínima media (°C) | 8.4 | 10.8 | 16.0 | 21.8 | 25.9 | 27.4 | 25.8 | 24.7 | 23.2 | 19.4 | 13.8 | 9.2 | 18.8 |
| Temperatura mínima absoluta (°C) | -2.2 | -2.2 | 3.3 | 9.4 | 15.6 | 19.1 | 20.6 | 18.9 | 15.0 | 11.1 | 3.3 | 0.0 | -2.2 |
| Precipitación total (mm) | 7.0 | 10.6 | 3.1 | 4.9 | 17.9 | 63.4 | 223.3 | 205.9 | 66.3 | 25.0 | 3.9 | 4.2 | 635.4 |
| Díes de lluvia (≥ 1 mm) | 0.6 | 1.0 | 0.4 | 0.7 | 1.4 | 3.9 | 11.2 | 10.0 | 3.8 | 1.3 | 0.4 | 0.4 | 35.2 |
| Fonte: India Meteorological Department (record high and low up to 2010)[3][4] | |||||||||||||
Ciudaes hermaniaes
editar
Referencies
editar- Bose, Biraj, Delhi, Agra and Jaipur, Lustre press Pvt. Ltda. 1995. ISBN 81-7437-008-0
- Gayatri Devi, rajmata de Jaipur.
- ↑ 1,0 1,1 «Jaipur, Rajasthan, India». mapa. Consultáu'l 2 xunu 2018.
- ↑ Eliade, Mircea (1997) La india. Barcelona: Herder, páx. 93.
- ↑ «Jaipur Climatological Table Period: 1971–2000». India Meteorological Department. Consultáu'l 25 de marzu de 2015.
- ↑ «Ever recorded Maximum and minimum temperatures up to 2010». India Meteorological Department. Archiváu dende l'orixinal, el 21 de mayu de 2013. Consultáu'l 25 de marzu de 2014.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Jaipur.
