José María Raygada
José María Raygada y Gallu (18 d'avientu de 1795, Piura – 15 de xineru de 1859, Lima) foi un militar y políticu peruanu. Prócer de la independencia de Perú. Foi'l primer Presidente del Conseyu de Ministros de Perú, según ministru de Guerra y Marina, mientres el segundu gobiernu de Ramón Castilla. Exerció'l poder interinamente, d'abril de 1857 a xunetu de 1858, cuando Castilla ausentar de la capital pa combatir la revolución de Manuel Ignacio de Vivanco nel sur. Foi tamién comandante xeneral de la Marina en diverses oportunidaes
José María Raygada | |||
---|---|---|---|
| |||
Vida | |||
Nacimientu | Piura, 18 d'avientu de 1795 | ||
Nacionalidá | Perú | ||
Muerte | Lima, 15 de xineru de 1859 (63 años) | ||
Estudios | |||
Llingües falaes | castellanu | ||
Oficiu | políticu, militar | ||
Biografía
editarFíu de Roque Raygada y María Antonia Gallu. Estudió nel Seminariu de San Carlos y San Marcelo, de Trujillo. Empezó la so carrera militar como subteniente del Batallón Provisional del Rei. Tando al mandu de les tropes acantonaes en Sechura, sumar al movimientu independentista qu'españó en Piura en xineru de 1821. Yá en files patriotes, allegó a la campaña independentista llibrada nel territoriu de la Presidencia de Quito (actual Ecuador), onde fuercies colombianes y peruanes aliaes vencieron a los realistes na batalla de Pichincha (1822).
Mientres la Segunda Campaña d'Entemedios engarró na batalla de Zepita (1823). Yá col grau de sarxentu mayor, participó nos dos batalles que sellaron la independencia hispanoamericana: Junín y Ayacucho (1824). Foi honráu col títulu de Beneméritu y concedióse-y la medaya de los Llibertadores de Colombia. Foi xubíu a teniente coronel del primer batallón de la Lexón Peruana de la Guardia. Participó tamién na campaña del Alto Perú, dirixida pol mariscal Antonio José de Sucre (1825) y foi xubíu a coronel.
En 1827 foi escoyíu diputáu pola provincia de Piura. En 1829 sofitó'l golpe d'Estáu del xeneral Antonio Gutiérrez de La Fuente contra'l vicepresidente Manuel Salazar y Baquíjano. Coló depués a guarnir Lambayeque. Una vegada apangada la situación, tornó a Lima, onde tomó'l mandu de la 3º división acantonada ellí.
Foi xubíu a xeneral de brigada en 1833. Nomáu comandante xeneral del departamentu de La Libertad, coló a combatir la revolución empecipiada en Chachapoyas pol teniente coronel Felipe Santiago Salaverry, a quien topó derrotáu y prisioneru. Conducir entós a Cajamarca, pero Salaverry convenció a los sos guardies por que lu lliberaren y siguió la so rebelión colando a Trujillo, pa ser finalmente ganáu por Juan Francisco de Vidal na Garita de Moche.
En 1834 secundó'l golpe d'Estáu del xeneral Pedro Pablo Bermúdez contra'l presidente provisional Luis José de Orbegoso, lo qu'anició una guerra civil. Restablecíu l'orde, foi enxuiciáu y desterráu camín de Centroamérica, pero desembarcó en Guayaquil y retornó al Perú pocu dempués de la proclamación de Salaverry como Xefe Supremu de Perú. Poner al serviciu d'esti caudiellu y exerció como Comandante Xeneral del departamentu de Lima, mientres Salaverry enfrentaba a los tropes bolivianes que sol mandu d'Andrés de Santa Cruz invadieron el Perú.
Tres la derrota de Salaverry y l'establecimientu de la Confederación Perú Boliviana, Raygada coló al destierru. Retornó cola Segunda Espedición Restauradora, y participó a lo llargo de la campaña llibrada nel Caleyón de Huaylas, pero nun tuvo na batalla de Yungay por cuenta de una enfermedá que la detuvo en Caraz (1839).
Foi ministru de Guerra y Marina mientres los gobiernos interinos exercíos pol vicepresidente Manuel Menéndez (1841-1842 y 1844-1845). Sol primer gobiernu de Ramón Castilla foi nomáu inspeutor xeneral del exércitu (1846) y nuevamente ministru de Guerra y Marina, cargu qu'exerció del 19 de xunetu de 1847 a 20 d'abril de 1849. Foi xubíu a xeneral de división el 7 de xineru de 1848.
Sol segundu gobiernu de Castilla foi nomáu gobernador del Callao y comandante xeneral de Marina (16 de xunu de 1855). En tal calidá, entamó la defensa del puertu, ante l'amenaza d'un ataque de les fuercies revolucionaries del xeneral Manuel Ignacio de Vivanco.
El 14 de febreru de 1857, foi nomáu Presidente del Conseyu de Ministros (cargu recién creáu, según lo axustao na Constitución Política de 1856) y Ministru de Guerra y Marina. Acompañáben-y nel gabinete: Manuel Ortiz de Zevallos (Rellaciones Esteriores); Juan Ignacio de Osma (Gobiernu, Cultu y Obres Públiques); Luciano María Cano (Xusticia, Instrucción y Beneficencia); Francisco del Rivero (Facienda y Comerciu). Osma, que se topaba n'Estaos Xuníos como ministru plenipotenciario, foi reemplazáu por Juan Manuel del Mar.
Na so calidá de Primer Ministru, encargar del Executivu de 2 d'abril de 1857 a 28 de xunetu de 1858, cuando'l presidente Castilla coló a Arequipa pa enfrentar la rebelión de Vivanco. En mayu de 1858 arrenunció al so cargu ministerial, por motivu de salú. Interinamente asocediéron-y na presidencia del gabinete Manuel Ortiz de Zevallos, Juan Manuel del Mar y Luciano María Cano, primero qu'asumiera el xeneral Miguel de San Román nel so reemplazu. Finó a principios de 1859, víctima de “viciu de sangre”, según la terminoloxía médica d'entós.
Descendencia
editarCasáu con Juana Oyarzábal de la Canal, foi padre de Juan José Raygada Oyarzábal (1841-1909) y Toribio Raygada Oyarzábal (1844-1916), destacaos marinos que participaron na guerra del Pacíficu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- Basadre Grohmann, Jorge (2005). Historia de la República de Perú (1822 - 1933), 9ª 4, Lima: Empresa Editora El Comercio S. A., páx. 131; 271. ISBN 9972-205-66-5.
- Gálvez Montero, José Francisco; García Vega, Enrique Montés (2016). Presidencia_del Conseyu_de_Ministros_Tomo_I_pdf.pdf Historia de la Presidencia del Conseyu de Ministros Tomo I (1820-1956), 1ª, Lima-Perú: Empresa Peruana de Servicios Editoriales S.A., páx. 80-85. ISBN 978-87-93429-87-1.
- Tauro del Pinu, Alberto, «RAYGADA, José María», RAYGADA, José María, 14 (3ª edición), PEISA, ISBN 9972-40-149-9
- Vargas Ugarte, Rubén (1984). Historia General del Perú. La República (1844-1879), 2ª 9, Lima: Editorial Milla Batres, páx. 68.
Predecesor: Entamu del cargu socesor = Manuel Ortiz de Zevallos y García |
Presidente del Conseyu de Ministros de Perú 14 de febreru de 1857 - 13 de mayu de 1858 |
Socesor: |
Predecesor: Ramón Castilla Presidente Constitucional de Perú |
Encargáu del Mandu de Perú |
Socesor: Miguel de San Román Encargáu del Mandu de Perú |