L'Albagés
Albagés, conocíu hasta 1842 como Albaiges (oficialmente y en catalán L'Albagés),[3] ye un conceyu perteneciente a la provincia de Lleida, na comarca catalana de Les Garrigues.
 L'Albagés | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Cataluña | ||||
| Provincia |  provincia de Lleida | ||||
| Ámbitu funcional territorial | Poniente (es)  | ||||
| Contorna | Garrigas (es) | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu de Cataluña | ||||
| Alcalde de L'Albagés | Albert Donés Antequera | ||||
| Nome oficial | Albagés, L' (ca)[1] | ||||
| Códigu postal |
25155 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°27′02″N 0°44′25″E / 41.450555555556°N 0.74027777777778°E | ||||
  L'Albagés L'Albagés (España) | |||||
| Superficie | 25.7 km² | ||||
| Altitú | 372 m[2] | ||||
| Llenda con | Castelldans, Cervià de les Garrigues, Juncosa, El Soleràs y El Cogul | ||||
| Demografía | |||||
| Población |
356 hab. (2023) - 194 homes (2019) - 175 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
100% de Garrigas (es) | ||||
| Densidá | 13,85 hab/km² | ||||
| Viviendes | 9 (1553) | ||||
| albages.ddl.net | |||||
 | |||||
Símbolos
editar- «Escudu en forma de losange d'ángulos rectos: d'azur, un Agnus Dei contornáu baltáu y reguardando d'argén portando la bandera de gules cola cruz plena de argén y l'estil cruciáu de argén. Por timbre una corona mural de pueblu.»[4]
Blasón aprobáu'l 10 d'ochobre de 2007, cuando'l conceyu en plenu municipal alcuerda camudar l'esmalte del campu del escudu de color sable a azur.[4]
El agnus Dei baltáu simboliza San Xuan Bautista, el patrón del pueblu.
Dende 1993 hasta l'aprobación del escudu actual en 2007, el conceyu utilizaba un escudu col siguiente blasón:
- «Escudu en forma de losange d'ángulos rectos: de sable, un Agnus Dei contornáu baltáu y reguardando de argén portando la bandera de gules cola cruz plena de argén y l'estil cruciáu de argén. Por timbre una corona mural de pueblu.»
Blasón aprobáu'l 1 d'ochobre de 1993.[5]
-
Representación del escudu actual de Albagés según el so blasón oficial -
Representación del escudu aprobáu en 1993 de Albagés
Demografía
editar| 1900 | 1930 | 1950 | 1970 | 1981 | 1986 |
|---|---|---|---|---|---|
| 777 | 761 | 668 | 584 | 597 | 595 |
Comunicaciones
editarPuede aportase pela carretera d'Albagés-Juncosa, pela carretera d'Albagés-Vas Soler, pela carretera Albagés-Castelldans, pela pista de Albagés-Cogul y pela pista d'Albagés-Cervià.
Cascu urbanu de Albagés
editarEl planu de Albagés ye un tipu de planu irregular. Les cases más antigües, de les cualos formáronse la mayoría de los apellíos del pueblu, son les que constitúin la cai primitiva del pueblu, la cai Mayor. Ye una cai un tanto empinada, que xube gradiada hasta'l cuetu nel que s'atopen los restos del antiguu Castiellu Palaciu. Alredor d'esta cai empecipien el restu de les cais que formen el pueblu, yá escontra zones más baxes. Y más pela rodiada del pueblu, na parte más baxa de tol cuetu, asítiase una pequeña urbanización.
Anque la cai primitiva sía la cai Mayor, nél nun s'atopen los servicios del pueblu, yá que s'asitien na parte más "nueva".
Los espacios verdes y edificios municipales
editarEl Paséu de Les Garrigues
editarEl Paséu de Les Garrigues ta nel centru de la población y ye'l llugar de xunta y de recréu pa tola xente, especialmente les fines de selmana y branos. D'antiguo nel so llugar había balses d'agua. Esti paséu ganó un premiu y convirtióse n'unu de los paseos más guapos de tola contorna, y por eso'l pueblu decidió bautizalo col nome de Paséu de les Garriguas.
La ilesia parroquial de San Xuan Bautista
editarAsitiada na cai Mayor, ye un exemplu notable del barrocu, cola fachada afatada (puerta con columnes) y un espodáu campanariu de torre, con base cuadrada y dos cuerpos ochavados. Nel interior hai tres naves con cruceru esnacháu, en forma de cruz llatina. La torre ye hexagonal, con un formosu capitel que foi destruyíu l'añu 1921 por cuenta de un rayu. Dende los ventanales del campanariu puede contemplase un estensu y magníficu paisaxe garrigueño.
Restos del antiguu Castiellu Palaciu
editarLos árabes construyeron munchos torrexones (castiellos) nos llugares más estratéxicos y, casi siempres, cerca de dalgún ríu pa disponer de l'agua necesario. Unu d'estos torrexones yera'l de Albagés, edificáu pol emir de Lleida, de xuru, mientres el sieglu IX o X. Yá entós diéron-y el nome actual de Albagés pos taba arrodiáu de campos baldíos despoblaos, al cual los árabes empezaron a dar vida. Construyir nel llugar más eleváu de la población. Constaba de dos torres cuadraes (toes de piedra) comunicaes por un patiu interior corralada pelos sos llaos. Disponía amás d'unes poderoses muralles a los sos llaos, igualmente de piedra.
Nun teníen nengún inconveniente en cuanto la piedra, yá que hai munches roques en tol terrén y no referente a l'agua, suministraben la del ríu Set, que cuerre al pie del mesmu Castiellu. Al traviés de los años, el castiellu abandonao y medio en ruines sufrió desperfectos por cuenta de les circunstancies climatolóxiques y, tamién, por cuenta de les lluches polítiques. Sía comoquier, inda güei puede apreciase nel esterior la importancia que pudo tener d'antiguo yá que conserva, como fieles testigos, restes de murios de piedra.
La plaza del Castiellu
editarDende'l mesmu llugar onde s'asitien los restos del Castiellu Palaciu contempla un estensu y pintorescu panorama, razón pola que se construyó apocayá la plaza col mirador. Nella atopen dos ruedes de piedra que sirvíen pa faer aceite.
El conceyos de Albagés
editarAsitiáu a la cai Santiago Rusiñol. De primeres de los tiempos, nun teníen edificiu propiu hasta que al añu 1838, per vía d'aiciones vecinales, el Conceyu construyó la Casa Consistorial con entrada pela cai Mayor, al mesmu llugar qu'ocupa anguaño. L'añu 1887 foi reformáu y ampliáu. Cuando españó la guerra civil l'añu 1936 esti edificiu foi ocupáu pol denomináu "Comité Revolucionariu" y destruyíu dafechu pol bombardéu que la población sufrió en 1938. Una vegada terminada la guerra, construyir de nuevu l'edificiu, destinando la planta baxa a almacén del Conceyu. Na planta cimera ta la Secretaría y el Salón de Plenos con una habitación estreme pa los archivos municipales y del xulgáu, según una pequeña biblioteca.
Fábrica de farina
editarAsitiada nel Paséu de Les Garrigues, empezó a funcionar en 1934 y en 1956 foi anovada. Anguaño nun ta en funcionamientu y pertenez a un propietariu priváu.
Los llavaderos públicos
editarL'añu 1896 construyéronse, a unos 50 metros del pueblu, dos grandes llavaderos pa utilidá y serviciu públicu. Na actualidá tán xunto al pueblu y, naturalmente, nun se va llavar la ropa. Mientres el branu sirve como espaciu de recréu pa la mocedá del pueblu.
La escuela C.E.I.P. Virxe de Montserrat
editarAsitiada a la fin de la cai Montserrat, ta formada por un edificiu construyíu en dos fases. Hai construyida una pista pa xugar al baloncestu y fútbol; un zorral de sable, y na parte trasera de la escuela hai un pequeñu monte de pinos.
=== Cooperativa del Campu Asitiada na cai Pompeu Fabra, ellabórase l'aceite d'oliva con denominación d'orixe.
=== Les piscines Construyíes cerca del campu de fútbol. Fueron inauguraes l'añu 1990 lo que constituyó un gran acontecimientu yá que na contorna l'agua ye un bien escasu. Consta de dos piscines, una grande y una pequeña, y un chigre con terraza.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ URL de la referencia: http://www.idescat.cat/pub/?id=aec&n=925&t=2016.
- ↑ «Municipio que contienen la denominación de Albagés en dalgún censu anterior» (castellanu). INE. Consultáu'l 5 d'abril de 2009.
- ↑ 4,0 4,1 «RESOLUCIÓN GAP/3500/2007, de 6 de payares, pola que se modificar l'escudu heráldicu del conceyu de L'Albagés.». DOGC núm. 5013 (21 de payares de 2007). Consultáu'l 30 de payares de 2011.
- ↑ «RESOLUCIÓN de 1 d'ochobre de 1993, pola que se da conformidá a l'adopción del escudu heráldicu del conceyu de L'Albagès.». DOGC núm. 1897 (11 d'ochobre de 1993). Consultáu'l 30 de payares de 2011.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre L'Albagés.- Páxina web del Conceyu (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Información de la Xeneralidá de Cataluña
- Información del Institutu d'Estadística de Cataluña
