La Muela (Zaragoza)

La Muela
Alministración
País	España
Autonomía	Aragón
Provincia	provincia de Zaragoza
Tipu d'entidá	conceyu d'Aragón
Nome oficial	La Muela (es)
Códigu postal	50196
Xeografía
Coordenaes	41°34′51″N 1°06′58″W / 41.580833333333°N 1.1161111111111°O
	La Muela La Muela (España)
Superficie	143.486517 km²
Altitú	598 m
Llenda con	Zaragoza, Bardallur (es) , Urrea de Jalón (es) , Rueda de Jalón, Épila, Muel, Mozota, Botorrita y María de Huerva
Demografía
Población	6416 hab. (2023); - 3022 homes (2019); - 2762 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.66% de provincia de Zaragoza
Densidá	44,72 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
Llocalidaes hermaniaes	Santu Domingu
	lamuela.es

La Muela ye un conceyu español perteneciente a la contorna de Valdejalón na provincia de Zaragoza, comunidá autónoma d'Aragón. Tien una área de 143,49 km² con una población de 6416 hab. (2023)^[2]^[3] y una densidá de 34,34 hab/km².

Demografía

Evolución demográfica
1991		1996		2001		2006		2012		2014		2015
1.006		1.098		1.773		3.567		5.062		4.948		4.980

Historia

Llocalidá fundada en 1259 pa protexer de los bandíos a los viaxeros que transitaben pol Camín Real. Foi barriu de Zaragoza hasta que, yá nel sieglu XIX, establecióse como conceyu independiente.

El gobiernu de Pinilla

María Victoria Pinilla tuvo al frente del Conceyu de La Muela dende 1987, entós pol CDS. Cuatro años más tarde facer so les sigles del Partíu Aragonés, hasta 2009 (añu en que sería sustituyida pol so teniente d'alcalde, pero llegalmente siguiría siendo alcaldesa hasta 2011, anque fuera espulsada del so partíu).

A partir de 1990 empezó'l so macro-desenvolvimientu económicu y social por cuenta de dos factores: los numberosos parques d'aeroxeneradores allugaos nel so términu municipal y la especulación urbanística por aciu sociedaes urbanístiques tanto residencial como industrial facilitada pola so cercanía a Zaragoza. Empezó entós una dómina polémica,^[4] llegando a subvencionar el conceyu viaxes al Caribe^[5] o incluyir numberosu personal local trabayando pal conceyu ensin oposiciones públiques y tresparentes. Coles mesmes, dar# en construyir una plaza de gües cubierta, tres museos, un aviario, un auditoriu o un centru deportivu de más de 10 millones d'euros pa 25.000 persones nun pueblu que nun superaba los 5000 habitantes.^[6]

Operación Molino

Esta etapa atayóse'l día 18 de marzu de 2009, nel que la so alcaldesa foi detenida, acusada de 9 delitos y corruptelas urbanístiques, xunto a otres 19 persones más, ente elles el so home, fíu, otru conceyal y numberosos empresarios y téunicos venceyaos al urbanismu del conceyu como Carmelo Aured. El 22 de marzu de 2009, el xuez de la Almunia de Doña Godina, responsable de la investigación, ordena l'ingresu en prisión provisional (a la espera de xuiciu), pero ensin fianza, polos graves delitos que se-y imputen, a l'alcaldesa María Victoria Pinilla (PAR). Amás d'afectar a la llocalidá de La Muela, investíguense otros conceyos del extraradio de Zaragoza con situación similar como'l conceyu de La Puebla de Alfindén, Cuarte de Huerva, Utebo o María de Huerva.^[6] En 2015 el Xulgáu de lo Penal declarar culpable d'un delitu de prevaricación alministrativa.^[7]

Política llocal

Últimos alcaldes de La Muela

Periodu	Alcalde	Partíu
1979-1983	Carmelo Aured Pinilla^[8]	UCD
1983-1987	Carmelo Aured Pinilla^[8]	Ind.
1987-1991	María Victoria Pinilla	CDS
1991-1995		PAR
1995-1999
1999-2003
2003-2007
2007-2009 2009-2011	María Victoria Pinilla Ana Cristina Mateo
2011-2015	Marisol Aured de Torres	PP
2015-2019	Adrián Tello	CHA

Resultaos eleutorales

Eleiciones municipales^[9]
Partíu	2003	2007	2011	2015
PP	1	2	6	3
PAR	7	7	-	3
CHA		-	2	2
PSOE	1	2	1	1
C's				1
Ganar La Muela				1
FIA			3
CDL			1
IX			-
UPyD			-
CA			-
Total	9	11	13	11

Patrimoniu

Resto d'un primitivu pobláu hispanorromano, nel llugar conocíu como "La Talaya".
Ilesia parroquial de San Clemente (sieglu XVI), qu'alluga artísticos retablos de gran interés.
Casa Consistorial con fachada renacentista y restaurada. Realizada a finales del sigo XV pola familia de Torres.
Pinar de Cuesta Vieya.
El Manantial.
Muséu del Aceite.
Muséu del Vientu.
Muséu de la vida.
Aviapark.

Fiestes

Romería de la Virxe de la Sagrada, a Monzalbarba, primer domingu de mayu.
San Antonio, 13 de xunu.
San Clemente, 23 de payares.

Deportes

El Club Deportivo La Muela foi l'equipu deportivu más conocíu de la llocalidá, refundado en 2004 pol hermanu de la exalcaldesa Pinilla, y desapaecíu siete años dempués por impagos.

Referencies

↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
↑ Afirmao en: Padrón municipal d'España de 2023. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2023.
↑ oficina de rexistru
↑ «“Iglesias reconoz que'l desenvolvimientu urbanísticu de La Muela yera “escesivu” pero “non podía parase”». Heraldo de Aragón (30 de xunetu de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xunu de 2014. Consultáu'l 30 de xunetu de 2011.
↑ Abenia, Enrique (abril de 2009). «L'últimu viaxe qu'entamó Pinilla pa los vecinos de La Muela costó 562.000 euros». Heraldo de Aragón. Consultáu'l 30 de xunetu de 2011. «"En 2002 y en 2005 el destín foi Repúblicana Dominicana; en 2003, Cancún; en 2004 y 2006, Brasil; y en 2007 Arxentina."»
↑ ^6,0 ^6,1 «Furacán en La Muela». Sieglu XXI d'Aragón (abril de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xunetu de 2011. Consultáu'l 30 de xunetu de 2011.
↑ https://www.heraldo.es/noticias/aragon/zaragoza_provincia/2015/02/23/pinilla_condergada_abonar_casi_millones_una xunta_compensacion_muela_341456_1101025.html
↑ Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques (Gobiernu d'España). «Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de marzu de 2014. Consultáu'l 6 de marzu de 2014.
↑ Gobierno d'Aragón. «Archivo Eleutoral d'Aragón». Consultáu'l 18 d'ochobre de 2012.

Ver tamién

Llista de conceyos de la provincia de Zaragoza

Enllaces esternos

La Muela en Valdejalón
Corrupción en La Muela: Noticies y Actualidá

[4aa567f4760d292d0ff63887ec8a7625a1eb7407-1] Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.

[d89f7d4533c45e35984c9b278270d9ca0ac6868f-2] Afirmao en: Padrón municipal d'España de 2023. Autor: Institutu Nacional d'Estadística. Data d'espublización: 13 avientu 2023.

[3] rexistru

[4] «“Iglesias reconoz que'l desenvolvimientu urbanísticu de La Muela yera “escesivu” pero “non podía parase”». Heraldo de Aragón (30 de xunetu de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xunu de 2014. Consultáu'l 30 de xunetu de 2011.

[5] Abenia, Enrique (abril de 2009). «L'últimu viaxe qu'entamó Pinilla pa los vecinos de La Muela costó 562.000 euros». Heraldo de Aragón. Consultáu'l 30 de xunetu de 2011. «"En 2002 y en 2005 el destín foi Repúblicana Dominicana; en 2003, Cancún; en 2004 y 2006, Brasil; y en 2007 Arxentina."»

[sigloXXI-6] 6,0 ^6,1 «Furacán en La Muela». Sieglu XXI d'Aragón (abril de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 9 de xunetu de 2011. Consultáu'l 30 de xunetu de 2011.

[7] ttps://www.heraldo.es/noticias/aragon/zaragoza_provincia/2015/02/23/pinilla_condergada_abonar_casi_millones_una xunta_compensacion_muela_341456_1101025.html

[8] Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques (Gobiernu d'España). «Treinta aniversario de las primeras elecciones municipales de la democracia». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de marzu de 2014. Consultáu'l 6 de marzu de 2014.

[9] Gobierno d'Aragón. «Archivo Eleutoral d'Aragón». Consultáu'l 18 d'ochobre de 2012.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]