Las Rozas de Valdearroyo

Las Rozas de Valdearroyo
Alministración
País	España
Autonomía	Cantabria
Partíu xudicial	Reinosa
Tipu d'entidá	conceyu de Cantabria
Alcalde de Las Rozas de Valdearroyo (es)	Francisco Raúl Calderón Macías
Nome oficial	Rozas de Valdearroyo, Las (es)
Códigu postal	39213
Xeografía
Coordenaes	42°58′26″N 4°01′37″W / 42.973888888889°N 4.0269444444444°O
	Las Rozas de Valdearroyo Las Rozas de Valdearroyo (España)
Superficie	57.4 km²
Altitú	834 m
Llenda con	Campoo de Enmedio, Campoo de Yuso, Valle de Valdebezana, Arija, Alfoz de Santa Gadea y Valdeprado del Río
Demografía
Población	262 hab. (2023); - 147 homes (2019); - 113 muyeres (2019)
Porcentaxe	0.04% de Cantabria
Densidá	4,56 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	942
Estaya horaria	UTC+01:00
	aytolasrozasdevaldearroyo.es

Las Rozas de Valdearroyo ye un conceyu español de la comunidá autónoma de Cantabria. Atópase na contorna de Campoo-Los Valles y llinda al norte col conceyu de Campoo de Yuso y col Banzáu del Ebro, al sur col conceyu de Valdeprado del Río, al oeste col de Campoo de Enmedio y al este cola provincia de Burgos (conceyos d'Arija y Alfoz de Santa Gadea).

Torre de l'antigua ilesia de Villanueva parcialmente somorguiada nes agües del Banzáu del Ebro. Al fondu la Península de La Lastra.

Banzáu del Ebro cerca de la llocalidá de Regueru.

Toponimia

El topónimu del conceyu puede analizase en dos partes estremaes. En primer llugar Valdearroyo, que significa "valle de Regueru", en referencia a la llocalidá de Regueru, que ye'l pueblu más grande'l conceyu, anque nun ye la so capital. Esti tipu de topónimu con referencia a un valle son bien habituales na contorna de Campoo-Los Valles, por casu ver en Valdeolea, Valdeprado del Río o Valderredible.

En segundu llugar el topónimu Las Rozas deriva de la pallabra roza que designa en castellán a les zones que se preparar per primer vegada pa l'agricultura. Nel escudu del conceyu apaecen dos fozes faciendo una clara referencia a esti fechu. Las Rozas ye amás unu de los pueblos del conceyu, onde na actualidá recái la capitalidad del mesmu.

Historia y patrimoniu

Les referencies al conceyu son bastante antigües. Yá a finales del XVIII los pueblos de Las Rozas de Valdearroyo participaben nes xuntes xenerales de la Merindad de Campoo al traviés de los diputaos de la Hermandá de Campoo de Yuso, de la que formaben parte. Dalgunos d'estos pueblos taben arrexuntaos nel Conceyu Mayor de Val de Regueru.

Cola llegada del réxime constitucional (1822), Las Rozas foi incorporáu a la provincia de Santander y en 1835 se instituyó un conceyu denomináu Campoo de Yuso, y nel que Las Rozas de Valdearroyo inclúi hasta 1890 cuando se segregó y constituyó como conceyu autónomu, calteniéndose asina hasta güei.

A finales del sieglu XVIII y principios del XIX el conceyu vivió un tempranu procesu de industrialización basáu na minería y nes industries de vidriu gracies a los sables abondosos que s'estrayxeron del territoriu. Sicasí a finales del sieglu XIX los altos costos de producción y los problemes p'asitiar la producción nel mercáu fixeron a la industria entrar nuna crisis que s'agravó cuando a principios del sieglu XX los proyeutos de construcción del Banzáu del Ebro incluyeron ente les zones previsibles de ser anubiertes, gran parte de les mines y de les zones d'estracción. En redol a 1913 les industries dieron en el so zarru.

Las Rozas foi'l conceyu más afeutáu pol hinchente del Banzáu del Ebro. Tres pueblos completos quedaron totalmente somorguiaos so les agües, concretamente fueron Medianedo, La Madalena y Quintanilla. Otros munchos fueron somorguiaos parcialmente, siendo munchos d'ellos reconstruyíos a veres del banzáu. Un total de siete ilesies y dos ermites quedaron somorguiaes so les agües. La torre de la ilesia de San Roque, en Villanueva, ye visible entá pos anque foi anubierta, quedó mui cerca de la vera. Una pasarela de madera dexa salvar l'agua y aportar al campanariu, siempres que'l nivel del banzáu nun tea demasiáu altu.

La anegación del banzáu dexó un claru reflexu na arquiteutura de los pueblos del conceyu, que na actualidá ye un amiestu d'antigües construcciones de piedra siguiendo los estilos tradicionales de la contorna, a los que se xunen viviendes construyíes con peores materiales y que son frutu de la reconstrucción de viviendes a la que se vieron forzaos munchos habitantes tres la construcción del banzáu.

Llocalidaes

Nueve llocalidaes integren el conceyu. La mayoría d'elles atópense a veres del Banzáu del Ebro. La llocalidá de Las Rozas ye la capital del conceyu:

Xeografía y clima

El conceyu asitiar na oriella sur del Banzáu del Ebro, siendo ésti l'elementu que más determina'l so paisaxe, carauterizáu pola presencia d'amplios arenales a veres del banzáu y de camperes y montes, sobre toos de carbayu, nes zones más altes del conceyu.

Al igual que'l restu de la contorna de Campoo-Los Valles, el conceyu tien un clima con munchos contrastes. Los iviernos son fríos, con frecuentes xelaes dende avientu hasta abril y nevaes abondoses. Los branos suelen ser calorosos pel día, debíu al clima continental, pero frescos pela nueche por cuenta del altor del conceyu, que s'atopa percima de los 800 msnm.

Economía

El sector primariu, enantes con gran pesu nel conceyu, perdió importancia tres la construcción del banzáu, qu'anubrió gran parte de les camperes y tierres de llabor, según munches de les mines de vidriu esistentes nel conceyu. Anguaño'l sector primariu acutar a la ganadería de carne, especialmente vacuna y caballar.

En cuanto al sector secundariu, anque antaño'l conceyu sufrió una temprana industrialización gracies a la minería, na actualidá esti sector ye práuticamente inesistente. La mayoría de los emplegaos nesti sector, trabayen nes vecines llocalidaes de Reinosa o Arija.

El sector terciariu ye güei el principal del conceyu, especialmente'l rellacionáu col turismu rural, la hostelería y los deportes d'aventura. Anguaño'l banzáu del Ebro, antaño gran perxuiciu pal conceyu, convirtióse n'unu de los meyores curiosos de Las Rozas. Los sos paisaxes, la observación de numberosa fauna y los deportes acuáticos atraen a munchos visitantes, especialmente pel branu.

Porcentualmente, un 13,5 % de la población del conceyu dedicar al sector primariu, un 22,9 % a la construcción, un 20,8 % a la industria y un 42,7 % al sector servicios.

Demografía

La población del conceyu sufrió un descensu constante dende los años 30 nos que s'algamar el máximu d'habitantes con una cifra que s'averaba a los 3000 habitantes. El descensu de la población acentuar a partir de los años 50, en paralelu cola anegación del Banzáu del Ebro, qu'anubrió dellos pueblos y gran parte de les camperes y tierres de llabor del conceyu. La evolución demográfica del conceyu ye unu de los meyores exemplos del éxodu rural a partir de los años 40, amontáu nesti casu pola construcción del banzáu. Ente 1930 y 1960 el conceyu perdió a casi dos tercios de la so población. Dende 1980 el descensu de población enllancar en cifres bien baxes, llegando inclusive a vivir un pequeñu repique a partir del añu 2000, enclín que paez revertise nos últimos años. Na actualidá'l conceyu tien diez veces menos población de la que llegó a tener a principios del sieglu XX. Asina, anguaño ye unu de los conceyos menos poblaos de toa Cantabria, ocupando'l puestu 97 d'un total de 102 conceyos.

Evolución demográfica
1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2007	2012	2016
2.059	2.173	2.713	2.858	2.394	1.731	1.028	540	341	296	325	307	288	275

Fonte: INE

Gráfica d'evolución demográfica de Las Rozas de Valdearroyo ente 1988 y 2008

Gráfica d'evolución demográfica de Las Rozas de Valdearroyo ente 1900 y 2000

La llocalidá de Regueru ye la que cunta con más población y la única del conceyu que supera escasamente los 100 hab. El restu de llocalidaes atopar por debaxo de los 50 hab. La llocalidá de Quintanilla Polledo ta despoblada. Los datos de población que se presenten son del añu 2016:

Nucleos	Varones	Muyeres	Habitantes (2016)^[2]	Notes
Aguilera (La)	12	7	19
Regueru	55	46	101
Bimón	14	8	22
Bustasur	23	10	33
Llanu	18	10	28
Quintanilla Polledo	0	0	0	Despobláu
Renedo	7	6	13
Rozas (Las)	14	14	28	Capital municipal
Villanueva	13	18	31

Comunicaciones

El conceyu comunicar col restu de Cantabria al traviés de la carretera autonómica CA-730, siendo ésta'l so principal y única vía de comunicación y que percuerre'l conceyu en direición este oeste, paralela a la vera del banzáu del Ebro y comunica Las Rozas con Reinosa y Arija. Pel hibiernu les frecuentes nevaes lleguen a aisllar en delles ocasiones al conceyu.

El tresporte públicu ye bastante escasu. Una llinia d'autobús xune'l conceyu con Reinosa, pero solo los llunes (día de mercáu na capital campurriana). El restu de la selmana'l taxi ye l'únicu mediu de tresporte públicu posible.

El Ferrocarril de la Robla, míticu tren mineru que xune Lleón con Bilbao traviesa'l conceyu y tien paraes nes llocalidaes de Las Rozas y Llanu con un serviciu diariu en cada sentíu.