Siete maraviyes del mundu vieyu

Siete maraviyes del mundu vieyu
	Maravillas del mundo (es) y seven wonders (en)
Llocalización
Instalaciones
Formáu por	Gran pirámide de Guiza, Estatua de Zeus n'Olimpia, Faru d'Alexandría, Templu d'Artemisa, Mausoléu d'Halicarnasu, Colosu de Rodes y xardinos colgantes de Babilonia

Les Siete Maraviyes del Mundu Vieyu son les construcciones del Mar Mediterraneu que pola so espectacularidá na execución y como esponente cimeru del saber de la dómina fueron representatives del ésitu de la Conocencia Humana. Sicasí nun se conocen sinón polos comentarios d'historiadores del momentu yá que nenguna queda en pie, sacante les Pirámides de Gizeh.

Les Siete Maraviyes del Mundu Vieyu son:

El Templu d'Artemisa n'Éfesu

Templu d'Artemisa n'Éfesu

Mandáu construyir por Cresu, rei de Xonia (Lidia) nel sieglu VI e.C., que lu sufragó al traviés del so inventu, les creseides o electrones, precursores de la moneda.

Destacaba pola so grandiosidá dada poles 127 columnes de 20 metros y les escultures d'Escopas.

Destruyólu nun incendiu'l pastor Eróstratu, pol simple fechu de facese famosu, nuna nueche del añu 356 e.C., la mesma nueche na que nació Alexandru'l Grande quien tres ocupar Éfesu decidió reconstruyilu y decoralu con pintures d'Apeles.

Los Xardinos Colgantes de Babilonia

Foi Nabucondonosor II quien, nel sieglu VI e.C., mandólos construyir pal prestu la so muyer, una princesa meda, qu'enñoraba les sos tierres. Edificaos sobre terraces escalonaes que colgaben sobre'l ríu Eufrates, anguaño Iraq, foron destruyéndose paulatinamente dende'l 539 e.C. cuando los perses conquisten Babilonia. Nun sobrevivieron más allá de 126 e.C., cuando Babilonia foi afarada definitivamente polos partos.

Les Pirámides de Gizeh

Gran Pirámide de Keops

Allugaes nel campu de Gizeh, n'Exiptu, el conxuntu ta "protexíu" pola esfinxe, que nun se considera una de les siete maraviyes. Construyíes al rodiu del añu 2570 e.C., foron les construcciones humanes más altes hasta'l sieglu XX y son, quiciabes, los monumentos funerarios más espectaculares de la Humanidá. Arriendes de ser les úniques de toles maraviyes qu'entá perviven. Construyéronles los faraones Keops, Kefrén y Mikerinos y son, per esti orde, nomaes pol tamañu dende la más grande hasta la más pequeña. Anque se diz que tienen un orixe escuru lo cierto ye que la construcción de toles pirámides exipcies remanecen de los zigurats o pirámides escalonaes que dende finales del Neolíticu apaecen n'Oriente Mediu.

La Estatua de Zeus n'Olimpia

Estatua de Zeus

Construyida por Fidias nel sieglu V e.C., y fecha cola téunica crisoelefantina tardó más d'un añu en terminase, lo qu'amuesa les sos dimensiones espectaculares. Acompañaba a la escultura un tronu pintáu que daba una realce grandiosu a la obra. Allugada nel interior del templu dedicáu al propiu Zeus n'Olimpia, (Grecia), desapaeció ente'l 393, añu nel que l'emperador Teodosio'l Grande torgó'l cultu paganu, y 426, nel que Teodosio II ordenó la demolición de los monumentos d'Olimpia.

El Mausoléu d'Halicarnasu

Fechu nesta ciudá del Asia Menor, nel añu 352 e.C., como panteón del rei Mausolu. La so vilba mandó facer esta obra p'abellugar los restos del so home a los arquiteutos Sátiru y Piteos. Foi sobreviviendo a lo llargo los sieglos, pero una serie de terremotos fizo qu'hacia 1404 yá quedare esbarrumbáu.

Pola importancia d'esta obra, el nome del soterramientu de Mausolu convirtióse en cásique toles llingües, nun sinónimu de Panteón.

El Faru d'Alexandría

Construyíu nel puertu de la célebre urbe exipcia, sirvió dende l'añu 280 e.C. como guía pa los barcos qu'entraben na gran ciudá tolemaica. Con un altor de 120 metros, la so fama foi tala que'l nome de la islla onde s'allugaba –Faros- pasara a nomar toles construcciones que cola mesma función se fixeron dende entóncenes.

El Colosu de Rodes

Colosu de Rodes

Terminada nel 277 e.C. como alcordanza del trunfu de Rodes sobre Macedonia representaba al dios del Sol, Heliu, con una antorcha na mano y con un altor de 32 metros saludaba a los marinos que s'averaben a la islla. Los terremotos habituales nel Mar Exéu afaráronla en 223 e.C.. Esti colosu sirvió de modelu pa obres posteriores como la Estatua de la Llibertá de Nueva York.