Manuel Fernández Juncos
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Manuel Fernández Juncos (11 d'avientu de 1846, Tresmonte – 18 d'agostu de 1928, Santurce (es) 
) foi un periodista, pedagogu d'ideoloxía conservadora, y poeta puertorriqueñu d'orixe español, quien afixo la llírica de La Borinqueña, l'himnu nacional de Puertu Ricu.
Manuel Fernández Juncos | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Tresmonte[1], 11 d'avientu de 1846[2] |
| Nacionalidá |
 España [2] Estaos Xuníos (1917 - |
| Muerte |
Santurce (es) [1], 18 d'agostu de 1928[1] (81 años) |
| Estudios | |
| Llingües falaes | castellanu |
| Oficiu | poeta, periodista, compositor, escritor |
| Xéneru artísticu | xéneru masculín |
 | |
Juncos nació en Tresmonte, un llugar allugáu en Ribeseya, Principáu d'Asturies. A los once años emigró a Puertu Ricu, onde permaneció'l restu de la so vida, ensin otra instrucción que la qu'a tan tienra edá pudiera recibir nel so pueblu. Establecíu en Ponce, trabaya pa ganase'l sustentu, y entá siente enforma mayor interés n'instruyise. Lee enforma y estudia idiomes, pero contrayendo la fiebre mariello, tien qu'atayalo tou y pasar a reponese a un pobláu de monte al que la epidemia nun había llegáu. Nesi ambiente rural el so espíritu observador va enllenar d'imáxenes que llueu-y dexarán revelase como escelente escritor costumista.
El destronamientu de Sabela II fai-y confiar en que'l futuru va deparar a aquella isla una forma d'alministración autonomista, más eficaz pal país y más conveniente para España, y a esta idea, que nada tenía de independista, apurrióse pa tola vida.
En principiu, Fernández Juncos escribió pa El Progresu, un periódicu fundáu por José Julián Acosta. Tamién escribió pa Porvenir y El Clamor del País. Fundó un periódicu llamáu El Buscapié, en 1875, selmanariu jocoserio, amenu, atélite y orixinal, que vivió floreciente hasta que Puertu Ricu perder pa España y que foi bien lleíu nesa dómina. El selmanariu aguiyó la llectura nel so país, y fueron tantes les collaboraciones que se-y ufiertaben, que Fernández Juncos creyó llegáu'l momentu de fundar una publicaciín ilustrada, de mayor enfotu y ésta foi la Revista Portorricana, xulgada por Menéndez Pelayo como una de les meyores publicaciones lliteraries americanes.
Fundó tamién la Institución d'Enseñanza Popular y la Biblioteca Municipal de San Juan; collaboró bien viviegamente nel establecimientu de la Cruz Roja; sacó delles vegaes de les sos crisis al Atenéu Puertorriqueñu; presidió'l Partíu Autonomista Históricu y la Lliga de Republicanos Españoles; foi presidente de la Sociedá d'Escritores y Artistes de Puertu Ricu y diputáu provincial pol distritu de San Juan.
Como escritor, Juncos estudió y escribió sobre los raigaños de los puertorriqueños. Dalgunes de les sos obres más conocíes son Tipos y Calteres, Llibru Cuartu de Llectura, y Cantares Escolares (que co-escribió con Virgilio Dávila y Braulio Dueñu Colon).
Fernández Juncos xunir al Partíu Autonomista, que fuera fundáu por Roman Baldorioty de Castro, convirtiéndose nel secretariu. Tiempu dempués, cuando Puertu Ricu llogró l'autonomía respeuto d'España, 1897, Juncos foi electu primer Secretariu d'Estáu. Tamién foi encargáu de la secretaría de Facienda, d'una facienda que taba en cantu de la bancarrota, pero qu'él, col so inxeniu y el so prestíu, supo sacar a flote, lo que dexó califica-y tamién como hacendista pernomáu. Sía comoquier, en menos d'un añu Puertu Ricu foi invadida por Estaos Xuníos mientres la Guerra d'España y Estaos Xuníos y el gobiernu abolíu. Al camudar la soberanía en 1898 tornar en favorecedor del gobiernu colonial estauxunidense. Por cuenta de que la lletra orixinal del Himnu Nacional de Puertu Ricu yera de corte independentista y anti-español, escribió una versión non-revesosa de la lletra en 1903. La mesma ye considerada por demás mediocre pero, por cuenta de discutinios políticos, foi adoptada como l'himnu oficial sol gobiernu actual.
Al apoderase los norteamericanos de Puertu Ricu, Fernández Juncos dexó de publicar El Buscapié, y sabiendo que con ello perdía tou cargu oficial y toa influencia política sobre aquella isla na que llevaba viviendo más de cuarenta años, inscribir nel Consuláu pa caltener la nacionalidá española. La so ambición entós foi salvar el castellán de la so suplantación pol inglés, y como n'español nun había testos escolares afechos a les esixencies de les lleis norteamericanes, esforciar en preparar, llogrando nesta patriótica empresa, que nunca dexaría de la mano, el mesmu ésitu qu'en toles sos otres actividaes lliteraries.
D'esa constancia na defensa del idioma fala esti párrafu d'una carta, que'l 12 de xunetu de 1910 escribe al so «gran paisanu», Fermín Canella: «Nuna coleición que preparo de producciones curties y escelentes d'autores castellanos modernos, pa llectura y estudiu de llinguaxe nes Altes Escueles de Cuba y Puertu Ricu, quixera reproducir El gallu de Sócrates, de Clarín, y poner la so semeya al mandu de los apuntes biográficos y críticos qu'han de preceder a la obra de cada autor.-Clámio-y a usté que llogre de la Sra. Vilba o herederos del pernomada Alas el permisu p'aquella reproducción y unu de les semeyes más paecíes a él».
En 1907, l'Atenéu Puertorriqueñu entamara una solemne coronación de Fernández Juncos como símbolu de fraternidá ente España y Puertu Ricu, cuando en 1916, la Universidá de Puertu Ricu fíxo-y 039;'Doctor honoris causa.
Amás de la so obra poética, estremóse porque fundó un albergue pa güérfanos el cual opera hasta la fecha, y la Cruz Roja en Puertu Ricu.
Manuel Fernández Juncos morrió'l 18 d'agostu de 1928 en San Xuan (Puertu Ricu). Dempués de la so muerte, Ribeseya dio'l so nome a una de les sos cais y a una escuela graduada. El Conceyu de San Juan, que yá -y nomó fíu adoptivu en 1924, tampoco se quedó arrezagáu nesti tipu d'homenaxes y punxo el so nome a una de les sos más flamantes aveníes. De los más de venti título de volúmenes publicaos por Fernández Juncos destaquen: Cuentos y narraciones; Galería portorricana: Tipos y calteres; De Puertu Ricu a Madrid; Los primeros pasos en castellán y La llingua castellana en Puertu Ricu.
Referencies
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 Afirmao en: certificado de defunción.
- ↑ 2,0 2,1 URL de la referencia: https://datos.gob.es/es/catalogo/e00123904-autores-espanoles-en-dominio-publico-fallecidos-desde-1900.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Manuel Fernández Juncos.- Obres de Manuel Fernández Juncos nel Proyeutu Gutenberg
Datos: Q344554- Multimedia: Manuel Fernández Juncos
Testos: Autor:Manuel Fernández Juncos
