Mu Sochua
Mu Sochua (en jemer: មូរ សុខហួ; 15 de mayu de 1954) ye una expolítica y activista de derechos de Camboya. Foi miembru del parllamentu por Battambang ente 2013 y 2017, nel que yá tuvo primeramente ente 1998 y 2003. Foi miembru y vicepresidenta del Partíu de Rescate Nacional de Camboya (CNRP) hasta'l momentu nel que s'eslleió, y darréu foi miembru del Partíu de Derechos Humanos. Participó na FUNCINPEC (Frente Xuníu Nacional pa una Camboya Independiente, Neutral, Pacífica y Cooperativa) y tamién foi Ministra d'Asuntos de Muyeres y Veteranos en coalición col gobiernu d'Hun Sen´s, que duró de 1998 a 2004. Anguaño ye una de les 118 persones con altos cargos de la oposición que cumplen una prohibición en política mientres cinco años tres un fallu xudicial producíu'l 16 de payares de 2017.[1]
Mu Sochua | |||
|---|---|---|---|
_(1).jpg) | |||
| |||
| Vida | |||
| Nacimientu | Pnom Penh, 15 de mayu de 1954 (70 años) | ||
| Nacionalidá |
 Camboya | ||
| Estudios | |||
| Estudios |
Universidá de California en Berkeley Universidá Estatal de San Francisco | ||
| Oficiu | activista polos derechos humanos, política | ||
| Creencies | |||
| Partíu políticu |
Funcinpec (es)  | ||
 | |||
Primeros años de vida
editarSochua nació en Phnom Penh. Tenía un padre Sinón Khmer (nome chinu: 莫子凯) y una madre Sinón Khmer (nome chinu: 沈珊) y recibió la so educación bien temprana nel Llicéu Francés. En 1972, los padres de Sochua unviar a París por que realizara los sos estudios posteriores.[2] Un añu más tarde, ella treslladóse a San Francisco pa xuntase col so hermanu, yá que taba ellí. Cuando'l Khmer Rouge (jemer coloráu) tomó'l control de Camboya en 1975, los sos padres sumieron. Sochua permanecería n'exiliu mientres los próximos 18 años. Mientres Sochua taba nos Estaos Xuníos, llogró una llicenciatura en Psicoloxía na Universidá de San Francisco y un máster en trabayu Social na Universidá de California (Berkeley) antes de tornar a Camboya p'ayudar a reconstruyir una sociedá estrozada pola guerra.
Torna del exiliu
editar
Sochua tornó a Camboya nel añu 1989 dempués de tar 18 años nel exiliu. Trabayó como defensora de los derechos humanos, acabando col tráfico de seres humanos, la violencia doméstica y l'esplotación de los trabayadores. Sochua formó la primer organización de muyeres, llamada Khemara (jemer: ខេមរា). y el partíu políticu Funcinpec , ganando un asientu de l'Asamblea nacional que representa a Battambang en 1998. Poco dempués, pidióse-y tomar el control de los asuntos del Ministeriu de la muyer y los veteranos, foi una de solamente dos muyeres nel gabinete. En xunetu de 2004 ella arrenunció al so papel como Ministru, asegurando que la corrupción yera la mayor torga pal so trabayu. Casi de momentu, ella tresfirió la so llealtá al partíu de Sam Rainsy, onde ye subdireutora del Comité Directivu.
Aición de bilordiu d'abril de 2009
editarNuna conferencia de prensa celebrada'l 23 d'abril de 2009, Mu Sochua anunció que presentaría una denuncia por bilordiu contra'l primer ministru camboyanu Hun Sen al Tribunal Municipal de Phnom Penh. "Nun tengo nada contra Samdech el primer ministru. Como miembru del Parllamentu, respetar. Pero les pallabres que dixo en públicu Samdech, el Primer Ministru, afectaron al mio honor y a la mio dignidá como una muyer Khmer (jemer). Con esta quexa, solo quiero xusticia y honor, como una muyer Khmer", dixo Sochua. Amestó qu'ella solo reclamó una compensación de 500 riel (0,12 dólar) como un símbolu y una sida pública per parte de la cabeza del gobiernu.[3][4]
Siguiendo l'anunciu de Sochua, el gobiernu esperábase que presentara una contrademanda por bilordiar gravemente al primer ministru. Esperábase que'l Ministeriu de xusticia solicitara al Presidente del Parllamentu votar pa esaniciar la inmunidá parllamentaria de Sochua. Con solu 25 per cientu de los votos, el SRP (Partícula de Reconocencia de Señal) sería ineficaz pa prevenir la nueva midida contra ella – incluyendo la pena de prisión. Una carta de Sochua pidiendo sofitu de la comunidá internacional – "Camín a la cárcel", distribuyóse al traviés d'internet.[5]
En dos causes anteriores, cuando s'esanició la inmunidá parllamentaria de SRP, partíu líder Sam Rainsy, fuxó de Camboya so l'amenaza de cargos criminales y se exilió en Francia.[6]
Amenaces de 2017
editarDende la detención de Kem Soa, el Primer Ministru Hun Sen alvirtió de "Nun ta fechu entá"[7] y alvierte que la represión de la "rebelión" nun se va detener con Sokha. El 3 d'ochobre de 2017 Mu Sochua fuxó del país dempués de recibir un avisu de ser arrestada.[8]
Vida personal
editarSochua taba casada con Scott Leiper, un estauxunidense col que se casó en 1984, y ye madre de trés fíos. Leiper morrió nel añu 2016. Vivió nos Estaos Xuníos mientres 18 años y asistió a la Universidá ellí. Tamién, según los informes, perdió la so capacidá de falar formal Khmer, dempués de dexar el so país d'orixe mientres casi dos décades.[9]
Premios y reconocencies
editar
En 2005, ella recibió'l Premiu de lideralgu en Washington DC, de la Fundación Vital Voices , fundada pola senadora Hillary Clinton. Nel añu 2002 movilizó a 12.000 muyeres candidates pa postulase a les eleiciones municipales, con más de 900 muyeres ganando ya inda promoviendo de forma activa l'axenda de les muyeres nel nivel de base. Nesi mesmu añu, ayudó a crear y a aprobar el proyeutu de Llei de Prevención de la Violencia Doméstica, qu'impon severes sanciones a la violación conxugal y abusu de menores. El so trabayu en Camboya tamién inclúi campañes colos homes pa poner fin a la violencia doméstica y l'espardimientu del VIH; trabayando polos derechos de les muyeres empresaries; trabayu de llexislación llaboral qu'ufierta salarios xustos y condiciones de trabayu segures pa les muyeres trabayadores; y trabayu pal desenvolvimientu de les comunidaes d'ocupantes illegales con escueles, centros de salú, saneamientu y emplegu.
Nel añu 2005, Sochua foi una de les 1000 muyeres nomaes pal Premiu Nobel de la Paz pol so llabor contra'l tráficu sexual de les muyeres en Camboya y Tailandia. Tamién en 2005, Sochua foi honrada col Premiu Lideralgu Global de Vital Voices Human Rights polos sos esfuerciu pa detener la fola de tráficu de persones. Nel añu 2006, Sochua recibió'l Premiu Internacional Elise y Walter A. Haas de la Universidá de California (Berkeley) pol so distinguíu historial de serviciu en Camboya y un doctoráu honoris causa en derechu pola Universidá de Guelph, Canadá .
Nel añu 2009, Sochua foi gallardoniada col premiu del Proyeutu Eleonor Roosevelt na Universidá George Washington pol so lideralgu en materia de derechos humanos.
Nel añu 2010, Sochua foi homenaxada a eleición de la xente por Global Exchange pal so premiu d'héroes de los derechos humanos. La Gala de los premios de los derechos humanos axunta a activistes, partidarios y amigos pa reconocer los esfuercios d'individuos y organizaciones escepcionales de tol país y alredor del mundu.[10]
Nel añu 2015, Sochua foi homenaxada pol so alma mater, Universidá de San Francisco, como l'Alumna del añu.[11]
Referencies
editar- ↑ (n'inglés) Cambodia court dissolves main opposition. BBC News. 16 de payares de 2017. https://www.bbc.com/news/world-asia-42006828. Consultáu'l 22 de xunu de 2018.
- ↑ Doyle, Kelvin, Mu Sochua: Protesting with poise Archiváu 2021-04-10 en Wayback Machine, The Advisor Cambodia, 7 d'agostu de 2014
- ↑ «ABC Radio Australia: Connect Asia's report on the defamation action». Consultáu'l 26 d'abril de 2009.
- ↑ «Phnom Penh Post's report on the defamation action». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-01-31. Consultáu'l 26 d'abril de 2009.
- ↑ «Mu Sochua's "As I walk to prison", published on the Vital Voices website». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-29. Consultáu'l 26 d'abril de 2009.
- ↑ «From chaos to order in Cambodia, published in the Asia Times Online». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-02. Consultáu'l 26 d'abril de 2009.
- ↑ «'It is not done yet': Hun Sen says government crackdown on 'rebels' isn't stopping with Sokha». The Phnom Penh Post (3 d'ochobre de 2017).
- ↑ «Breaking: CNRP's Mu Sochua flees country following 'warning' of arrest». The Phnom Penh Post (3 d'ochobre de 2017).
- ↑ «Uphill fight for women's rights». The Phnom Penh Post (21 de mayu de 2004). Consultáu'l 9 d'agostu de 2014.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'abril de 2011. Consultáu'l 11 d'abril de 2011.
- ↑ «Outstanding alumni to be honored at Hall of Fame event | SF State News» (inglés). Consultáu'l 29 de xunu de 2018.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Mu Sochua.- Blogue oficial
