Oríxenes d'Uviéu
Los oríxenes d'Uviéu remóntense a tiempos del Reinu d'Asturies, cuando surde sobre una llomba un asentamientu llamáu Ovetao. El so fundador foi'l rei asturianu Fruela I, fíu d'Alfonso I d'Asturies (ésti foi'l xenru y socesor del rei Pelayo). Fruela I reinó dende l'añu 757 al 768.
Nel añu 761, a non muncha distancia de la vieya civitas romana de Lucus Asturum, el monxu presbíteru Máximu y el so sobrín Fromestano decidieron fundar un monesteriu a veres de la calzada romana que xunía Llión con Llanera pasando pol puertu de Payares. Darréu alzaron una ermita n'honor del mártir San Vicente, al que poco tiempu dempués xuniéronse dos docenes de monxos, lo que supunxo'l tresformamientu del llugar en monesteriu, tal que consta na acta fundacional roblada'l 25 de payares del añu 781, siendo'l so primer abá Fromestano. Llogró darréu la proteición del rei Fruela I, qu'escoyó'l llugar como residencia de Munia, la so muyer, y nél nació'l so fíu Alfonso II, que darréu se conocería como «el Castu».
Más tarde, el fíu de Fruela, Alfonso II el Castu treslladó la capital del reinu d'Asturies dende Pravia a esti llugar y convirtió a Uviéu en sede episcopal. Amás fortificar y dotó de palacios, ilesies y otres estructures. La muralla que protexía la ciudá, de la que güei apenes queden partes visibles en dellos allugamientos, delimitaba una figura circular afecha a la llomba, ocupando una área de 11 ha qu'acovecía a unes 6.000 persones distribuyíes en tres barrio relativamente estremaos: La Villa, qu'arrexuntaba los edificios más antiguos relixosos y civiles; Cimadevilla, mercantil y venceyada a les pelegrinaciones; y Socastiello.[1]
Antecedentes
editarLa posición clásica sobre la tema basar en considerar esta zona como pocu romanizada, con pueblos que calteníen, n'alto grau, los sos usos y tradiciones, con una escasa vertebración nel sistema romanu-imperial primeru, y nel so herederu'l estáu Visigodu más tarde.
Les meyores del estudiu arqueolóxicu del noroeste español, al amparu de les respeutives lleis de patrimoniu de les Comunidaes autónomes del área, favorecieron una meyor conocencia de la realidá, concretáu nuna revisión «a l'alza» del grau de vertebración d'esta área xeográfica coles superestructuras alministratives de les que socesivamente había veníu dependiendo.
Esti fechu favoreció, de la mesma, nel contestu temáticu del estudiu del reinu d'Asturies, una revisión total: oríxenes, algame, fontes xurídiques, rellaciones internacionales…
Entamos
editarLa concepción clásica de la ciudá d'Uviéu, como Regia Sedes[2] de la monarquía asturiana, taba mediatizada pola concepción más arriba reseñada: marcu simbólicu de poder, enserto nun mediu rural y montascoso, propiu d'un territoriu ensin romanizar hasta entós.
Morfolóxicamente, tratar d'un conxuntu d'edificios emblemáticos propios d'un mediu estrañu –el romanu-, con modelos traíos de la perda Toledo polos godos refuxaos.
Nesti contestu urbanizáu” ensertaríense, entemecíos, una serie d'edificios monumentales, tanto relixosos como civiles, qu'apaecen citaos nel ciclu cronístico asturianu: la Catedral de San Salvador, la basílica de Santa María, concebida como panteón real, y la basílica de Santiso; el palaciu real inmediatu a San Salvador; edificios utilitarios, como: baños, pretorios, y almacenes; cases y viviendes; tou ello arrodiáu per un muriu y dotáu de suministru d'agua por un acueductu. Fora de la ciudá, a manera de “puestos de vigía”, asítiense fundaciones que sirven p'atestiguar l'autoridá regia: Santuyano, Santa María de Bendones, San Pedro de Nora…
Tanto l'arqueoloxía, con prospecciones más sistemátiques, como l'analís de les fontes escrites –sobremanera los documentos xurídicos privaos-, tuvieron de resultes que, adulces, vaigan revisándose los anteriores postulaos.
Asina, conocida meyor la realidá de la ciudá primitiva, ésta nun apaez yustapuesta a la realidá circundante, sinón perfectamente vertebrada cola so redolada densamente poblada por un bon númberu de villes y esplotaciones d'orixe romanu, al traviés d'un importante nuedu de comunicaciones, yá señaláu nel so día pol profesor Uría,[3] que se cruciaba na redoma del asentamientu. Coles mesmes, constátase un ciertu grau de dispersión edilicia en redol al topónimu concretu conocíu como «Ouetdao» (darréu llatinizáu en Oueto), d'esta miente, por casu, el palaciu real d'Alfonso II apaez a una distancia de más de media milla de la ilesia del Salvador, los probables baños de los que sería testigu la fonte de Foncalada, a metá de camín ente la ilesia y el palaciu, etc.
Por tanto, nuna primer dómina, que ye la de la so fundación por Fruela I y “refundación” pol so fíu Alfonso II tres les destrucciones árabes de 794 y 795, puede constatase n'Uviéu la esistencia d'un centru relixosu -constituyíu polos templos antes reseñaos y los sos edificios anexos, arrodiaos por un muriu y con serviciu d'agua-, instituyíu n'Ilesia Catedral, sirviendo de sede a un episcopáu. Extramuros del mesmu, y nuna condición de relativa dispersión, y en rellación cola rede viaria antes mentada, asitiábense una serie d'edificios o asentamientos: el posible palaciu real de Fruela I, el conxuntu rexu de Santuyano, la fonte de Foncalada, y seique otros…
Nuna segunda dómina, de crecedera urbana, yá sol reináu d'Alfonso III pueden constatase –tenemos dos lápida qu'atestigüen el patrociniu regio de les obres-, una serie de reformes –obres defensives na ilesia de San Salvador-, y ampliaciones –nueva muralla, arrodiando l'anterior cortil de dómina d'Alfonso II, castiellu nel estremu noroccidental de la mesma, palaciu real urbanu, inmediatu a la muralla y al castiellu-, dotando a la ciudá de la so morfoloxía medieval definitiva.
Dende'l sieglu X, por tanto, apaez, carauterizada morfolóxicamente, la ciudá que conoció la construcción de la nueva muralla por Alfonsu X, que, como ye sabíu por una serie d'obres y prospecciones arqueolóxiques, asitiar a unos trés metros al esterior de la d'Alfonso III.
Ver tamién
editarNotes y referencies
editar- ↑ Morales Matos, Guillermo (xineru de 1992). Lisardo Lombardía: Geografía d'Asturies (en castellanu). Uviéu: Editorial Prensa Ibérica S.A.. ISBN 84-87657-25-7.
- ↑ La corte regia foi treslladada dende Pravia hasta Uviéu pol rei Fruela I
- ↑ Uría Ríu, 1969.
Bibliografía
editar- Uría Ríu, J. (1969). Síntesis histórica del Uviéu medieval. Uviéu: Sociedá Uvieína de Festejo, páx. 17-35.
Enllaces esternos
editar
Datos: Q6053675
