Paco Martínez Soria

Francisco Martínez Soria, muncho más conocíu como Paco Martínez Soria, (18 d'avientu de 1902Tarazona – 26 de febreru de 1982Madrid) foi un actor y empresariu de teatru español.

Paco Martínez Soria
Vida
Nacimientu Tarazona18 d'avientu de 1902[1]
Nacionalidá España
Llingua materna castellanu
Muerte Madrid26 de febreru de 1982[1] (79 años)
Sepultura cementerio de Cabrera de Mar (es) Traducir[2]
Causa de la muerte infartu de miocardiu
Familia
Casáu con Consuelo Ramos Sánchez (es) Traducir (1929 – )[3]
Fíos/es Francesc Martínez-Soria Ramos
Estudios
Llingües falaes castellanu
Oficiu direutor de teatru, actor, actor de cineguionista
Premios
Seudónimos Paco Martínez Soria
IMDb nm0554928
donpacomartinezsoria.com
Cambiar los datos en Wikidata
Monumentu al actor nel so Tarazona natal.

Biografía

editar

Nació en Tarazona, Zaragoza. Fíu de policía,[6] en 1908 la so familia treslladar a Barcelona,[7] onde empezó los sos estudios y, tres ellos, el so trabayu como dependiente y, más tarde, como comercial. Mientres esta dómina compatibilizó'l so trabayu con actuaciones en grupos d'aficionaos del barriu de Gracia.

Casóse'l 24 d'ochobre de 1929, con Consuelo Ramos Sánchez cola que tuvo cuatro fíos: Natividá, Francisco, Consuelo y Eugenia Martínez-Soria Ramos.

En 1934 collaboró como extra na comedia en blancu y negru Serenu... y nube del direutor Ignacio Farrés Iquino, con quien collaboraría, como actor, n'otros once películes.

En 1936, el Gobiernu de la República emitió un decretu d'afiliación sindical obligatoria y Francisco Martínez Soria afiliar a la CNT.[8]

Mientres la Guerra Civil Española dexó'l so trabayu y centróse nel teatru como actor profesional. En 1938 debutó nel Teatru Fontalba cola compañía de Rafael López Somoza cola obra L'infiernu, d'Antonio Paso.

El so primer papel de cine como actor principal foi en 1938, nun mediumetraxe risible producíu pol sindicatu anarquista CNT tituláu Paquete, el fotógrafu públicu númberu unu.[8] Siguió participando como actor secundariu en munches películes hasta 1944, en que retornó por completu al teatru como actor y empresariu.

Fundara la so propia compañía en 1940 instalándose nel Teatru Fontalba de Madrid, xunto a María Francés y Ricardo Fuentes. Empecipió entós un repertoriu d'obres risibles qu'empezó con La to muyer nun ye cosa mio, de Iquino y Prades. Ente los años 1942 y 1944, foi nomáu direutor y primer actor de la compañía de comedia titular del Teatru de la Zarzuela. En 1960 adquirió'l Teatru Talía de Barcelona. Mientres los cuatro décades de la dictadura franquista, foi unu de los actores teatrales más aclamaos pol públicu, seique por amoldarse a los nuevos cánones marcaos pol réxime gubernativu ya interpretando decenes de comedies, ente les que pueden mentase La tía de Carlos (1946-1967), de Brandon Thomas, El güelu Curru, Anacleto divórciase, Bonaparte quier vivir tranquil (1964), La educación de los padres, Te cases a los 60... ¿y qué? (1974) y ¡Guardar el secretu, Lucas! (1977), los dos últimes de Dionisio Ramos.

Ésitu cinematográficu

editar

Volvió al cine nos años cincuenta, anque foi en 1965 cuando, dirixíu por Pedro Lazaga, consiguió l'ésitu cola película La ciudad no es para mí, adautación cinematográfica d'un previu ésitu teatral del actor qu'algamó les 3000 representaciones.[9] Dende esti momentu'l so personaxe de catetu entrañable nun dexaría d'apaecer en pantalla hasta la so muerte, asocedida en Madrid el 26 de febreru de 1982 por causa d'una anxina de pechu.[10] Dos díes depués del so fallecimientu, foi soterráu nel campusantu de Cabrera de Mar (Barcelona), llocalidá onde él moraba.[10]

Premios y distinciones

editar
  • Antena de Plata, 1964.
  • Medaya d'Oru de la ciudá de Valladolid.
  • Premiu Nacional de Teatru.
  • Premiu Nacional de Cine.
  • Tres la so muerte, en Tarazona, la so ciudá natal, púnxose'l so nome a una de les cais,[10] na cual construyóse una estatua so nel añu 2002.[11]
  • Tien una cai dedicada en Zaragoza.[12]
  • El Conceyu de Madrid dedicó-y una glorieta nel barriu de Palomberes Baxes (distritu Puente de Vallecas)[12]

Festival de cine de comedia "Paco Martínez Soria"

editar

En 2004, el conceyu de Tarazona creó'l Festival de cine de comedia "Paco Martínez Soria" en conmemoración del actor turiasonense. El certame celebra cada añu a mediaos d'agostu y rexunta a los principales actores y direutores españoles d'esti xéneru, qu'asisten a diversos coloquios y a la gala de clausura. Nesta apurren dellos premios:

  • Premiu Talentu de comedia *

Premiu Nuevu talentu aragonés

  • Premiu Tarazona y El Moncayo (en reconocencia a tola so trayeutoria profesional al mundu del teatru, TV y televisión del mundu del xéneru comedia, nacionalidá española)
  • Cine-TV-teatru:
    • Meyor película de cine de comedia nacionalidá principal española del añu en cursu Meyor película o miniserie pa televisión de comedia nacionalidá principal española del añu en cursu Meyor obra de teatru de comedia nacionalidá principal española del añu en cursu Meyor direutor de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor actor de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor actriz de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor actriz de repartu de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor actor de repartu de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor guión de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor banda sonora de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor cantar orixinal de comedia nacionalidá española del añu en cursu Meyor película de cine de comedia nacionalidá principal nun ye la española del añu en cursu

El festival consolidóse y ye anguaño una de les actividaes culturales añales más popular de Tarazona.

Filmografía

editar
Títulu Añu Direutor
Serenu... y nube 1934 Ignacio F. Iquino
Al marxe de la llei 1935 Ignacio F. Iquino
Error xudicial 1935 Juan Faidellá
Diego Corrientes 1936 Ignacio F. Iquino
Paquete... el fotógrafu públicu númberu unu 1938 Ignacio F. Iquino
Alma de Dios 1938 Ignacio F. Iquino
El difuntu ye un vivu 1941 Ignacio F. Iquino
Boda accidentada 1942 Ignacio F. Iquino
Deliciosamente tontos 1943 Juan de Orduña
L'home de los moñecos 1943 Ignacio F. Iquino
Reblincaes xuveniles 1943 Giancarlo Cappelli
Un enriedu de familia 1943 Ignacio F. Iquino
Viviendo al aviesu 1943 Ignacio F. Iquino
Almes en peligru 1951 Ignacio F. Iquino
La danza del corazón 1951 Ignacio F. Iquino
Fantasía española 1951 Javier Setó
El monte ensin llei 1953 Ignacio F. Iquino
El difuntu ye un vivu 1956 Juan Lladó
Veranéu n'España 1956 Miguel Iglesias
La so desconsolada esposa 1957 Miguel Iglesias
Dos tales marcaes 1959 Juan Bosch
La ciudad no es para mí 1965 Pedro Lazaga
¿Qué faemos colos fíos? 1967 Pedro Lazaga
El turismo es un gran invento 1968 Pedro Lazaga
¡Armóse'l belén! 1969 José Luis Sáenz de Heredia
Güelu Made in Spain 1969 Pedro Lazaga
Don chau chau 1969 José Luis Sáenz de Heredia
Hai qu'educar a pá 1971 Pedro Lazaga
El padre de la criatura 1972 Pedro Lazaga
El güelu tien un plan 1973 Pedro Lazaga
El calzonazos 1974 Mariano Ozores
L'allegre divorciáu 1975 Pedro Lazaga
Toi fechu un chaval 1976 Pedro Lazaga
¡Vaya par de ximielgos! 1978 Pedro Lazaga
Es peligroso casarse a los 60 1980 Mariano Ozores
La tía de Carlos 1981 Luis María Delgado

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Identificador GND: 143631039. Data de consulta: 13 agostu 2015. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. URL de la referencia: https://www.abc.es/archivo/periodicos/abc-madrid-19820228-70.html.
  3. «Find a Grave» (inglés).
  4. Afirmao en: Premio Nacional de Teatro.
  5. Identificador del Boletín Oficial del Estado: BOE-A-1968-52148.
  6. (en castellanu) Un gran profesional dexónos. 27 de febreru de 1982. http://hemeroteca.lavanguardia.com/preview/1982/02/06/pagina-42/32942086/pdf.html. Consultáu'l 8 d'agostu de 2017. 
  7. (en castellanu) Finó en Madrid l'actor Paco Martínez Soria. 27 de febreru de 1982. http://hemeroteca.abc.es/nav/Navigate.exe/hemeroteca/madrid/abc/1982/02/27/068.html. Consultáu'l 8 d'agostu de 2017. 
  8. 8,0 8,1 (en castellanu) Topáu'l carné de la CNT del actor Paco Martínez Soria nel archivu de Salamanca. Madrid: Ediciones El País. 8 de xunetu de 2016. https://cultura.elpais.com/cultura/2016/07/07/actualidad/1467908037_695749.html. Consultáu'l 13 de xunetu de 2016. 
  9. (en castellanu) Finó'l popular actor Paco Martínez Soria. Madrid: Ediciones El País. 27 de febreru de 1982. https://elpais.com/diario/1982/02/27/cultura/383612401_850215.html. Consultáu'l 8 d'agostu de 2017. 
  10. 10,0 10,1 10,2 «La so muerte» (castellanu). Consultáu'l 8 d'agostu de 2017.
  11. Europa Press (10 d'avientu de 2002). estatua-en-tarazona_29069.html Paco Martínez Soria va tener una estatua en Tarazona. El Periódico de Aragón. http://www.elperiodicodearagon.com/noticias/escenarios/paco-martinez-soria-tendra-una estatua-en-tarazona_29069.html. Consultáu'l 7 d'agostu de 2017. 
  12. 12,0 12,1 «Caleyeru de Zaragoza» (castellanu). Conceyu de Zaragoza. Consultáu'l 13 de xunetu de 2016.

Enllaces esternos

editar