Palmeral d'Elx
El Palmeral d'Elx (Palmerar d'Elx en valencianu), asitiáu en Elx (España), ye una gran estensión de palmeres dientro del cascu urbanu de la ciudá. Con más de 200.000 exemplares, ye'l palmeral más grande d'Europa, y nel mundu namái lu superen dellos palmerales árabes.[2] El principal tipu de palmera que s'atopa ye la llamada Phoenix dactylifera que foi lleváu ellí polos musulmanes cuando ocuparon la Península Ibérica. La palmera o palma cotízase perbién nel mercáu español y tamién nes esportaciones clandestines; ye bien importante la industria datilero y la confección de palmes, que son les sos fueyes llevaes a un procesu especial de blanquiáu quitándoles de lluz.
| Palmeral d'Elx | |
|---|---|
 Patrimoniu de la Humanidá UNESCOBien d'Interés Cultural | |
| Palmeral de Elche (es) | |
arboleda (es)  y xardín | |
 | |
| Llocalización | |
| País |  España |
| Autonomía |  Comunidá Valenciana |
| Provincia |  provincia d'Alacant |
| Comarques | Bajo Vinalopó (es) |
| Conceyu | Elx |
| Coordenaes | 38°16′10″N 0°41′54″W / 38.2694°N 0.6983°O |
  Palmeral d'Elx Palmeral d'Elx (España) | |
| Arquiteutura | |
| Superficie | 500 ha |
| Patrimoniu de la Humanidá | |
| Criteriu | (ii) y (v) |
| Referencia | 930 |
| Rexón | Europa y América del Norte |
| Inscripción | 2000 (Xunta XXIV) |
| BIC | RI-52-0000020[1] |
 | |
El Palmeral d'Elx foi declaráu Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco, el 30 de payares de 2000.
En 2005 detectóse qu'había exemplares de palmeres infestaos por bárabos de picudu colloráu (Rhynchophorus ferrugineus). Esti inseutu, ye un escarabayu, pon los sos güevos nel interior de la palmera, y cuando eclosionan los güevos, los bárabos alimentar del tarmu del árbol.
Orixe
editarEl Palmeral d'Elx sería creáu polos primeres musulmanes que se asentarón enElx.[3] Los árabes siguieron la mesma táctica de proteición y aumentaron el plantíu; con Abderramán I fíxose la gran rede de acequias. A esti príncipe omeya, exiliáu en al-Ándalus, atribúyense-y, precisamente, unos versos dedicaos a una de les primeres palmeres peninsulares:
¡Oh palma! Tu yes, como yo, estranxera
n'occidente, alloñada de la to patria.[4]
Más tarde, na Edá Media fuéronse dictando una serie de lleis pa protexelo y dende entós nun se dexó de vixilar y curiar nunca.
El primer precedente d'interés de les autoridaes pola proteición del Palmeral produzse yá en 1265 cola conquista de Xaime I, que al paecer evitó que fueren esfarrapaes por ser acomuñaes como elementu identificativo de la cultura islámica.[5]
Composición
editarLos conxuntos más conocíos del Palmeral son el Parque Municipal, el Güertu de baxo, el Güertu del Cura y el Güertu del Chicolateru. D'ente toos, los meyores y más antiguos exemplares tán nel llamáu Güertu del Cura, dientro del gran Palmeral. El nome vien-y dau del so propietariu nel añu 1918. Dellos exemplares tienen más de 300 años. Hai que tener en cuenta que la palmera tien una vida media de 250 a 300 años. Estes palmeres son de la mesma especie que les d'Irán. Son datileres y ye n'avientu cuando dan el so frutu. Amás hai delles otres especies tropicales.
La Palmera Imperial
editarNel conxuntu sobresal la llamada Palmera Imperial que recibió esi nome n'homenaxe a la emperatriz Sabela de Baviera (Sissi), que visitó'l Güertu en 1894. Tien esta palmera 7 renuevos enormes en forma de candelabru y della dixo Sissí que yera digna d'un Imperiu.
Ruta del Palmeral
editarUn prestosu paséu ente los güertos de palmeres ilicitanos, empieza y termina nel Güertu de San Plácido,conocíu tamién como'l Muséu del Palmeral. Ye una ruta d'escasa dificultá apta pa tolos públicos, puede realizase andando o en bicicleta. Tien un percorríu total de 2.580 metros.[6]
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ «base de datos de monumentos de Wiki Loves Monuments» (13 payares 2017).
- ↑ Visitelche. (ed.): «palmeral/ El Palmeral históricu d'Elx. Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco.». Consultáu'l 17 de xunu de 2013.
- ↑ L'orixe musulmán del Palmeral (II)
- ↑ Emilio García Gómez, Poesía arabigoandaluza, Madrid, 1952, p. 24.
- ↑ Plan Especial de Proteición del Palmeral d'Elx
- ↑ Visitelche. (ed.): «palmeral/ Ruta del Palmeral d'Elx.». Consultáu'l 17 de xunu de 2013.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Palmeral d'Elx.- Información sobre'l Palmeral na páxina oficial de turismu d'Elx
- Panorámica 360° del Palmeral d'Elx
- Información sobre'l picudu colloráu
- Ficha del Palmeral d'Elx na web d'UNESCO (n'inglés)
- Información Turística del Palmeral d'Elx en Spain.info, el portal de turismu oficial d'España
- Palmeral d'Elx, Hestoria, Dómina Musulmana y Actual - Elx Muévese (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Datos: Q930784- Multimedia: Palmeral de Elche
