Pandu central siberiana

La pandu central siberiana o pandu de Siberia central (rusu: Среднесиби́рское плоского́рье) ye una rexón xeográfica de Siberia que consiste nun conxuntu de pandos pocu elevaes que s'atopa ente los grandes ríos Yeniséi y Lena.

Pandu central siberiana
Alministración
País	Rusia
Tipu d'entidá	cordal
Xeografía
Coordenaes	68°N 95°E
Superficie	3500000 km²
Puntu más altu	Mount Kamen (en)
Altitú media	1701 m
Demografía

Tien una estensión de más de 3.500.000 km², siendo la parte más elevada de la mesma la pandu de Putorana que llega hasta los 1.700 m. Ye una rexón con un clima contrariu, continental y fríu, con zones remotes habitaes y, anque dotada d'una considerable riqueza mineral, como gran parte de Siberia, caltúvose práuticamente despoblada hasta agora.

La mayor parte del territoriu ta cubiertu por montes de coníferes. El ríu más importante del pandu ye'l Tunguska Inferior. El clima ye de tipu continental, con branos curtios y templaos y llargos iviernos bien fríos.

Alministrativamente, pertenez a la Federación de Rusia, en concretu a la república de Saja, el óblast d'Irkutsk y el krai de Krasnoyarsk.

Xeografía

L'inmensu pandu central siberiana ta llindada, al norte, pola llanura Norte de Siberia na que s'atopa la llanura pantanosa Taimyr (al sur de la península de Taimyr); al Sur, polos distintos macizos montascosos de Siberia meridional, como los montes Sayanes y montes Baikal que bordien el llagu Baikal; al oeste, de norte a sur, pel ríu Yenisei, que la dixebra de la llanura de Siberia Occidental; al este, el macizu llega hasta la llanura de Yakutia central, na qu'escurre'l cursu baxu del ríu Lena. Al este del ríu atopen la cordal Verjoyansk que pertenecen a los montes de Siberia Oriental.

El clima ye continental, con curtios branos y con iviernos bien fríos (la temperatura medio de xineru puede cayer per debaxo de –40 °C.

El pandu central siberiana ye percorrida per munchos ríos, siendo los más importante los siguientes:

• ríu Yenisei. Forma la llende occidental de la rexón y desagua nel mar de Kara. Con un llargor de 4.093 km, ye'l 4º ríu mas llargu de Rusia y el 15º del mundu (ensin cuntar les sos fontes, que lo convertiríen nel 1º y 5º respeutivamente). Los sos afluentes na marxe derecha qu'escurren pola rexón son los siguientes:

• ríu Angara, con 1.779 km (nel cursu baxu algama la llamada Tunguska Alta) y el so afluente na ribera izquierda al sur, el ríu Tasejeva.
• ríu Tunguska Inferior, con 2.989 km.
• ríu Tunguska Cascayosu, con 1.830 km.
• ríu Koureika, con 888 km.

• ríu Piassina, con 818 km, que desagua nel mar de Kara, nel cantu de la península de Taimyr.
• ríu Khatanga, con 227 km, que desagua nel mar de Laptev, formáu pola confluencia del ríu Kheta (604 km) y ríu Kotuy (1.409 km).
• ríu Anabar, con 939 km, que desagua nel mar de Laptev.
• ríu Olenyok, con 2.292 km, que desagua nel mar de Laptev.
• ríu Lena. Forma la llende oriental de la rexón, y desagua nel mar de Laptev. Con un llargor de 4.440 km, ye'l 3º ríu más llargu de Rusia y el 9º del mundu (ensin cuntar los sistemes coles sos fontes, que lo convertiríen nel 4º y 10º respeutivamente). Los sos afluentes na marxe izquierda qu'escurren pola rexón son los siguientes:

• ríu Vilyuy, con 2.650 km, y los sos afluentes, el ríu Cona (550 km) y Trubiecu (1.203 km).

Ciudaes

Les mayores ciudaes que s'atopen nesta rexón, principalmente na parte meridional, son:

• na república de Saja:

• Yakutsk 210.642 habitantes (2002), a veres del Lena.

• nel óblast d'Irkutsk:

• Angarsk 247.118 habitantes (2002).
• Bratsk, 256.600 habitantes (2005), a veres del ríu Angara.
• Irkutsk, 593.604 habitantes (2002).
• Ust-Ilimsk, 99.800 habitantes (2005), a veres del ríu Angara.

• nel krai de Krasnoyarsk:

• Krasnoyarsk, 909.341 habitantes (2002).
• Norilsk, 134.832 habitantes (2002).
• Kansk , 103.000 habitantes (2002)

Estructura

El pandu central siberiana ta constituyida principalmente por pandos y cadenes montascoses claramente separaes, con una altitú media ente 500 y 700 m, anque dellos sub-conxuntos superen los 1.000 m. El pandu remata na so parte central a 1.044 m; al suroeste, a los 1.104 m (dientro de los montes del Yenisei); y al nordeste, na pandu del Viliouï, que dixebra les cuenques del ríu Olenyok y del ríu Lena, a 962 m. El puntu culminante del pandu ta asitiáu nel noroeste de los montes Poutorana (1.701 m).

Xeoloxía

El pandu ye parte de la Traps Siberianes, una inmensa rexón xeolóxica creada por una importante erupción volcánica mayor hai unos 500 millones d'años ente los periodos xeolóxicos Permianu y Triásicu. El pandu ye rica en recursos minerales y enerxéticos: oru diamantes, fierro, carbón, petroleu y gas natural.

Flora

El pandu central de Siberia ta cubierta principalmente pola taiga (abetu, alerce, pinos...) que, diendo al norte, sustitúyese gradualmente por tundra y tundra montiega. Esta postrera carauterizar pola vexetación a nivel del suelu de mofos, felechos y arbustos.

Economía

A pesar de los recursos que contién, el pandu ta práuticamente despoblada por causa del so clima y l'estrema alloñanza de los principales centros de población.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Pandu central siberiana.

• Datos: Q155197
• Multimedia: Central Siberian Plateau