Perlla
La perlla[2] ye una esfera fecha de nácare producida dientro del cuerpu blandiu de los moluscos, especialmente nos bivalvos, alredor de partícules estrañes qu'ingresen al cuerpu del animal.
Perlla | |
|---|---|
 | |
| Xeneral | |
| Subclase de |
producto animal (es)  [1], gema orgánica (es) y spherical body (en) |
| Material |
nácar (es) |
| Usu |
traje típico (es) , complementu y xoyería |
| Códigu NCM | 7101.10.00 |
| Propiedaes físiques | |
| Color de la raya |
rainbow colours (en) |
 | |
Les perlles más conocíes son les consideraes como xemes o piedres precioses, pola so simetría y el so particular llustre. Les perlles precioses son producíes na so inmensa mayoría poles ostres pertenecientes a la familia Pteriidae.
Les perlles naturales fórmense cuando un cuerpu estrañu introducir al interior del cuerpu del moluscu, que reacciona cubriendo amodo la partícula con un amiestu de cristales de carbonatu de calciu (CACU3) y una proteína llamada conchiolina, formando la sustancia conocida como nácare, que ye la sustancia qu'anubre la cuévanu paleal del animal (les parés interiores de les cáscares). Al cabu d'un periodu variable la partícula termina cubierta por una o más capes de nácare, formando una perlla, y tarden aproximao 10 años en crease.
Les perlles son de tamañu, color y forma variables. El valor de la perlla determinar en función de criterios varios pero puede dicise que se centren en trés: una forma deseable (por casu, les esferes perfectes o les "llárimes"), la rareza del so color (casi tola gama ente'l blancu y el negru) y naturalmente la talla. Anque les carauterístiques estétiques y de tamañu son fundamentales na valoración d'una perlla, el preciu final depende en gran midida de los enclinos de la moda del momentu.
El rellumu de la perlla provién de la reflexón lluminosa na superficie cristalina, ente que la iridiscencia provién de la refraición y difracción lluminoses nes múltiples capes de nácare tresllúcíu que formen una perlla cualesquier. Les perlles fueron apreciaes por bastantes pueblos dende l'antigüedá por cuenta de la so rareza, guapura y estraordinariu valor.
Historia
editar
Ignórase cuál foi'l primer pueblu qu'estrayxo les perlles de les orca, pa depués usales como decoración. Pero, por cuenta de que les perlles tienen llustre y rellumu casi darréu salíes de la ostra que les fabricó, ye bien posible que s'utilizaren como adornu dende dómines prehistóriques.
Lo que sí puede dicise ye que la fabricación de xoyes a base de perlles yera una actividá bastante estendida y favorecida ente los pueblos antiguos. Sicasí, por cuenta de la so estrema rareza, les perlles yeren una de les xemes más pervalibles conocíes polos pueblos del mundu antiguu, acutaes pa la nobleza y personaxes desaxeradamente fanegueros.
Paez que'l costume d'afatase con perlles tuvo orixe na India y otros puntos d'Asia, dende onde los fenicios arrobinar por Europa. Los griegos llamaron a la perlla margarites, pero nun paez que se xeneralizara'l so usu hasta dempués de la guerra de los perses y de les conquistes d'Alejandro. N'Asia Menor estendió'l so emplegu dempués de la conquista de Lidia por Ciro. Nos Proverbios fálase repitíes vegaes de les perlles,[3][4] lo cual indica que los hebreos conocer. Mientres la dominación de los Ptolomeos n'Exiptu, l'usu de les perlles adquirió proporciones estraordinaries, y más tarde los grandes señores de les cortes d'Europa sirvir de les perlles non yá p'adornu, emplegaes en collares, brazaletes, pendientes, sortíes, etc., sinón para bordaos de vistíos o a cencielles como guarnición d'estos.[5]
Anguaño les perlles nun tienen tantu valor monetariu como en dómines pasaes, principalmente por cuenta de que la mayoría d'elles son cultivaes, lo que les devaluó por aumentu na ufierta.
D'ellí que numberoses paráboles[6] y dichos que nos llegaron al presente referentes al proverbial valor de les perlles nun tengan la mesma resonancia y valor semánticu anguaño.
La perlla Pelegrina
editarLa perlla Pelegrina ye una perlla de tamañu y forma inusual, considerada una de les xemes más pervalibles y llexendaries de la hestoria d'Europa. Descubierta n'agües del archipiélagu de les Perlles en Panamá nel sieglu XVI, pasó a manes del rei Felipe II d'España, formando parte de les xoyes de la Corona d'España.
En 1969 la Pelegrina sale a puya, y Richard Burton adquirir pola simbólica cantidá de 37 000 dólares, como regalu a la so amada Elizabeth Taylor. Anguaño Liz Taylor sigue siendo la so propietaria, magar se diz qu'un caniche de l'actriz esmordigañó la perlla y causó-y delles mozquetes.
Tipos de perlles
editar
Del Mar del Sur o Australiana
editarTrátase d'un tipu de perlla cultivada nes agües salaes del norte d'Australia, n'Indonesia y Filipines. Tien una gama de color que va dende'l blancu al negru. Destacar pol so iridiscencia platiada y dorada. Algama tamaños ente los 9 y los 28 mm. La so forma puede ser perfectamente redonda hasta adoptar una forma asimétrica y un rellumu del mediu al altu. son los meyores na so especie. El preciu varia dependiendo del so rellumu. El tiempu de cultivu d'esta perlla ye de trés a 9 años.
La perlla de Tahití
editarSon cultivaes n'agües templaes n'agua salao de la Polinesia Francesa, pola Ostra Pinctada Margaritifera. Pueden ser de distintos colores: gris, verde, naranxa, dorada, azul y negra. Les perlles negres son úniques, de rellumu intensu y algamen los 13 mm. El tiempu de cultivu de la perlla de Tahití ye de dos a trés años.
Perlla Akoya
editarSon perlles cultivaes na agua salao d'Akoya, Xapón. Tienen una forma redondo y simétrico. El so tamañu varia ente 6 y 8.5 mm. Esta perlla ye de mala crecedera y tien más rellumu que les que son cultivaes n'agua duce. El so color va de la crema al rosado
Perlles d'agua duce (n'inglés Freshwater Pearl)
editarSon perlles cultivaes n'agua duce, principalmente nos llagos y ríos de China, anque la so producción tamién se realiza -de manera más acutada- en Xapón y Estaos Xuníos. Ye orgánica, ye dicir que provién d'un ser vivu. El so tiempu de cultivu va de los 6 meses a los 4 años y realízase dientro de moxones perlíferos de la familia Unionoida.
La ostra perlífera d'agua duce (Margaritifera margaritifera) ye una especie de moluscu bivalvu mesma de los ríos llimpios d'Europa, de Rusia y de la fachada esti de los Estaos Xuníos. Esta especie ye conocida pola so llonxevidá de más d'un sieglu, pero que ta en cantu de la estinción anque protexida.[7]
. Esta especie foi esplotada hasta mediaos del sieglu XX pa la producción de perlles pa xoyería, antes del descubrimientu nel sieglu XVIII de les orca perlíferas tropicales.
Tocantes a les orca perlíferas tropicales, los moxones "shell triángulu" (Hyriopsis cumingii) son cultivaos en ríos y granxes de llagos de China.[8] La perlla d'estos moxones miden ente 3.5 y 7 mm. Tienen forma asimétrica y rellumu que va del mediu al altu. Les perlles cultivaes nesti tipu d'agua son na so mayoría blanques, pero pueden aportar a rosadas.
Dende 1990, la industria de la perlla d'agua duce de China, mover dende la producción del Moxón Cresta de Gallu ( Cristaria plicata ) escontra'l Moxón Shell Triángulu ( Hyriopsis cumingii ).
El moxón Triángulu (Hyriopsis cumingii) presenta menor númberu de perlles, aceptando namái 12-16 ensiertos per válvula, pa una producción total de 24 a 32 perlles, sicasí produz perlles de meyor calidá.
Nes décades de los años 1970 y 1980, los moxones d'agua duce de China, conocíu como Mejillón Cresta de Gallu ( Cristaria plicata ) nel pasáu inxertar nel pulgu hasta 50 vegaes, o 25 vegaes na válvula. Esta práutica yera común cuando la industria yera principalmente'l Moxón Cresta de Gallu. Esti moxón produz un gran volume de perlles, siempres de baxa calidá que aportó a conocíu nos años 1970 y 1980 como "Rice Krispies pearls".
La principal carauterística d'estes perlles ye la so bayura, yá que se lleguen a producir hasta 1.800 tonelaes métriques añalmente, utilizando un sistema de producción de cultivu bastante distintu al de les perlles de cultivu marines: les perlles prodúcense principalmente dientro del mantu de los moxones. La mayoría nun reciben un nucleu nacaráu -como ye'l casu de les perlles de cultivu d'orixe marín- pero apocayá detectáronse una gran variedá de materiales pa la producción d'estes perlles, tales como: perlles de desfechu, nucleos de nácare, botones de nácare o nucleos de l'amasuela xigante Tridacna gigas,un organismu protexíu de la llista de CITES.
Les formes qu'adopten son variables
- Redondes: son, xeneralmente, les de mayor valor. Ye simétrica y rueda en llinia recta.
- Barroques: indiquen forma irregular nes perlles. Son, polo xeneral, les menos pervalibles, anque pueden esistir especímenes que lleguen a valir más que les redondes.
- Semiredondas: son perlles que tienen formes arrondaes, pero que nun aportar# a dafechu esfériques.
- Anilladas o estriaes: presenten llinies regulares o aniellos cóncavos de manera perpendicular a una exa de revolución cimera a un terciu de la superficie de la perlla.
- Semibarrocas: tienen una exa de simetría, polo que les formes son ovalaes, gotes, de botón, trompu, etc.
Les perlles Freshwater son rutinariamente procesaes; l'apolazadura, blanquiáu y tiñíu artificial son esenciales pa esti tipu de perlla de cultivu.[9]
Perlla Mabe
editarSon perlles cultivaes hemisfériques. Crecen xuntaes al interior de la concha d'una ostra en llugar de dientro del cuerpu d'ésta. Son cultivaes principalmente en Xapón, Indonesia y Australia. Ye una xema orgánica. El tiempu de cultivu d'estes perlles va de mediu añu a dos años. Son relativamente fáciles de llograr, lo que fai que'l so valor sía menor al de les perlles redondes. Estes perlles son semiredondas, yá que unu de los llaos de la perlla ye redondu, ente que l'otru ye planu. Esta morfoloxía dexa que sían utilizaes en xoyería y asina poder despintar el llau planu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ URL de la referencia: https://hedendaagsesieraden.nl/2019/09/27/parel/.
- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: perlla
- ↑ Proverbios
- ↑ Proverbios
- ↑ Diccionariu enciclopédicu popular ilustráu Salvat (1906-1914)
- ↑ Mateo
- ↑ Llista d'especies protexíes Francia, Directiva de Hábitats-Fauna-Flora: Anexu II Directiva Hábitats
-Fauna-Flora: Anexu V
Conveniu de Berna: Apéndiz III - ↑ Bogan, A. (2013). "FADA Bivalvia: World checklist of Freshwater Bivalvia Species" (version Jan 2013). En: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 11 March 2013 (Roskov, Y.et al., eds). En linea: www.catalogueoflife.org/col/. Species 2000: Reading, UK.
- ↑ Landmann,N.H.; P.M. Mikkelsen; R. Bieler y B. Bronson.2001. Pearls: A Natural History. American Museum of Natural History. Harry N. Abrahams, Xapón. 231 p.
Bari,H. y D. Lam. 2010. Pearls. Skira Editore. Italia. 336 p
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Perlla.
