Petrés
Petrés ye un conceyu de la Comunidá Valenciana, España. Perteneciente a la provincia de Valencia, na comarca del Campu de Murviedro.
 Petrés | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Comunidá Valenciana | ||
| Provincia | provincia de Valencia | ||
| Comarques | Campo de Murviedro (es)  | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
| Alcalde de Petrés | Pere Peiró García | ||
| Nome oficial | Petrés (ca)[1] | ||
| Códigu postal |
46501 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 39°41′02″N 0°18′37″W / 39.684°N 0.3102°O | ||
  Petrés Petrés (España)  | |||
| Superficie | 1.9 km² | ||
| Altitú | 76 m | ||
| Llenda con |
Gilet (es) y Saguntu | ||
| Demografía | |||
| Población |
1096 hab. (2023) - 504 homes (2019) - 493 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
100% de Campo de Murviedro (es) 0.04% de provincia de Valencia 0.02% de Comunidá Valenciana 0% de España | ||
| Densidá | 576,84 hab/km² | ||
| petres.es | |||
 | |||
Xeografía editar
Municipio asitiáu na vega baxa del ríu Palancia, tamién llamáu na Edá medio y Moderno ríu de Morvedre. El relieve del términu presenta solamente trés accidentes importantes: el ríu Palancia, que llinda'l términu pel sur, y los montes Rodana y Ponera, que les sos fasteres enfusen pel norte, algamando una altitú máxima de 185 m nun cuetu d'arenisques triásiques que se llevanta al noroeste de la población.
El mediu climáticu ye'l típicamente mediterraneu. Ta arrodiáu de güerta y acequias de dómina árabe que fueron desenvueltes y ampliaes primeramente polos romanos. Atópase na Baronía Baxa, subcomarca qu'enllaza'l valle del Palancia colos pueblos de les sierres de Espadán y la Calderona. El suelu ensin cultivar correspuende al llechu del Ebromio, bien anchu nesti sector, y a monte, cubiertu con vexetación de romeru, tomillu, espliegu, manzanilla, carrasca, esparragal, mirto y pinos.
Atopar a 28 km de Valencia y a 2 km de Sagunto. Aportar a esti pueblu, dende Valencia, tomando la V-21 y depués l'A-23.
Llocalidaes estremeres editar
El términu municipal de Petrés parte coles siguientes llocalidaes: Gilet y Sagunto dambes de la provincia de Valencia.
Historia editar
Anque'l so nome nun apaez nel Llibre del Repartiment, dellos historiadores sostienen que foi una alquería de Morvedre (Sagunto) hasta'l sieglu XIV. En 1340, Pedru IV el Ceremoniosu donó esti llugar a Francesc Aguiló, y en 1410 Martín I l'Humanu ratificar a nome de Joan Aguiló Romeu, a quien concedió'l títulu de Barón de Petrés, títulu qu'entá güei caltiénse. Caltuvo la so población musulmana hasta la espulsión de los moriscos, decretada en 1609. Nel so términu municipal inda esisten elementos del so pasáu medieval como son el castiellu o palaciu, el fornu del barón, el hort tancat o güertu del señor, la almazara del aceite, según los barcales: el Pou, l'Aixeta y l'Aljub, amás de los molinos Moret, Malany y de Peris y el Molí de La Vila, anguaño rehabilitáu como vivienda privada.
Alministración editar
Nes últimes eleiciones municipales (2015), el conceyu de Petrés quedó compuestu por cuatro partíos. Compromís ganó les eleiciones con trés conceyales y un 38,8% de los votos, siguíu por Tots per Petrés con dos conceyales y un 24,77% de los votos, PP con un conceyal y PSPV-PSOE con un conceyal.
| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | José Vicente Corresa Sanchis | Independent |
| 1983-1987 | José Vicente Corresa Sanchis | GIP |
| 1987-1991 | José Vicente Corresa Sanchis | AI |
| 1991-1995 | José Vicente Corresa Sanchis | UV |
| 1995-1999 | Antonio Hernández Villalba | PSPV-PSOE |
| 1999-2003 | Antonio Hernández Villalba | PSPV-PSOE |
| 2003-2007 | Antonio Hernández Villalba | PSPV-PSOE |
| 2007-2011 | Antonio Hernández Villalba | PSPV-PSOE |
| 2011-2015 | Julio Sánchez Bustos | PPCV |
| 2015-2019 | Pere Peiró Garcia | Compromís |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
Demografía editar
| 1990 | 1992 | 1994 | 1996 | 1998 | 2000 | 2002 | 2004 | 2005 | 2007 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 666 | 712 | 781 | 757 | 741 | 810 | 833 | 867 | 891 | 951 | 994 |
Economía editar
Basada tradicionalmente na agricultura. El principal cultivu ye'l naranxal al que-y sigue'l algarrobo, el cadápanu y el restu en regadío ta destináu a hortolices.
Tuvo una fábrica de pirotecnia y una bodega de vinu, que la so variedá Monastrell o uva de Murviedro, yera la base de los caldos de Petrés Sagunto. Anguaño la mayor parte de la so población trabaya nes llocalidaes cercanes como Sagunto o Valencia.
Monumentos editar
Castillo d'un Barón que vivió en Petrés.XIV - José Joaquín Sandoval y Melgarejo.
Nacíu'l 1-VII-1830 en San Clemente.
Casó'l 25-I-1862 en Santa María d'Alicante con:
María Antonia de Bassecourt y Soler, Baronesa de Petrés, nacida n'Alicante, bautizada'l 21-II-1842; fía de Juan Bautista de Bassecourt y Baciero, Barón de Petrés y de Mayals, Conde de Santa Clara, Señor de Miraflor, Gobernador Civil d'Alicante, y de Manuela Soler y Lacy.
Monumentos relixosos editar
- Ilesia parroquial. Ta dedicada a San Jaime. L'actual templu empezar a construyir en 1435, terminándose en 1588, siendo reconstruyíu nel sieglu XVIII. La capiya de la Comunión foi edificada ente 1800 y 1803 y tien pintures al frescu de Joaquín Oliet bendiches en 1818.
- La ermita. foi construyida en 1725 y ta dedicada a Santu Domingu de Petrés.
Monumentos civiles editar
- L'Almàssera. Edificiu con puerta d'arcu de mediu puntu y escudu nobililario del sieglu XV que como'l so nome indica tratar d'una antigua almazara medieval y almudí del conceyu, esto ye, el llugar onde se producía l'aceite y al empar, nuna de les sos sales, almacenábense versales, algarrobes y otres colleches del campu. Na actualidá ta siendo restaurada como vivienda d'usu priváu.
- Palaciu del señor de Petrés. Tamién conocíu como'l Castell ta asitiáu sobre una pequeña elevación. En realidá esti maraviyosu palaciu medieval, o residencia de branu de los señores de la población, foi destruyíu a principios del sieglu XX pa construyir les cases que tán alredor de la fortaleza. La so edificación asemeya más una fortaleza qu'un palaciu, per ye qu'hai que tener en cuenta qu'hasta 1609 la población foi musulmana y dende 1525 morisca, motivu pol cual los señores de Petrés, diéron-y esi calter defensivu. Cola so destrucción caltúvose los murios de carga perimetrales orixinarios, les caballerizas na parte inferior, restos d'una escalera gótica d'estilu catalana (góticu mediterraneu) y la terraza almenara dende onde'l señor apoderaba tol términu irrigable. El palaciu, protexíu por definición na llei de Patrimoniu Cultural Valencianu 4/1998 atópase yá inventariáu pola Generalitat Valenciana nel catálogu de BICs de dicha alministración. Apura realícese un plan direutor pal so caltenimientu. sieglu XV y XVI.
- Forn del Senyor barón. Edifico que sirvió de fornu del señor desdel sieglu XV hasta'l XX. Caltién la sala del fornu, la estructura medieval de la portada con dovelas y l'escudu señorial, según una entrada típica de casa valenciana, una construcción del sieglu XVIII d'ampliación pa la familia arrendada.
- L'Aixeta. Barcal medieval que na actualidá sirve como llugar d'esposiciones y curia un muséu etnolóxicu.
- L'Aljub. Barcal del sieglu XIX que s'atopa pela rodiada de Petrés, siguiendo'l percorríu de la Séquia Major de Sagunt nel so ramal de Ponera o Palmosa. Realizar a mediaos de sieglu nun momentu nel que'l conceyu creció y precisaba abastecer d'agua a los paisanos.
- El Pou. Barcal medieval frente al Castell que sirvió de pozu pal palaciu, d'ende'l so nome. En 1803 debíu al aumentu de población, realizóse un barcal con dos fuentes, con una escalera monumental y fondo que termina nuna especie de cabecera a manera d'ábside.
- "Hort Tancat" (Güertu zarráu). Construcción en metá de la güerta documentada nel sieglu XVII pero posiblemente llevantada mientres el sieglu XV-XVI, nel que'l señor tenía la so güerta y dexaba pastiar el so fatáu.
- Molí Malany. Molín d'agua que apovecha la corriente de la acequia de la Vila de la Séquia major de Sagunt y que ta datáu nel sieglu XIV. Esti molín perteneció a la familia real hasta'l sieglu XVIII.
- Molí Moret. Molín d'agua que apovecha la corriente de la acequia de la Vila de la Séquia major de Sagunt y que ta datáu nel sieglu XIII. Esti molín perteneció a la familia real hasta'l sieglu XVIII.
- Molí de Peris o Leonor. Molín d'agua que apovecha la corriente de la acequia de la Vila de la Séquia major de Sagunt y que ta datáu nel sieglu XV. Esti molín perteneció a la familia del barón y atópase adosáu al Hort Tancat.
- Molí de Mariña'. Construiado nel sieglu XIX. Molín d'agua que apovecha la corriente de la acequia de la Vila de la Séquia major de Sagunt".
- Molí dels Òssos o de Ramon'. Del sieglu XIX. Molín d'agua que apovecha la corriente de la acequia de la Vila de la Séquia major de Sagunt".
Fiestes llocales editar
Les sos fiestes patronales tán dedicaes a San Jaime, (Sant Jaume) el 25 de xunetu, y a la Purísima de Petrés. Estos dos festividaes yeren entamaes pol conceyu, la primera siempres, la segunda cuando nun habíen clavarios casaos pa faer la fiesta. Estes fiestes tienen el so orixe na tierra, na agricultura, n'aición de gracies poles colleches llograes. L'orixe de dambes festividaes ye bien antiguu, siendo la primera d'orixe medieval y la de la Purísima del 7 d'agostu de 1687.
Como si fuera'l patrón, la festividá más importante de Petrés hasta'l sieglu XXI foi la del Salvador, que tradicionalmente celebrábase'l día 6 d'agostu. Esta fiesta dedicar los mozos solteros, els fadrins, en que la so viéspora realizar la esperadísima cordà, siendo la postrera realizada nel añu 2000. Na actualidá la fiesta de la Purísima de Petrés y del Salvador celebren el primer fin de selmana d'agostu.
Otros dos festividaes importantes son les fiestes de les moces, (-yos xiques), a la Purísima y la del Neñu Jesús o Xiquet de la Boleta, mal conocida como Neñu Jesús de Praga nos postreros 40 años. L'orixe de la primera atopar a mediaos del sieglu XVIII gracies a la creación de la cofradería de Donzellas de María que celebraba les fiestes el domingu de dempués del día 8 de setiembre, pasando dempués al primer domingu de setiembre y na actualidá al postreru d'agostu. Tres esta fiesta celebra la de los Neños (dels Xiquets), que la celebren aquellos que realizaron la primer comunión o neños d'eses edaes. La fiesta fundar el mártir D. Vicente Garzando en 1934 por que los neños tuvieren tamién la so propia fiesta. Esta festividá ye bien conocida polos pueblos de la contorna del Campu de Morvedre y tamién bien allegada.
Tamién se celebra dende 1699 el Alcuentru col so Enramada el día de Pascua, procesión bien emotiva y carauterística pola redolada de les cais apinaes de cañes de pinu, cadápanos, oliveras y palmeres ente otros árboles.
Otres festividaes importantes son: San Antonio, San Blas, Corpus Christi y los encierres (Bous al carrer).
Persones célebres nacíes nesta llocalidá editar
- Domingo de Petrés: José Pascual Domingo Buix Lacasa nació en Petrés el 9 de xunu de 1759. Más conocíu como Fray Domingo de Petrés, esti misonero franciscanu destacó en Colombia, onde llegó en 1792, como arquiteutu de delles obres civil y eclesiásticu. La primer obra de Petrés (como ye conocíu en Colombia) foi la reconstrucción de la Ilesia y el Conventu de San José. Tamién llevantó l'acueductu y fonte de San Victorino. Dempués diseñó y dirixó munches obres, ente les cualos les más importantes fueron la Ilesia y Conventu de Santu Domingu, la Ilesia de Santa Inés, l'Observatoriu Astronómicu Nacional en Bogotá (inauguráu en 1803), l'Hospital de San Juan de Dios y la Ilesia de Ntra. Sra. de Chiquinquirá (concluyida en 1806). En 1805 llevantó los planos de la Catedral de Zipaquirá y en 1807 empecipió la reconstrucción de la Catedral Primada de Bogotá. El 18 d'avientu de 1811, casi acabaes les principales obres de la Catedral y en plenu procesu independentista de Colombia, muerre na capital a los 52 años d'edá.Cultivó l'estilu neoclásicu, por consideralo más senciellu y austeru y más allegáu a les estrictes regles de la orde a la que pertenecía.
- Vicente Sancho: Petrés, 1784 - Madrid, 1860, foi un políticu y militar español. Foi Presidente del Conseyu de Ministros mientres la minoría d'edá de Sabela II.
Referencies editar
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Petrés.- Institutu Valencianu d'Estadística
- Esti artículu incorpora material procedente de la páxina web de la Federació Valenciana de Municipis y Províncies, que per aciu d'una autorización permitió agregar conteníu ya imáxenes y espublizalos baxo llicencia GFDL.
