Principáu de Piombino

	estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Piombino (es)
Llingües oficiales	toscanu
Miembru de	ver Sacru Imperiu Romanu Xermánicu ; ;
Xeografía
Coordenaes	42°56′05″N 10°31′20″E / 42.934824°N 10.52212°E

La Señoría y, dende 1594, Principáu de Piombino foi un Estáu independiente, que'l so territoriu entendía tierres asitiaes anguaño nes provincies italianes de Livorno y Grosseto (Toscana).

Piombino foi gobernáu de 1398 a 1628 polos Appiano, de 1634 a 1702 polos Ludovisi y de siguío polos Boncompagni-Ludovisi hasta 1814, cuando'l principáu pasó a formar parte del Gran Ducáu de Toscana.

Historia

Creación del principáu

El 19 de febreru de 1399, Gherardo Appiano venció Pisa, que la so familia tenía dende 1292, a los Visconti de Milán por 200.000 florines, acutar para él y los sos socesores Piombino, y convirtióse asina en señor de la mesma; amás proclamóse señor de Populonia, Suvereto, Scarlino, Buriano, Badia al Fango y de les islles de Pianosa, Montecristo y Elba. Piombino convirtióse entós na capital de los sos nuevos Estaos.

Gherardo fixo edificar la so residencia en Piombino na Piazzarella (actual Piazza Bovio). A la so muerte, asocedida en 1405, dexó les sos posesiones al so fíu Xacobu II. Ésti, nacíu en 1400, gobernó los primeros años baxu tutelar de la so madre, Paola Colonna. Mientres los años de rexencia y dempués, la política de los Appiano empobinóse primero escontra una alianza (pa llograr la so proteición) cola República de Florencia y dempués cola de Siena, para de nuevu faelo con Florencia.

Renacimientu

Muertu Xacobu II en 1441 y darréu Paola Colonna Appiano en 1445, el poder en cuenta de pasar a Emanuele Appiano, fíu de Gherardo, facer a la so hermana Caterina Appiano que cuntaba col sofitu del so home, el condottiero Rinaldo Orsini. Ésti fixo construyir en 1447 el torrexón defensivu de il Rivellino ante un previsible ataque per parte del so cuñáu Emanuele que s'aliara con Alfonso V d'Aragón, rei d'Aragón y Nápoles, que al añu siguiente dirixó un asediu a Piombino, cola ayuda de florentinos y sieneses. Dempués de cuatro meses d'inútiles tentatives, el rei napolitanu abandonó la empresa retirándose a los sos territorios, polo cual Orsini gobernó la señoría hasta la so muerte acaecida en 1450 por cuenta de la peste, un añu primero que la so muyer.

Muerta Caterina, los Vieyos de la ciudá proclamaron señor a Emanuele que, al igual que los sos descendientes, dirixó'l país con una firme alianza col Reinu de Nápoles, amás d'ameyorar el bienestar de los sos súbditos incentivando la industria y la construcción de nuevos edificios. Por encargu de Xacobu III, nuevu señor de Piombino, Andrea Guardi, arquiteutu y escultor florentín, llevó a cabu, ente 1465 y 1470, ensame de trabayos que camudaron por completu l'aspeutu de la ciudá: la ciudadela col Palazzo Residenziale Villanova en sustitución del vieyu Palazzo Appiani, la capiya, la cisterna (pozu de planta cuadrangular de mármol), amás de siguir el claustru y la fonte bautismal de San Antimo.

A Xacobu III asocedió-y el so fíu Xacobu IV, qu'ente 1501 y 1503 perdió'l so Estáu en manes de César Borgia, qu'ocupó Piombino convirtiéndose nel so nuevu señor. En 1502 el papa Alexandru VI Borgia, padre de César, visitó mientres dellos díes la ciudá.

Cola muerte d'Alexandru VI, César Borgia perdió'l poder llográu y Piombino volvió a Xacobu IV. Este, aconseyáu polos florentinos, agospió a Nicolás Maquiavelo como conseyeru estratéxicu, quien mandó llamar a Leonardo da Vinci pa estudiar una meyor defensa de la ciudá. Leonardo efectuó munchos estudios sobre la ciudá y fixo ensame de diseños, dando vida a proyeutos que nunca llegaron a realizase, conteníos güei nuna serie de manuscritos de la Biblioteca Nacional de Madrid. En 1509, Xacobu IV, pa mayor seguridá, poner so la proteición imperial, reclamando la so invistidura como príncipe al emperador Maximiliano I.

A Xacobu IV asocediéron-y Xacobu V y darréu Xacobu VI, baxu tutelar de la so madre Elena Salviati. En 1548 Xacobu VI abandonó Piombino, vencíu por Carlos V a Cosme I de Médici, en virtú de la invistidura imperial de mediu sieglu antes: l'emperador taba tremendamente disgustáu pola correría turca pola islla d'Elba, mal defendida por Appiano y, solicitáu por Cosme I, ansiosu por ampliar los sos propios dominios, vencer al nuevu duque que taba apuntando una potente flota. Ente 1548 y 1557, el principáu perteneció al Estáu toscanu. En 1553, la flota francu-otomana empobinada pol almirante Dragut asedió la ciudá. Cosme I, dempués de la guerra contra los sieneses y los francu turcos y de la relativa victoria de les armaes toscanu-imperiales, arrenunció a Piombino en cuenta de Siena y de Cosmopoli (actual Portoferraio).

Xacobu VI, enemistado colos sos súbditos ante la falta de llealtá, trató de llibrase ellos faciéndose almirante de la flota medicea y dexando que'l so fíu illexítimu Alessandro Appiano gobernara'l país, dempués de ser legitimado pol emperador, que-y asocediera nel mesmu. Alessandro, disoluto y viciosu, enfrentar coles principales families de la isla, qu'esconxuraron contra él, asesinándo-y nuna emboscada en Via Malpertugio en 1590, y dexando el gobiernu al español Félix d'Aragón, comandante del presidiu.

Influencia española

La minoridad del herededero, Xacobu VII, fixo tarrecer una anexón per parte española, peligru que se repitió a la muerte del nuevu príncipe en 1602. Empecipióse asina un periodu desaxeradamente solmenáu y confusu mientres el cual, la influencia española fíxose inda más marcada, hasta la ocupación militar de Piombino y de la islla d'Elba, cola construcción na islla del fuerte de San Giacomo como proteición del golfu de Longone. Dempués de qu'un Appiano d'una caña colateral pretendiera faese col poder, foi la hermana de Xacobu VII, Isabella Appiano, casada con un noble español, quien gobernó l'estáu hasta qu'una revuelta alimentada por España y los Médici, quitar en 1628.

Dempués de dellos años baxu dominiu español, en 1634 a pesar de la protesta d'una caña colateral de los Appiano, el gobiernu del principáu foi asignáu al príncipe Niccolò Ludovisi, familiar de Isabella Appiano. Ésti y los sos socesores, mandaos políticamente a España, ocupáronse pocu al estáu, ya inclusive, ente 1646 y 1650, ésti foi ocupáu polos franceses por orde del cardenal Mazarino. Por estinción de los Ludovisi, los Boncompagni asumieron el gobiernu de Piombino, que desdexaron, siendo ocupaos mientres los años de la Guerra de Socesión española por franceses, imperiales, españoles y napolitanos. Dempués de la Paz de Aquisgrán (1748), la situación aselóse, y los príncipes, dexaron que fueren les maxistratures locales, in primis los Vieyos, quien gobernaren nel so nome.

Dómina napoleónica

En 1796, volvieron les invasiones, esta vegada per parte de franceses (qu'enllantaron un efímera república), ingleses y napolitanos, que s'apoderaron de la isla. Dempués de la batalla de Marengo, fueron les tropes napoleóniques les qu'ocuparon la islla en nome de Francia. En febreru de 1801, pol Tratáu de Florencia el principáu de Piombino pasó a manes franceses, y darréu, según lo alcordao nel Conveniu d'Aranjuez en marzu, la islla d'Elba segregóse del principáu: Elba quedaría en manes franceses ente que la parte continental del principáu pasaría a formar parte del efímeru Reinu de Etruria. Por voluntá de Napoleón Bonaparte, el 23 de xunu de 1805 constituyóse'l Principáu de Lucca y Piombino, que foi asignáu a la so hermana Elisa Bonaparte y al so home Felice Baciocchi, mientres que'l so gobiernu fueron promulgaes delles bones lleis y un códigu rural bien importante.

Tres la cayida de Napoleón, el Congresu de Viena sancionó'l final del principáu, que'l so territoriu foi anexonáu al Gran Ducáu de Toscana, teniendo los Boncompagni, familia que gobernaba Piombino hasta la fecha, que vencer y plegase a los dictaos del Congresu.

Soberanos de Piombino

Señoría (1399-1589)

1399 - 1404: Gherardo Appiano
1404 - 1441: Xacobu II Appiano
1441 - 1445: Paola Colonna
1445 - 1451: Caterina Appiano col so home Rinaldo Orsini (muertu en 1450)
1451 - 1457: Emanuele I
1457 - 1474: Xacobu III Appiano
1474 - 1501: Xacobu IV Appiano
1501 - 1503: César Borgia
1503 - 1511: Xacobu IV Appiano
1511 - 1545: Xacobu V Appiano
1545 - 1585: Xacobu VI Appiano
1548 - 1557: Cosme I de Médici
1557 - 1585: Xacobu VI Appiano
1585 - 1589: Alessandro Appiano

Principáu (1589-1814)

1589-1603: Xacobu VII
1603-1611: Rodolfo II, Sacru Emperador Romanu Xermánicu.
1611-1628: Isabella I
1628-1634: Felipe IV d'España como Felipe I :el

Principáu pasa a la Casa Ludovisi

1634-1664: Nicolás I
1664-1699: Giovanni Battista I
1699-1700: Nicolás II (mientres la so minoría d'edá'l país foi rexíu pola so madre Anna María Arduino)
1700: Olimpia I
1701-1733 : Hipolita I (correxente dende 1701 el so home Gregorio Boncompagni)

el Principáu pasa a los Boncompagni-Ludovisi

1734-1745: María Eleonora
1745-1777: Gaetano Domenico
1778-1805: Antonio María (nominalmente dempués de 1796)

el Principáu pasa a los Baciocchi-Bonaparte

1805-1814: Felice Bacciocchi (como Príncipe de Lucca y Piombino)
- 1805-1808: Elisa Bacciocchi-Bonaparte (como Princesa de Lucca y Piombino)

el Principáu queda anexonáu al Gran Ducáu de Toscana