Everest
L'Everest ye'l monte más altu de la Tierra. Asítiase nel Cordal del Himalaya, na llende ente Nepal y el Tíbet (China). Los sos nomes tradicionales son en nepalés Sagarmatha (cara del cielu), y en tibetanu Chomolangma o Qomolangma (madre del universu).
| Everest | |
|---|---|
|
Mount Everest (en) सगरमाथा (ne) ཇོ་མོ་གླང་མ (bo) 珠穆朗瑪峰 (zh-hant) 珠穆朗玛峰 (zh-hans) 聖母峰 (zh-hant) 圣母峰 (zh-hans) | |
| monte y atraición turística | |
 | |
| Situación | |
| Estáu ensin costa |  Nepal |
Provincias (es)  | Provincia N.º 1 (es) |
| Distritu | Solukhumbu (es) |
| Cordal | Mahalangur Himal |
| Montes | Himalaya |
| Coordenaes | 27°59′17″N 86°55′30″E / 27.9881°N 86.925°E |
  Everest Everest (Nepal) | |
| Datos | |
| Altitú | 8848,86 m[1], 8844,43 m[2], 8848 m[3] y 8850 m[4] |
| Prominencia | 8848,86 m |
| Materiales | roca y xelu |
| Llocalización | Himalaya[5] |
| Fechos importantes | |
| Primer ascensu | 29 mayu 1953 - Edmund Hillary, Tenzing Norgay |
| 1952 Swiss Mount Everest expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| 1951 British Mount Everest reconnaissance expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Espedición británica al Everest de 1953 | |
| 2007 Altitude Everest Expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| 1952 Swiss autumn Mount Everest expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Espedición de busca de Mallory ya Irvine | |
| 1938 British Mount Everest expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| 1935 British Mount Everest reconnaissance expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| 1921 British Mount Everest reconnaissance expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| 1936 British Mount Everest expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Espedición británica al Everest de 1922 | |
| 1933 British Mount Everest expedition (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Espedición británica al Everest de 1924 | |
| Earth Day 20 International Peace Climb (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg | |
| Orixe del nome |
George Everest[6] 15 |
| Visitantes añales | 0 |
 | |
Rutes d'ascensión
editarEl monte Everest tien dos rutes principales d'ascensu, pel cume sureste en Nepal y pel cume nordeste nel Tíbet, amás d'otres 13 rutes menos utilizaes. De les dos principales, ye la del sureste la que téunicamente ye más cenciella y la que suel esguilar más frecuentemente. Foi la qu'utilizaron Edmund Hillary y Tenzing Norgay en 1953. Sicasí, la so escoyeta tuvo influida más por cuestiones polítiques que por plantegamientos téunicos, daquella la frontera col Tíbet taba ciarrada pa los foriatos dende 1949.
Los más de los intentos d'ascensión son ente los meses d'abril y mayu xusto enantes de la llegada de los monzoness, esto ye asina porque hai un cambéu nes corrientes d'aire y ye nesti tiempu cuando la velocidá media del airón baxa. Inda, en delles ocasiones faense tentatives al pasar el monzón nos meses de setiembre y ochobre, pero dificulta la escalada al tar la montaña mui cargada de ñeve.
Ascensiones significatives
editarMallory y Irvine
editarDende l'añu 1921 ficiérense delles intentones d'ascensu ensin éxitu. El 6 de xunu de 1924, George Mallory y Andrew Irvine, dambos británicos, ficieron un intentu del que nunca volvieron. Nun se sabe con seguridá si llegaren a facer cume y morrieren nel descensu, o si nun llegaron hasta'l cume. El cuerpu de Mallory, atopáu en 1999, tenía oxetos personales pero faltaba la semeya de la so muyer que prometiere dexar arribones.
La primer ascensión completada foi la d'una espedición anglo-neozelandesa en 1953, dirixida por John Hunt. El picu pisáronlu'l 29 de mayu Edmund Hillary y Tenzing Norgay.
El 16 de mayu de 1975, Junko Tabei convirtióse na primer muyer n'alcanzar el cume del Everest. En 1978 Reinhold Messner y Peter Habeler protagonizaron la primer ascensión ensin osíxenu. El mesmu Reinhold Messner ye l'autor de la primera ascensión en solitariu. El 25 de mayu de 2001 Erik Weihenmayer ye'l primer escalador ciegu que facer cume.
Desastre de 1996
editarNa temporada d'escalada de 1996, morrieron diecinueve persones durante un intentu de facer cume, esta cifra representa'l mayor númberu de muertes nun añu na historia del Everest. El 10 de mayu d'esi añu ye'l día nel que más persones muerren na historia d'esta montaña. Una tempestá nun dexa que munchos alpinistes, cercanos al cume (nel escalón Hillary), sean a descender, morriendo ocho d'ellos. Ente ellos Rob Hall y Scott Fischer, los dos esperimentaos alpinistes que diben llendando espediciones de pagu al cume. Esti desastre tuvo muncha publicidá, faciendo que se xenerara un debate sobre la comercialización del Everest.
El periodista de la revista Outside, Jon Krakauer, un de los clientes de Rob Hall nesa ascensión, asoleyó en 1997 el llibru (Into thin air - A personal account of the mt. Everest disaster nel que da cuenta de la so esperiencia na espedición de 1996.
Otru llibru nel que se relata esti fechu ye'l del alpinista rusu Anatoli Boukreev, que trabayaba daquella como guía de la espedición comercial del norteamericanu Scott Fisher, asoleyáu en 1997 col títulu The climb (La Escalada).
Estatísdiques
editarHasta acabar l'añu 2001, 1.491 persones aportaren al cume, y d'elles 172 nun volvieron al campu base.
Cronoloxía
editar- 1841: El coronel George Everest, topógrafu-xeneral n'India, noma temporalmente a la montaña como'l Picu XV.
- 1852: cálculos de la Great Trigonometrical Survey acaben concluyendo que ye la montaña más alta de la Tierra.
- 1921: primeira espedición británica al Everest.
- 1924: el 8 de xunu, George Mallory y Andrew Irvine salen camín al picu y desapaecen ente la borrina. Nunca se supo si llegaren al cume.
- 1953: na mañana del 29 de mayu, l'apicultor neozelandés Edmund Hillary col sherpa Tenzing Norgay aporten al cume.
- 1975: Junko Tabei ye la primer muyer n'esguilar l'Everest
- 1996: mayor númberu d'alpinistes muertos nun solu añu: dicecinueve.
- 1999: alcuéntrase'l cuerpu de Mallory, ente los oxetos persones nun ta la semeya de la so muyer que prometiere dexar nel cume.
- 2002: Jorge Egoechaga conviértese, el 17 de mayu, nel primer asturianu en completar l'ascensión ensin osíxenu.
- 2005: Rosa Fernández ye la primer asturiana en facer cume'l 21 de mayu.
- 2011: L'himalayista asturianu Nacho Orviz forma parte de la espedición d'Edurne Pasaban cola intención d'ascender l'Everest ensin usar osíxenu.
Etimoloxía
editarEl monte Everest lleva'l nome n'homenaxe al coronel George Everest, topógrafu xeneral d'India que foi la persona que fexo'l primer cálculu del so altor en 1852. Los sos nomes tradicionales son en nepalés Sagarmatha (cara del cielu), y en tibetanu Chomolangma o Qomolangma (madre del universu).
Referencies
editar- ↑ «Mount Everest ist jetzt 86 Zentimeter höher». Der Spiegel (online) (8 avientu 2020). Consultáu'l 30 mayu 2024.
- ↑ «China says Mount Qomolangma stands at 8844.43» (9 ochobre 2005).
- ↑ URL de la referencia: https://www.peakware.com/peaks.php?pk=80.
- ↑ Direición web d'archivu: https://web.archive.org/web/20070103165811/http://www.alpineresearch.ch/alpine/en/presse1.html. Data d'espublización: 12 payares 1999. Títulu: Elevation of Mount Everest newly defined.
- ↑ «Mount Everest». Peakware.
- ↑ Afirmao en: The Road to Little Dribbling: More Notes From a Small Island. Autor: Bill Bryson. Editorial: Doubleday. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2015.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Everest.
Datos: Q513- Multimedia: Mount Everest
