La Ribera
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
La Ribera[1] ye un conceyu d'Asturies. Ta asitiáu na zona central d'Asturies, y llenda al norte y al este col conceyu d'Uviéu, al sur colos de Mieres y Morcín y al oeste col de Santo Adriano.
| La Ribera | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Principáu d'Asturies | ||||
| Provincia | Provincia d'Asturies | ||||
| Partíu xudicial | Uviéu | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu | ||||
| Capital | Soto Ribera | ||||
| Alcalde de La Ribera | José Ramón García Saiz | ||||
| Nome oficial | Ribera de Arriba (es) | ||||
| Nome llocal | Ribera de Arriba (es) | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 43°18′17″N 5°54′38″W / 43.3046°N 5.9105°O | ||||
 | |||||
| Superficie | 21,98 km² | ||||
| Llenda con | Uviéu, Mieres, Morcín y Santo Adriano | ||||
| Altitú media | 648 m | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 1857 hab. (2023) | ||||
| Densidá | 84,49 hab/km² | ||||
| Viviendes | 844 (2011) | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
| ayto-riberadearriba.es | |||||
 | |||||
Historia
editarPor mor de la fertilidá y les condiciones d'habitabilidá que presentaben les tierres del conceyu, dende tiempos prehistóricos, el conceyu tuvo permanentemente pobláu. D'esta miente foron afayaos varios esquicios históricos del paleolíticu como los atopaos a la vera de Sardín, o los xacimientos de les cueves del Requexu en Ferreros onde s'afayaron materiales de la dómina magdaleniense, o los de la cueva d'Entrecueves, onde apaecieron signos de pintures asemeyaes a otros como los de la cueva'l Buxu.
Afayáronse tamién esquicios d'allugamientos castrenses, anque nun se pudo precisar a qué dómina correspuenden al nun ser escavaos hasta'l momentu. Estos castros foron llocalizaos en La Corona, cerca de Picu Llanza, n'El Picu Castiello, n'El Picu Les Pedreres, y n'El Cueto cerca de Sardín.
Les primeres noticies documentaes del conceyu apaecen nel añu 857, cuando Ordoñu I cede al obispáu d'Uviéu'l templu de San Pedro de Ferreros asina como terrenos de Palombar, Perera y Vegalencia. Donaciones feches darréu otórguen-y cásique tol territoriu al poder eclesiásticu. Dientro de les donaciones feches rescampla la de la reina Urraca en 1112 como estima pola aida emprestada pol Obispu Pelayo na so llucha escontra'l so home Alfonso'l Batallador. La dote algamaba un estensu territoriu qu'aportaba hasta un lugar llamáu Sopeña cerca de Caces. Esta dote foi la base que tomó la ilesia pa la so potestá sobre'l conceyu fasta'l sieglu XVI, en que perdió esos derechos. Los terrenos de La Ribera siempre foron pervaloraos poles instituciones y la nobleza d'Uviéu.
El poder de la mitra foi abusivu demientres tiempu abondu, faciendo cobrar en 1214, baxo orde del obispu Xuan un impuestu pol abuse y esfrute de la tierra de Teyego. Demientres la dependencia del Obispáu, ésti treslladaba'l poder de la zona a varios nobles y tenentes que teníen el poder alministrativu del conceyu. Ún de los más destacaos foi Gutierre González de Quirós.
Yá en 1537, Uviéu unvió un riestru de diputaos pa la reconocencia del territoriu de La Ribera col envís de mérca-ylo a la mitra p'anexonalu al so territoriu. Esta operación nun cuayó nunca, siendo yá en 1579, gracies a la desamortización fecha pol rei Felipe II cuando la xente de La Ribera mercó tolos terrenos del conceyu, formando ún independiente.
El conceyu quedó encadarmáu en cuatro parroquies de gran importancia a la hora d'elixir los cargos municipales. Estes parroquies yeren les que vienen darréu: la de Palombar, la de Güeñu y Ferreros, y la de Soto, primero; y a lo cabero, la de Teyego y la de Fresnéu y Sardín. Cada 1 de marzu, aconceyaben en La Barquera a orielles del Nalón y procedíen a la eleición de los cargos. Los xueces yeren escoyíos por una sola división que correspondía por turnu, direutamente y cola mayoría de votos.
El sieglu XIX traxo con él la construcción de la primer ponte de piedra sobre'l ríu Caudal, ameyorando les comunicaciones ente les orielles del ríu, percorríes hasta esi momentu en barca. La guerra d'Independencia escontra la invasión francesa tien como fechu más destacáu'l llevantamientu popular escontra les tropes invasores, provocando una marcha en manifestación hasta Uviéu pa pidir a l'audiencia l'apoyu de la insurrección. Nes guerres Carlistes, el conceyu foi testigu en 1836 de la derrota de les partíes gubernamentales comandaes pol xeneral Pardiñes, a manes del batayón de Gómez, baxo órdenes del Brigadier Bóveda.
Yá nel sieglu XX, el primer asocedíu importante foi la Guerra Civil, lluchando La Ribera nel bandu republicanu, hasta la derrota d'esti en 1937. Pasada la difícil posguerra, el conceyu foi adulces iguándose de tanta contienda y adautándose a la modernidá.
Parroquies
editar| Nᵘ | Nome | Superficie (km²) |
% superficie La Ribera |
Población | % población La Ribera |
Densidá (hab./km²)
|
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ferreros | 4,32 | 19,6519,65% | 808, 819 | 43 555,1443 555,14% | Error d'espresión: Caráuter de puntuación "," non reconocíu. |
| 2 | Palombar | n/d | 161 | 8,678,67% | Error d'espresión: Operador round inesperáu | |
| 3 | Perera | n/d | 342 | 18,4218,42% | Error d'espresión: Operador round inesperáu | |
| 4 | Soto Ribera | n/d | 379 | 20,4120,41% | Error d'espresión: Operador round inesperáu | |
| 5 | Teyego | n/d | 181 | 9,759,75% | Error d'espresión: Operador round inesperáu |
Demografía
editarEconomía
editar| Númberu de trabayadores | Tantu por cientu | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| TOTAL | 622 | 100 | |||
| Agricultura, ganadería y pesca | 13 | 2,09 | |||
| Industria | 218 | 35,05 | |||
| Construcción | 30 | 4,82 | |||
| Servicios | 361 | 58,04 | |||
| * Datos tomaos del Anuariu Estadísticu d'Asturies 2011, SADEI | |||||
| Usu | Superficie (km²) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Tierres de llabrantíu | 0,16 | ||||
| Praderíes | 9,41 | ||||
| Terrenu forestal | 7,06 | ||||
| Otros usos (industrial, residencial, tierra ermo...) | 5,35 | ||||
| * Datos tomaos del Anuariu Estadísticu d'Asturies 2011, SADEI | |||||
| Ganaderíes de bovín | 47 | ||||
| Cabeces de ganáu bovín | 410 | ||||
| Cabeces de ganáu ovín | 201 | ||||
| Cabeces de ganáu cabrín | 13 | ||||
| Ganaderos con cuota llechera | 1 | ||||
| Quilos de cuota llechera | 50.067 | ||||
| Metros cúbicos de madera valtao | 0 | ||||
| * Datos tomaos del Anuariu Estadísticu d'Asturies 2011, SADEI | |||||
Ver tamién
editar- Pa ver otros sitios col mesmu nome: La Ribera (dixebra)
Referencies
editarEnllaces esternos
editar- (castellán) Páxina del Ayuntamientu
- (castellán) Federación Asturiana de Conceyos
Datos: Q842661
Multimedia: Ribera de Arriba
