Ruenes

Ruenes ye un llugar y una parroquia del conceyu asturianu d'El Valle Altu de Peñamellera. La so parroquia s'esparde per 10,95 km², y nella viven 108 hab. (2017).

Ruenes
Alministración
País	España
Autonomía	Principáu d'Asturies
Provincia	provincia d'Asturies
Conceyu	El Valle Altu de Peñamellera
Partíu xudicial	Llanes
Tipu d'entidá	parroquia d'Asturies
Códigu postal	33576
Xeografía
Coordenaes	43°19′54″N 4°44′31″W
Ruenes Ruenes (Asturies)
Superficie	10.95 km²
Altitú	294 m
Llenda con	Alles, Trescares, Cáraves, Rozagás, Purón, Llanes y Arenas
Demografía
Población	108 hab. (2017)
Porcentaxe	20206.36% de El Valle Altu de Peñamellera
Densidá	9,86 hab/km²
Viviendes	133 (2001)
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00

Ruenes tien tres cases sollariegues: "La Portilla" y "La Torre", con escudos nobiliarios de los Mier; y, nel barriu La Collá, "El Palación", con escudos de los Mier, los Estrada y los Noriega. Tamién destaquen la ilesia parroquial de Ruenes, del sieglu XVI; la capiella Samartín, anguaño argayada, n'El Cau; la capiella Santana, anguaño desaparecida, en La Collá; y la capiella d'El Ríu, d'orixe medieval, magar que nesta dómina pue datase como del sieglu XVI. Ye precisamente nesi barriu d'El Ríu ú se celebra una romería n'honor de la Virxe del Monte al caberu d'agostu. La otra fiesta celébrase nel nuedu principal (Ruenes) el 15 d'agostu y ta dedicda a la Virxe de l'Ascensión. En cuantes a l'arquiteutura de los sieglos XIX y XX, son destacables delles cases de calter indianu o señoriales, principalmente en Ruenes, como Villa Elena, pero tamién nos barrios de Tresendín y La Pesa.

Mención aparte merez la bayura de molinos qu'había na parroquia y que s'esparcen pelo llargu de los abondantes ríos que, dende los pies del Cuera, baxen con fuercia hasta'l ríu Ḥana. Güei tovía puen vese abondo d'ellos, magar que'l so estáu seya ruinosu.

La bebida típica ye la sidra. Pa ellaborala Ruenes tien dellos llagares d'usu comunal o familiar, magar que munchos menos de los qu'esistíen nes dómines pasaes.

El deporte por escelencia son los bolos. En Ruenes xuégase la modalidá palma (o birle), magar que con regles distintes al restu los pueblos, y ello porque ta xusto nel llugar onde s'amiesten esta modalidá y la cuatriada. Esisten dos boleres, una en Ruenes y otra n'El Ríu.

Nos sieglos XIX y XX esplotáronse los yacimientos de fierro que salpiquen les cuestes del Cuera y que ya veníen usándose dende, polo menos, el sieglu XVIII. En 1970 cesó del tou l'actividá minera dexando una güelga imborrable tanto nel paisaxe físicu como na memoria coleutiva de la parroquia. El pieslle de les mines aceleró vertixinosamente la despoblación del pueblu.

Ruenes, dende'l sieglu XIX, foi un sitiu de salida d'emigrantes, primero pa Cuba, EEXX y Méxicu; y, yá na dómina de los años 60, pa zones urbanes asturianes y del restu d'España, pa Europa y tamién p'América (Méxicu principalmente). A resultes d'ello, anguaño tien una población pervieya. Les actividaes más comunes son la ganadería, la construcción y los servicios, sobre tóo la reconversión de cases y cuadres n'hoteles y apartamentos turísticos.

Ruenes nómase la "Capital del Cuera" por ser el pueblu con mayor dominiu de pastos n'esti monte oriental asturianu.

Xeografía

Llocalidaes

Nᵘ	Nome	Superficie (km²)	% superficie Ruenes	Población	% población Ruenes	Densidá (hab./km²)
1	Ruenes	10,95	100100%	108, 104	100100%

Sitios

• Las d'Arenas
• L'Arrabal
• La Collá
• Rieña
• El Ríu Santa María
• La Usteriza
• La Casuca
• El Cau
• La Feria
• Ḥeleterandi
• Ḥana
• El Pueblu
• La Reosa
• La Rotura
• Rozacanal
• La Tocia

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ruenes.
• Noticies de Ruenes: coses del pueblu de Ruenes y la so xente Archiváu 2013-06-20 en Wayback Machine (asturianu y castellano)

• Datos: Q5199223
• Multimedia: Ruenes