Salvador Escandón

Rafael Salvador Escandón y Antayo (1772, Les Arriondes - 1823), militar español.

Salvador Escandón
Vida
Nacimientu	1772 (251/252 años)
Nacionalidá	España
Estudios
Llingües falaes	castellanu
Oficiu	militar
Serviciu militar
Graduación	xeneral
Lluchó en	Guerra de la Independencia Española

Biografía

Nació nes Cases de Pardo, parroquia de San Juan en Les Arriondes-Parres (Asturies), nel añu 1772. Yera fíu de Miguel Escandón y Noriega, Alférez Mayor d'Amieva y Rexidor perpetuu d'Uviéu, Capitán de Milicies Provinciales, y de Teresa Antayo, fía del marqués de Vista Allegre, Señor del Cotu de Bias y de les Cases de Rubianes, Rexidor perpetuu d'Uviéu, Antonio de Antayo y Duque de Estrada. Los sos padres yeren los posesores de les Cases de Pando y Carbayeda y de la de Naveda, en Piloña. El so bisagüelu maternu, Isidro de Antayo y Duque de Estrada, fuera Xefe d'Escuadra de la Real Armada.

Salvador, dempués d'estudiar los sos primeros cursos nes Escueles Pías de San Antón, aína llogró que'l 12 de marzu de 1789, formárase-y asientu na Real Compañía de Guardias Marines de Ferrol, quedando inscritu al foliu 359. Aquel añu empezaron naquel yá acreditáu centru formativu, 32 nuevos Guardia Marines, de los que nueve yeren asturianos: Francisco Cortés y de Posada y José García y González, dambos de Cangues d'Onís; Ramón Rato Argüelles y Ramírez de Jove, Francisco García-Sala y de Valdés-Llanos, Manuel de Jove-Huergo y Prieto, los trés de Xixón, José Fernando de Posada y del Castillo, de Llanes; José García y González, de Cangues d'Onís; García Valledor y Sánchez de Ulloa, de Castropol.

Asistió al sitiu de Tolón y tuvo presente nel terremotu d'Orán, onde perdió un deu. Darréu participaría na batalla de Trafalgar y víctima una más d'aquella aición, quedó desembarcáu por falta de buques y neses taba cuando los franceses enfusaron n'España, empezando los sos antemanaos comportamientos, que coyéronlu precisamente en Zaragoza, polo que participó viviegamente nel primer sitiu. Pasó darréu a Asturies y ellí llueu se xunió a les tropes qu'encabezaba otru atayáu marín, Juan Díaz Porlier, como Coronel del Reximientu de Cangues d'Onís, al mandu de que les sos tropes tuvo destacaes intervenciones naquella guerra. Retornáu'l monarca, Escandón pasó a mandar el Reximientu d'ordes Militares, naquel momentu guarniendo la plaza de La Coruña, ciudá na que se topaba cuando ellí llegó en calidá de prisioneru, el so antiguu xefe'l Mariscal de Campu Porlier, que quedaría zarráu nuna de los cuartones del castiellu insular de San Antón.

Porlier, que llograría del capitán xeneral Saint Marq, otru participante na defensa de Zaragoza, que-y dexara salir a tomar baños melecinales na cercana llocalidá d'Arteijo, y onde los encargaos de curia-y yeren soldaos del reximientu d'Ordes Militares, a les del capitán Castañeda. Intentaría Porlier convencer a Escandón por que punxera el Reximientu a la so disposición, ensin llogralo, ye más, Escandón, avisando al so primu'l teniente d'Ordes Militares Riega, axunten dellos soldaos y llogren safase de La Coruña, acaballando hasta llegar a Santiago de Compostela onde informa a les autoridaes militares, qu'adopten les midíes que van acabar conduciendo a la captura de Porlier y los sos homes nel mesón de Deus, a la entrada del pueblu d'Ordes.

Ensin esta mediación, posiblemente Porlier pudiera faese cola plaza de Santiago de Compostela, única que-y quedaba por axuntar sol so mandu. Esta disposición supúnxo-y a Escandón, la participación nel simulacro de Conseyu de Guerra, que condergó a la pena capital a Porlier, y l'ascensu al grau de Brigadier.

Tres el trunfu de los lliberales en 1820, Escandón foi desterráu a Puebla de Sanabria. Dos años dempués, el 18 d'ochobre de 1822 ye Escandón el que se pronuncia contra'l Gobiernu constitucional, publicando un bandu místicu-políticu y unvió proclames a tola provincia, anque fracasáu'l movimientu foi lleváu colos sos fíos mayores a la cárcel de Cangues d'Onís y acabó siendo treslladáu a la Cárcel Real d'Uviéu, ellí llega'l 4 de payares con oxetu de tenelo presente mientres la celebración del Conseyu de Guerra al qu'hai de sometese. Foi condergáu a muerte, anque alegándose defectos llegales, oponiéndose l'Auditor de Guerra, acabando esta sentencia revocada pol Capitán Xeneral de Castiella la Vieya. volvió xulgáse-y y a condergar, siendo nuevamente refugada la sentencia pol Auditor y esta vegada pol mesmu Capitán Xeneral. Tres la reaición absolutista, los lliberales nuevamente treslláden-y, esta vegada al castiellu de San Antón en La Coruña, onde pasó mandar la plaza'l tamién asturianu, xeneral Santiago Méndez Vigo, aponderáu lliberal, qu'antes de rindir la ciudá, ordenó que llevaren a una serie de presos dende'l castiellu al bergantín Santu Cristu”, que mandara fondiar a redoma d'aquél. Una vegada que tuvieren a bordu ordenara que s'arreyar de dos en dos, llombu con llombu, y d'esta miente fueren refundiaos al mar, onde perecieron toos, de la manera más ignominioso, anque se tratara d'una vengación pola so intervención nel asesinatu del xeneral Porlier ocho años antes, na mesma ciudá y bien pola so mano, pos siquier él foi quien-y apurrió.

Ver tamién

• José María Escandón y Antayo
• Escandón

Referencies

• Datos: Q6117679