Salvatore Riina

Salvatore Totò Riina (16 de payares de 1930, Corleone ^(es)  – 17 de payares de 2017, Parma) foi un mafiosu italianu y unu de los más famosos miembros de la Cosa Nostra siciliana. Moteyáu la Bestia (la Belva), el Xefe de Xefes ( 'O Capu di 'i Capi en sicilianu), o dacuando el Curtiu ( 'O Curtu en sicilianu) por cuenta de la so pequeña estatura. Nunca naide atrever a nomar ante él nengunu de los sos llamatos, solo los bien cercanos podíen dici-y Totò. Dizse que mientres la so llarga carrera criminal asesinó personalmente a unes 40 persones y créese qu'ordenó la muerte d'otres 110.

Salvatore Riina
Capo di Tutti Capi (es)
Vida
Nacimientu	Corleone (es) , 16 de payares de 1930
Nacionalidá	Reinu d'Italia  (16 payares 1930 -  18 xunu 1946) Italia  (18 xunu 1946 -  17 payares 2017)
Muerte	Parma, 17 de payares de 2017 (87 años)
Causa de la muerte	Carcinoma renal (es)
Familia
Casáu con	Ninetta Bagarella (es)
Fíos/es	Giuseppe Riina Lucia Riina (en) Giovanni Riina
Pueblu	Cosa Nostra Corleonesi (es)
Estudios
Llingües falaes	italianu
Oficiu	criminal, asesín en serie
Altor	158 cm

Mientres la década de 1980 y principios de la década de 1990, Riina y la so familia mafiosa, los Corleonesi, desenvolvieron una despiadada campaña de violencia tantu contra los clanes rivales como contra l'estáu, que remató col asesinatu de los xueces antimafia Giovanni Falcone y Paolo Borsellino; lo cual causó un refugu públicu a la Mafia y llevó a una redada masiva per parte de les autoridaes, resultando na captura y l'encarcelamientu de Riina y gran parte de los sos asociaos.

Ascensu al poder

Riina naz y crez en Corleone. A los dieciocho años, xunir a la cosca local, los Corleonesi, en cometiendo un asesinatu pa ellos. Al añu siguiente, ye deteníu en matando a un home nun tirotéu, polo que pasó seis años en prisión por homicidiu.

Michele Navarra ye'l cabezaleru de los Corleonesi hasta 1958, cuando muerre tirotiáu por orde de Luciano Leggio, un despiadáu mafiosu de 33 años qu'entós se convierte nel nuevu xefe. Al pie de Totó Riina y Bernardo Provenzano (dos de los executores del asesinatu de Navarra), Leggio empieza a amontar el poder de los Corleonesi. Por cuenta de los sos oríxenes nun pueblu relativamente pequeñu, los Corleonesi nun constitúin un elementu importante na mafia siciliana mientres la década de 1950, en comparanza con otres families asitiaes na capital, Palermo. Subestimándolos, los xefes palermitanos solíen referise a los Corleonesi como i viddani - "los llabradores".

A empiezos de la década de 1960, Leggio, Riina y Provenzano, quien pasaren los últimos años cazando y asesinando a docenes de los siguidores de Navarra, vense forzaos a despintase por cuenta de la feroz guerra desamarrada pol xefe criminal Michele Cavataio contra les restantes cles mafioses. La mesma algamó'l so picu más altu cola Masacre de Ciaculli, na qu'un coche-bomba asitiáu pola xente de Cavataio pa matar a Salvatore "Ciaschiteddu" Greco, xefe de la poderosa familia local, cobróse la vida de siete guardias del orde. Riina y Leggio son arrestaos y xulgaos en 1969 polos asesinatos efectuaos a principios d'esa década, pero son absueltos gracies a les amenaces a los xuraos y testigos. Riina, Leggio y tola banda volvieron escondese a mediaos d'esi añu cuando fueron inculpaos pol asesinatu de Cavataio, el 10 d'avientu d'esi añu Matanza de Viale Lazio, motivu pol que permaneció fuxíu mientres los siguientes ventitrés años.

En 1974 Luciano Leggio ye arrestáu y encarceláu pol asesinatu de Michele Navarra dieciséis años antes, y anque Leggio siguió teniendo influencia ente rexes, Riina convertir na cabeza real de los Corleonesi.

Mientres la década de 1970 Sicilia convertir nun puntu importante del comerciu internacional de heroína, especialmente no referío al refinamientu y esportación del narcóticu. Los beneficios llograos de la heroína yeren enormes, devasando a los de les actividaes tradicionales como la estorsión y la usura. Totó Riina quería faese col control del mercáu y facer entamando una guerra contra les families mafioses rivales.

A finales de la década de 1970, Riina orquestó los asesinatos de diverses autoridaes públiques, tales como xueces, fiscales y miembros de los Carabinieri. Estos asesinatos sirvieron, amás de p'amedranar al estáu, p'acusar a los rivales de los Corleonesi. Los padrinos de delles families mafioses yeren vistos con frecuencia nes sos comunidaes, costazu con costazu xunto a políticos y alcaldes, protexéndose a sigo mesmos con sobornos en llugar de con violencia. En contraste, Riina, Provenzano y otros Corleonesi yeren fuxitivos, siempres ocultos y escasamente vistos por otros mafiosos y, poques gracies, en públicu. Poro, cuando asesinaben a un policía o un xuez, los miembros más visibles de la mafia yeren l'oxetu de les investigaciones policiales, especialmente porque dichos asesinatos llevar a cabu deliberadamente en territoriu de los rivales de los Corleonesi, en llugar d'en sitios cercanos al pueblu de Corleone.

La guerra mafiosa de 1981-82

Artículu principal: Segunda guerra de la mafia

Los principales rivales de los Corleonesi yeren Stefano Bontade, Salvatore Inzerillo y Gaetano Badalamenti, xefes de delles de les más poderoses families mafioses de Palermo. El 23 d'abril de 1981, Bontade fina ametralláu, y poques selmanes dempués, el 11 de mayu, Inzerillo ye acribilláu por una rabasera de bales. Dellos familiares y acomuñaos de dambos son tamién asesinaos o sumen ensin dexar rastru, incluyíu'l fíu de 15 años de Inzerillo, asesináu por haber xuráu vengar al so asesináu padre. Solo Badalamenti llogra sobrevivir, al abandonar Sicilia.

Más y más asesinatos tienen llugar los dos años siguientes. El meyor exemplu d'esti derramamiento de sangre tien llugar el 30 de payares de 1982, cuando dolce mafiosos son asesinaos en Palermo en dolce incidentes distintos. Los asesinatos traviesen inclusive'l Atlánticu, cuando l'hermanu de Inzerillo ye atopáu muertu en Nueva Jersey en volando a Estaos Xuníos.

Nun intentu d'apavorar a les autoridaes, Riina tamién ordena los asesinatos de xueces, policías y fiscales. Unu de los principales asesinatos foi'l del Xeneral Carlo Alberto Dalla Chiesa, quien ganara fama combatiendo a les Brigaes Rojas nel interior d'Italia y fuera nomáu prefeutu de Palermo pa intentar frenar la fola de violencia mafiosa. El 3 de setiembre de 1982, solu seis meses dempués de la so llegada a Sicilia, Dalla Chiesa, la so esposa y unu de los sos guardaespaldes muerren tirotiaos nuna emboscada. Créese que l'asesín ye Pinu Greco, unu de los secuaces favoritos de Riina. Un as col AK-47, y moteyáu inexplicablemente "El zapatu", Pinu Greco ye sospechosu de cometer unos ochenta asesinatos pa Riina, incluyíos los de Bontade y Inzerillo.

Mientres 1981 y 1982, alredor de mil mafiosos fueron asesinaos mientres Riina abrasaba a los sos oponentes y ellos de la mesma intentaben devolver los golpes, y siquier otros doscientos sumieron ensin dexar rastru: un apolmonante bañu de sangre, inclusive considerando l'historial de violencia mafiosa de Sicilia.

Una de les más terroríficas hestories d'esi periodu ye la de la llamada "Habitación de la Muerte", un diminutu apartamentu en Palermo controláu por unu de los homes de Riina, Filippo Marchese. Les víctimes yeren llevaes ellí pa ser torturaes en busca d'información, y depués asesinaes, antes de ser dempués eslleíes en ácidu o estazaes y refundiaes al mar. Un informador que trabayó xunto a Marchese aseguraba qu'esti aportunaba n'esgañar él mesmu a les víctimes, anque yeren los sos subordinaos quien se desfacer de los cuerpos.

Riina emplegó tamién la traición na so guerra, convenciendo con frecuencia a los sos rivales a que se xunieren a él y asesinándolos cuando yá nun-y yeren útiles; daqué que fizo inclusive con dos de los sos más lleales y despiadaos asesinos, Pinu Greco y Filippo Marchese. En 1982, en decidiendo que Marchese yá nun-y ye útil, Riina ordena a Pinu Greco que lo asesine. Tres años dempués, ye'l mesmu Riina quien mata a Greco a balazos en comprobando como les ambiciones d'esti amontábense.

Les táctiques de los Corleonesi, anque ayudaron a que se convirtiera na cla más poderosa de Sicilia, volver na so contra cuando, en 1983, un convicto por doble asesinatu llamáu Tommaso Buscetta convertir nel primer mafiosu sicilianu n'informar y cooperar coles autoridaes. Buscetta pertenecía a una de les families derrotaes na guerra mafiosa, habiendo perdíu a dellos familiares y munchos amigos a manes de los asesinos de Riina, lo que lu convenció de que convertise n'informador yera la única manera de salvase y llograr la so vengación. Buscetta apurrió gran cantidá d'información al xuez Giovanni Falcone, testificando nel Maxi Procesu celebráu a mediaos de la década de 1980 que condergó a cientos de mafiosos. Nesti xuiciu, Riina foi sentenciáu de nuevu a cadena perpetua por asesinatu, pero yá que siguía en paradoriu desconocíu foi otra condena dictada in absentia.

Redada

Giovanni Falcone y el so colega Paolo Borsellino faíen grandes progresos na so guerra contra la Mafia, lo que naturalmente significaba tar baxu constante amenaza de muerte; amás de sentir como yeren atrabancaos por compañeru y superiores, dalgunos de los cualos atopábense a sueldu de la Mafia. El más notable d'estos casos foi'l de Santino "Orangután" Marcuzzi que desempeñaba la función de fiscal axuntu de Nino "As de copes" Mussi quien eventualmente súpose apurrió a Falcone a la familia de Riina

El 23 de mayu de 1992, Falcone, la so esposa y trés guardaespaldes son asesinaos por aciu una bomba asitiada so l'autopista que xune Palermo cola so aeropuertu. La bomba ye remanada por unu de los homes de Riina, Giovanni Sópita. Casi dos meses dempués, el 19 de xunetu, Borsellino y cinco de los sos guardaespaldes son asesinaos con un coche bomba. Dambos ataques son ordenaos por Riina y llevaos a cabu polos sos numberosos asesinos. La opinión pública, furiosa, culpó tanto a la Mafia como a los políticos por considerar que nun protexeren afechiscamente a Falcone y Borsellino, lo que llevó al gobiernu italianu a efectuar una masiva redada contra la Mafia.

El 15 de xineru de 1993, gracies a un datu d'un informante, dellos carabinieri armaos arresten a Totó Riina en Palermo mientres espera nel so coche ante un semáforu (el so xofer, Balduccio di Maggio, foi l'informante en cuestión; dellos de los sos familiares fueron asesinaos darréu por ello). Riina aseguró ser solo un probe contable, y nel so ranciu traxe, el susurrante gordinflón de 62 años paecía ser a cencielles eso. Preguntáu alrodiu de la empresa na que trabayaba, respondió que nun la mentaría pa nun estropiar la so reputación. En prisión preventiva, Riina portar de manera respetuosa y bonable colos sos captores, estimando finalmente a los oficiales de policía y del xulgáu'l so bon tratu, anque llogró faltar la so intelixencia non solo afirmando qu'enxamás oyera falar de la Mafia, sinón aportunando en que nun tenía "nin idea" de que yera'l fuxitivu más buscáu de Sicilia mientres les últimes trés décades. Otros testigos comentaron que Riina nun paraba de glayar "comunistes" a los policías y a la sala que lu xulgaba.

El prestu públicu pol arrestu de Riina (unu de los diarios publicó'l sensacionalista titular "El diañu" sobre la so imaxe) esfrecer al revelase que, mientres los sos trenta años como fuxitivu, Riina viviera en Palermo, con atención médica pola so diabetes y rexistrando a los sos cuatro fíos colos sos nomes reales nel hospital local; inclusive llegó a visitar Venecia na so lluna de miel ensin ser identificáu. Munchos, de manera cínica, declararon que les autoridaes solo arrestaron a Riina por cuenta de la presión a la que se vieron sometíos pola opinión pública tres los asesinatos de Falcone y Borsellino, viendo la facilidá cola que Riina evitara la xusticia mientres tanto tiempu como un exemplu de lo que munchos nun duldar en definir como apatía —por non llamalo complicidá— de les autoridaes sicilianes no referente a la Mafia.

A pesar de ser yá condergáu a dos cadenes perpetues, Riina foi de nuevu xulgáu por más de cien asesinatos, incluyendo los qu'ordenó contra Falcone y Borsellino. En 1998, Riina ye sentenciáu con una nueva cadena perpetua pol asesinatu de Salvo Lima, un políticu del que se venía abarruntando una rellación cola Mafia y que morrió a tiros en 1992 en fracasando nel so intentu de torgar les encarcelaciones de mafiosos nos macrojuicios escontra mediaos de les década de 1980.

Riina permanecía presu nuna prisión de máxima seguridá en Milán, con contautu partir# con el mundu esterior pa prevenir que puediese siguir gobernando la so organización ente rexes como otros fixeron nel pasáu. Sicasí, siguió dirixendo la organización ente rexes y tenía televisión, ordenador personal, internet, teléfonu móvil, y demás oxetos pa siguir dando órdenes ^{[ensin referencies]}. Se -y confiscaron 125 000 000 USD en bienes —probablemente solo una fraición de la so ilícita fortuna—. La so vasta casona foi adquirida pol conceyu de Corleone en 1997. Nun xestu práuticu al empar que simbólicu, la casona convertir nuna escuela pa neños.

N'abril de 2006, xustu trelce años dempués del so arrestu, ye xulgáu nuevamente, esta vegada pol asesinatu del periodista Mauro De Mauro, desapaecíu en 1970..

Créese qu'unu de los amigos más íntimos de Riina na cla de los Corleonesi, Bernardo Provenzano, tomó'l so relevu como líder de la organización. Provenzano foi arrestáu'l 11 d'abril de 2006 cerca de Corleone, en permaneciendo 43 años ocultu. Tres l'arrestu de Provenzano, Salvatore Lo Piccolo xubió a la cúpula de la mafia siciliana, pero foi arrestáu pocu dempués, el 11 de mayu de 2007.

Familia y personalidá

Salvatore Riina casóse cola so esposa Ninetta (hermana de Leoluca Bagarella) en 1974, unión de la que son frutu los sos cuatro fíos. Los sos dos fíos varones, Giovanni y Giuseppe, siguen los pasos del so padre y atópense tamién ente rexes. En payares de 2001, y con 24 años, Giovanni Riina ye recluyíu por cuatro asesinatos cometíos en 1995. El 31 d'avientu de 2004, el fíu menor de Riina, Giuseppe Riina, ye condergáu a catorce años por dellos crímenes, incluyendo asociación mafiosa, estorsión y blanquéu de dineru. Sicasí, una de les sos fíes ye escoyida delegada de la so clase na universidá, a onde pudo tornar a los 21 años cuando la familia abandonó'l so escondite tres l'arrestu del so padre.

Por cuenta de la so discreción, Riina sigue siendo un personaxe enigmáticu en rellación a la so personalidá. El confidente Antonino Calderone describió a Riina como "increíblemente ignorante, pero intuitivu, intelixente ya imprevisible...". Según él, fala de manera susurrante y ye un padre y maríu dedicáu. Una de les más estrañes anécdotes contaes por Calderone ye la de Riina lleendo un emotivu aponderamientu nel funeral del asesináu hermanu de Calderone, a pesar de que foi'l mesmu Riina quien ordenó la so muerte. Calderone cunta tamién que, cuando Riina decide casase col so amor, Ninetta, la familia de la moza oponer a la unión. Según Calderone, Riina respondió "Nun quiero a nenguna otra muyer que nun sía la mio Ninetta, y si ellos [la so familia] nun me dexen casame con ella, voi tener que matar a dellos". Darréu, la familia de Ninetta abandonó cualquier oposición a los planes matrimoniales de Riina, polo que quedó asina acreditada la so famosa condición d'amarradiegu.

Giovanni Sópita, unu de los pistoleros de Riina y qu'españó personalmente la bomba qu'acabó con Falcone, convirtióse darréu en confidente, en siendo arrestáu en 1996. Sópita afirmó que, mientres 1991 y principios de 1992, Riina consideró realizar actos de terrorismu contra l'estáu como respuesta a la campaña contra la Mafia, incluyendo aiciones tales como volar la torre de Pisa. Ello ye que mientres los meses posteriores al arrestu de Riina, los Corleonesi españaron delles bombes contra dellos destinos turísticos na península italiana, resultando na muerte d'una decena de persones, incluyendo una familia completa. Sópita tamién mentó como Riina declaró a los fíos de los confidentes oxetivos llexítimos, y de fechu Sópita torturó y asesinó al fíu de 11 años d'un confidente nun intentu fallíu por callar el so testimoniu contra Riina.

Anque les aiciones criminales de Riina teníen como oxetivu la consecución de riqueza y poder, la so impiedad, traiciones y l'enorme cantidá de brutales asesinatos cometíos o ordenaos por él fueron escesivos inclusive pa lo establecío por otros gángsters. Esto podría suxerir sicopatía o, a lo menos, que ganara xustamente'l so nomatu, La Bestia.

El 17 de payares de 2017 finó de cáncer en Parma, Emilia-Romaña. Siguía en prisión, tenía 87 años d'edá y la salú deteriorada tres dos intervenciones quirúrxiques.

Bibliografía

• Alexander Stille. Cadabres escelentes. Documental
• Alison Jamieson. The Antimafia (2000) MacMillan Press Ltd ISBN 033380158 (n'inglés)
• Peter Robb. Medianueche en Sicilia (1996) Alba Editorial, ISBN 8484280241

Enllaces esternos

• Angelo Carmelo Gallitto. «Salvatore "Shorty" "Uncle Toto" Riina» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2006-01-10. Consultáu'l 2 de xineru de 2009.
• «Mafia strike leaves Italy cold» (inglés). BBC (16 de xunetu de 2002).

• Datos: Q312308
• Multimedia: Salvatore Riina