El sami de Inari (anarâškielâ) ye una llingua sami falada per cerca de 250[1] persones na comuña d'Inari, na rexón de Laponia, al norte de Finlandia. Los primeros llibros nesta llingua fueron "Anar sämi kiela aapis kirje" y el catecismu "Doctor Martti Lutherus Ucca katkismus", dambos publicaos en 1859 por Edvard Wilhelm Borg. En 1906 empezar a traducir la Biblia. Anguaño, la llingua ta seriamente amenazada porque los neños nun lu aprienden en casa. Sicasí, esiste una asociación, Anarâškielâ Servi (Asociación de la Llingua Sami de Inari), que'l so oxetivu ye la promoción y l'usu del idioma,finés, Amoc,[2] que canta nesta llingua.

Sami Inari
Anarâškielâ
Faláu en Bandera de Finlandia Finlandia
Falantes ~250
Puestu Nun ta ente los 100 primeros. (Ethnologue 1996)
Familia Llingües uráliques

   Finu-ugrio
     Finu-pérmicu
      Saami
          Saami de Inari

Alfabetu Alfabetu llatín
Estatus oficial
Oficial en Conceyu d'Inari ( Finlandia)
Reguláu por Anarâškielâ servi
Códigos
ISO 639-1 nengún
ISO 639-2 smn
ISO 639-3 smn

Estensión del sami inari

Casos gramaticales editar

El Sami Inari conoz nueve caso: nominativu, xenitivu, acusativu, llocativu, ilativo, comitativo, abesivo, esivo y partitivu. El xenitivu y l'acusativu tienen de cutiu la mesma terminación. El Partitivu ye improductivu y de cutiu emplégase namái nel singular.

Pronomes editar

Los pronomes personales del sami Inari estremen tres número: singular, dual y plural.

Persona Sami Inari Español
1. Sg. mun yo
2. Sg. tun tu
3. Sg. sun él/ella
1. Du. muoi nós dos
2. Du. tuoi vós dos
3. Du. suoi ellos dos
1. Pl. mij nós
2. Pl. tij vós
3. Pl. sij ellos

Escritura editar

El sami septentrional ye escritu con una versión estendida del alfabetu llatín:

А а (Â â) B b C c Č č D d Đ đ Y y
F f G g H h I i J j K k L l M m
N n O o |

style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p

R r S s Š š T t O o
V v Y y Z z Ž ž Ä ä (Á á)

Amás, les lletres Q/q, W/w, X/x, Å/å, Ö/ö son tamién usaes pa pallabres d'orixe estranxeru.

Lliteratura editar

  • Erkki Itkonen: Inarilappisches Wörterbuch. Lexica societatis fenno-ugricae: 20. Suomalais-ugrilainen seura. Helsinki. ISBN 951-9019-94-4.
  • Pekka Sammallahti, Matti Morottaja: Säämi-suoma sänikirje. Inarinsaamelais-suomalainen sanakirja. Girjegiisá. Ykkösoffset Oy, Vaasa 1993. ISBN 951-8939-27-6.
  • Marja-Liisa Olthuis: Kielâoppâ. [Inari] : Sämitigge, 2000.
  • Kari Østmo: Sämikielâ vieres kiellân vuáðoškoovlâst. Helsinki : Valtion painatuskeskus, 1988.

Referencies editar

Enllaces esternos editar