Sant Antoni de Portmany

Sant Antoni de Portmany (San Antonio Abad en castellanu)[2] ye una parroquia y un conceyu español de la islla d'Eivissa, na comunidá autónoma d'Islles Baleares, España. Asitiáu nel oeste de la islla, correspuende al antiguu cuartón (en catalán, quartó) de Portmany, unu de los cuatro en que Xaime I estremó la islla en sieglu XIII. La pallabra Portmany procede del llatín portus magnus, "puertu grande" que foi adoptada polos árabes como burt'uman y depués polos conquistadores d'orixe catalán a l'actual espresión.

Sant Antoni de Portmany
Alministración
País España
Autonomía Islles Baleares
Provincia histórica provincia de Baleares (es) Traducir
Islla Ibiza
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcaldesa de Sant Antoni de Portmany Josefa Gutierrez Costa
Nome oficial Sant Antoni de Portmany (ca)[1]
Códigu postal 07820
Xeografía
Coordenaes 38°58′51″N 1°18′02″E / 38.980833333333°N 1.3005555555556°E / 38.980833333333; 1.3005555555556
Sant Antoni de Portmany alcuéntrase n'España
Sant Antoni de Portmany
Sant Antoni de Portmany
Sant Antoni de Portmany (España)
Superficie 127 km²
Altitú 31 m
Llenda con
Demografía
Población 28 237 hab. (2023)
- 13 788 homes (2019)

- 12 518 muyeres (2019)
Porcentaxe 18.31% de Ibiza
100% de provincia de Baleares (es) Traducir
100% de Islles Baleares
0.06% de España
Densidá 222,34 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
santantoni.net
Cambiar los datos en Wikidata

Anguaño ye unu de los principales centros turísticos de la islla d'Eivissa. El nucleu principal asitiar a 15 km de la capital (la ciudá d'Eivissa), y cuenta con un gran puertu al fondu d'una badea, que dexa'l tráficu marítimu de pasaxeros y mercancíes cola península.

La parroquia de Sant Antoni estremar nes viendas de ye Bernats, ye Bessons, Buscastell, Cas Ramons, Forada, ye Macians, ye Pla, sa Raval y sa Vorera.

Entidá de población Habitantes (2005)[ensin referencies]
Buscastell 586
San Antonio Abad 15 210
Sant Mateu d'Albarca 358
Sant Rafel de sa Creu 1838
Santa Agnès de Corona 374

Historia editar

La primer noticia de presencia humana en San Antonio s'evidencia nos descubrimientos d'unes pintures feches na roca na cueva del vinu (Ses Fontanelles) y un hachu de bronce topada en sa Bassa Colorada, una finca de San Rafael.

Los púnicos aprovecharon el puertu de San Antonio pa cargar agua pa los sos viaxes, pa pescar y salar pexe, etc. Vivíen en viviendes separaes partíes el territoriu. Cerca de les cases soterraben los muertos, y ye posible que tuvieren un santuariu dedicáu a la diosa Tanit na cueva de Santa Agnès.

La llegada de los romanos nun modificar el sistema habitacional ya igualmente dedicáronse a pescar, llabrar la tierra, entesacar lleña y carbón del monte que yeren esportaos. Los romanos diéron-y l'apellíu a San Antonio: Portus Magnus, que quier dicir puertu grande, pallabra qu'evolucionó a Portmany.

Hacia l'añu 900, llegaron los árabes procedentes del norte d'África. Esta población dio un importante impulsu a l'agricultura, como por casu nos bancales del llanu de Portmany, construyeron molinos pa moler granu nel Broll de Buscastell y aprovecharon la madera de pinu pa construyir embarcaciones. De la llingua de los árabes quedaron munches pallabres toponímiques, como Benimussa, Alcalà o Benimaimó.

Nel sieglu XIII lleguen a Eivissa les naves coles tropes del rei Xaime I d'Aragón. Coles tropes del obispu de Tarragona (Reinu d'Aragón) sofitaes poles tropes del Rei de Portugal lleguen a Eivissa les nueves llingua, cultura y relixón. El Rei d'Aragón estremó Eivissa y Formentera en cuatro partes o cuartones (en catalán, quartons), unu de los cualos yera'l de Portmany, antecedente del actual conceyu. Los cuartones fueron estremaos ente los señores nobles que fixeren la conquista en nome del Rei d'Aragón polo que Portmany quedó en manes de Guillem de Montgrí.

Les families que fueron vivir a Portmany, tres la conquista de 1235, namái teníen l'actual catedral d'Eivissa pa la so relixón, y naturalmente cayía-yos bien lloñe pa dir y por eso un grupu d'homes de Portmany foi a Tarragona, onde moraba'l señor de Portmany, a pidir una ilesia; l'autorización pa construyir una capiya y un campusantu llegó en 1305, y de xuru bien llueu empezaron les obres de construcción de l'antigua ilesia que tenía de tar nel mesmu llugar que l'actual.

Nel ilustráu sieglu XVIII y fomentáu pol primer obispu d'Eivissa, Manuel Abad y Lasierra, decide construyise un pueblu en cada parroquia y arrexuntar les cases, polo que se dio una cortil cerca de cada ilesia y un cachu de tierra pa cultivar, una de les cualos yera la de San Antonio. N'agricultura, lleváronse almendrales y otros árboles frutales de Valencia y Mallorca según persones pa enseñar a curialos, y fixéronse viveros d'árboles frutales nos güertos de Buscastell.

Nel sieglu XIX, yá tenemos noticies de qu'en San Antonio esisten unos venti cases cerca de la ilesia. El conceyu tien 3807 habitantes y 693 families. Mientres la primer metá d'esti sieglu créase y constrúyese l'edificiu del conceyu. En 1860-1861 fáense les primeres escueles públiques en San Antonio, constrúyese la carretera de San Antonio a Eivissa y íguase el puertu. A la fin de sieglu entra un funcionamientu'l faru de ses Coves Blanques.

Patrimoniu editar

 
Ilesia de San Antonio
  • Ilesia de San Antonio

La ilesia de San Antonio, fundada en 1385 y acabada de construyir escontra'l 1640, foi utilizada de cutiu como fortaleza y torre de defensa. La parroquia de Portmany atopar sol control del obispáu de Tarragona hasta'l 1786, añu en que'l primer obispu d'Eivissa, Manuel Abad y Lasierra, fíxose cargu d'ella.

Playa editar

  • Playa de Cala Gració
  • Sablera de Cala Gracioneta
  • Sablera de Ye Pouet
  • Sablera de San Antonio o de S'Arenal
  • Playa de Es Caló des Moro *

Sablera de Cala Salada

  • Sablera de Cala Saladeta
  • Punta Galera *

Cap Blanc

  • Coves Blanques

Persones destacaes editar

Galería editar

Referencies editar

  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. «Conceyos cola denominación de San Antonio Abad en dalgún censu anterior.». INE. Consultáu'l 4 d'abril de 2009.

Enllaces esternos editar