Santoyo

Santoyo ye una llocalidá y conceyu de la contorna de Tierra de Campos al so pasu pola Provincia de Palencia, na Comunidá Autónoma de Castiella y Llión, España.

Santoyo
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella y Lleón
Provincia	provincia de Palencia
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Santoyo (es)	Bernardo Tejido Rojo
Nome oficial	Santoyo (es)
Códigu postal	34490
Xeografía
Coordenaes	42°12′53″N 4°20′36″W
Santoyo Santoyo (España)
Superficie	34.69 km²
Altitú	780 m
Llenda con	Boadilla del Camino, Melgar de Yuso, Astudillo, Támara de Campos y Frómista
Demografía
Población	188 hab. (2023) - 101 homes (2019) - 88 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Palencia
Densidá	5,42 hab/km²

Datos básicos

• El so términu municipal inclúi la pedanía de Santiago del Val
• La so población ye de 235 habitantes (2013).
• Xentiliciu: santoyanos.
• Asítiase a 35 quilómetros al norte de la capital provincial (Palencia) y pertenez al partíu xudicial d'Astudillo.

Evolución demográfica

1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2012	2013	2014
1.012	997	789	717	628	618	579	494	381	295	241	235	230

Orixe

El territoriu que güei ocupa l'actual pueblu de Santoyo y el so términu municipal tuvo pobláu dende l'antigüedá con distintos allugamientos. Nel pandorial de Sarnallano atópase un castru vaccéu del cual apaecieron restos materiales.

Según l'historiador Cuadrado nel llugar que güei ocupa Santoyo tuvo un asentamientu romanu conocíu como Tela Augusta (la flecha o'l dardu d'Augustu). Ye una teoría bastante plausible si tenemos en cuenta qu'al otru llau de los montes conocíos como Costacollaos atópase Astudillo, pueblo que'l so orixe toponímicu paez atopase en Estatilio Tauro, un xeneral d'Augustu. Dambos tuvieron presentes en Hispania mientres les guerres cántabres.

La villa romana de Les Quintanas ye de dómina tardida, cubriendo con toa probabilidá los sieglos IV al IV. Nos años 90 fixéronse dos intervenciones arqueolóxiques que dieron como resultáu l'apaición d'un fornu, un hipocaustum, cerámica tantu de terra sigillata cómo de cerámica romana común. Tamién apaeció un pozu utilizáu, al paecer tres un derrumbe, cómo escombrera.

Cola cayida del Reinu Visigodu'l territoriu foi abandonáu y hubo qu'esperar a finales del sieglu X pa la so repoblación fundándose l'actual Santoyo. Sobre'l nome d'esti pueblu esisten tres teoríes:

1) vien de Sanctus Ioannes. El patrón de Santoyo y quien da nome a la ilesia parroquial ye san Juan Bautista. 2) " " de San Yago (o Santiago). 3) Según l'historiador Faustino Narganes el nome vien de san Audito, que lluchó contra la herejia arriana.

Quien escribe esto cunta que, al contrariu de lo que se vien afirmando na actualidá, ye más probable la primer opción.

Foi fundáu apoderando aquella área Fernán de Armentales (nota, antes d'esta edición venía que fuera fundáu por esti Fernan de Armentales, en realidá nun tenemos constancia histórica de que fuera él quien lo fundó), en tiempos del conde Garci Fernández en setiembre de 988. Foi una villa cercada (s. XI), de la cual queden na actualidá bien poques muertes.

Patrimoniu

Ilesia de San Xuan Bautista

• Ilesia parroquial de San Xuan Bautista: Tien un cruceru góticu, con torre románica y dellos ventanales del mesmu estilu. El so maxestosu retablu ye renacentista. El pórticu d'entrada a la Ilesia ye platerescu y ta bien deterioráu pola calidá de la piedra; nél campean los escudos del so mecenes el Patriarca de les Indies D. Antonio de Rojas Manrique, gran restaurador del conventu franciscanu de Villasilos. El púlpitu, en nocéu, platerescu, ye obra anónima del XV. El coru de la Ilesia tien tres pieces importantes: el órganu, barrocu, anguaño restauráu col que s'ufierten frecuentes conciertos. La sillería en nozal, renacentista, con apostoláu nos respaldos de les sielles. En mediu del coru'l facistol. La ilesia ta declarada BIC.
• Ermita de La nuesa Señora de Quintanilla.
• Villa romana de Les Quintanas.
• Rollu de xusticia: Esistió, nel esterior de les muralles, un rollu de xusticia yá sumíu. El mal llamáu rollu de xusticia de Santoyo ta na Plaza de Fray Pedro de Santoyo. Ye en realidá una superposición de piedres de les que dalguna pudo pertenecer al primitivu rollu; otres non. La pieza cimera vien de les ruines del antiguu conventu de Villasilos. El monumentu componer en 1977 por cuenta de la celebración del sestu centenariu de la nacencia de Fray Pedro de Santoyo, reformador franciscanu y fundador del conventu de Villasilos. Ta declaráu BIC.

Turismu

Rollu de Xusticia de la llocalidá, con una culminación en forma de castiellu, que recuerda a la Corona

Centru Temáticu del Palombar

Espaciu dedicáu a la cría de palombos y a l'arquiteutura popular de los palombares en Tierra de Campos.

Personaxes Pernomaos

• Isaac María Toribios Ramos (Santoyo, 11 d'abril de 1897 - Monesteriu de Santu Domingu de Silos, 6 de payares de 1961), que foi abá del Monesteriu de Santu Domingu de Silos (Burgos) ente 1944 y 1961. En 1958 foi nomáu caballeru gran cruz de la Orde d'Isabel la Católica. La so obra lliteraria tópase casi toa partida al traviés de numberosos artículos publicaos sobremanera na revista Lliturxa, de la orde Benedictina, editada en Santu Domingu de Silos.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Santoyo.
• Web del Conceyu
• palombar/ Portal municipal. Palombares y Centru Temáticu del Palombar. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
• Grupu de Desenvolvimientu Rural y Centru d'Interpretación del Palombar
• Palombares de Santoyo

• Datos: Q1918060
• Multimedia: Santoyo