Wikipedia

Sarín

compuestu químicu

El sarín o GB ye un compuestu organofosforado cola fórmula C4H10FO2P. Ye un líquidu incoloro que nun tien golor y que ye usáu como arma química por cuenta de la so estrema potencia como axente nerviosu. Foi clasificáu como arma de destrucción masiva na resolución 687 de la ONX. La producción y almacenamientu de sarín foi declarada illegal na Convención sobre Armes Químiques de 1993 onde se clasifica como una sustancia de llista 1.

Sarín
Xeneral
Estructura química
Fórmula química C₄H₁₀FO₂P
SMILES canónicu modelu 2D
MolView modelu 3D
Propiedaes físiques
Masa 140,04 unidá de masa atómica
Densidá absoluta 1,0943 gramu por centímetru cúbicu
Puntu de fusión −56 grau Celsius
Puntu d'ebullición 151,5 grau Celsius
Propiedaes termoquímiques
Peligrosidá
Identificadores
Cambiar los datos en Wikidata
Pa la estrella Delta Herculis, vease Sarin (estrella).

La denominación d'esti axente de guerra química provién d'un acrónimu de los nomes de los sos descubridores, los científicos Gerhard Schrader, Otto Ambros, Ernst Rüdiger von Brüning y Hermann Van der Linde.

El so descubrimientu data de 1938 n'Alemaña. Nun s'atopa en forma natural nel ambiente.

Ye dacuando incorreutamente denomináu, sobremanera pola prensa, gas sarín. Esti nome ye incorreutu. Ello ye que a temperatura ambiente, como la mayoría de los axentes de guerra química, ta n'estáu líquidu teniendo un puntu de ebullición bien eleváu (158 °C).

Producción y estructura

editar

El sarín ye una molécula quiral (típicamente racémica), con cuatro sustituyentes xuníos al centru de fósforu tetraédricu.[1] La forma SP (amosada) ye'l enantiómero más activu por cuenta de la so mayor unión a l'acetilcolinesterasa.[2] Preparar a partir de metilfosfonil difluoruro y un amiestu d'alcohol isopropílico.

CH3P(O)2F + (CH3)2CHOH → [(CH3)2CHO]CH3P(O)F + HF

Amiéstase-y isopropilamina pa neutralizar el fluoruro d'hidróxenu mientres esta reaición alcoholisis. Como arma química binaria, pue ser xeneráu in situ por esta mesma reaición.

Efeutos biolóxicos

editar
 
Coneyu utilizáu pa verificar que nun haya fugues na planta de producción de sarín, Arsenal de los Montes Rocosos. (semeya de 1970)

El so mecanismu d'aición asemeyar a la de dalgunos insecticides d'usu común, como'l malatión. En términos d'actividá biolóxica, asemeyar a los insecticides de carbamato tales como'l carbaril (Sevin) y a les medicines piridostigmina, neostigmina, y fisostigmina. Al igual qu'otros axentes nerviosos, el sarín ataca'l sistema nerviosu.

Específicamente, el sarín ye un potente inhibidor irreversible de la acetilcolinesterasa.[3] El sarín actúa sobre la colinesterasa por aciu la formación d'un enllaz covalente cola residuu de serina nel sitiu activu. El fluoruro ye'l grupu saliente, y el fosfoéster resultante ye robezu pero biolóxicamente inactivu.[4][5] Cola enzima tornada, la acetilcolina atropar nes sinapsis y sigue actuando de manera tal que los impulsos nerviosos son, n'efeutu, de cutio tresmitíos. De normal, la acetilcolinesterasa descompon la acetilcolina na hendidura sináptica col fin de dexar que'l músculu efeutor o órganu reláxese. La muerte suel producise como resultáu d'afuega por cuenta de la incapacidá de funcionar de los músculos implicaos na respiración.

Sarín na hestoria

editar

Foi afayáu en 1938 en Wuppertal-Elberfeld, Alemaña, por científicos de la IG Farben nun intentu de fabricar insecticides más potentes.

  • A mediáu de 1939, la fórmula del sarín pasó a ser propiedá de la seición d'armamentu químicu de l'axencia alemana d'armamentu militar (Waffenamt), que ordenó la so producción en masa pal usu en tiempos de guerra. A la fin de la Segunda Guerra Mundial creáronse plantes piloto y un centru d'alta producción, que nun foi termináu. Envalórase la cantidá de sarín producida pola Alemaña Nazi ente 500 kg a 10 tonelaes.[6] A pesar de tar armaos con diverses armes químiques (incluyíu'l sarín), nun hai rexistros de que los alemanes usaren sarín en contra de los Aliaos.
  • A principios de 1950, la OTAN clasificó al sarín como arma química convencional, y tantu la URSS como EUA producir con fines militares.
  • En 1976, la Direición d'Intelixencia Nacional de Chile (DINA), so la dictadura d'Augusto Pinochet, creó'l Proyeuto Andrea, a cargu del bioquímicu Eugenio Berríos, pa la producción de sarín y el so usu como arma contra los sos opositores.[7] Unu de los principales propósitos de la DINA yera disponer el sarín en llates d'esprái pa manipolialo de manera fácil; acordies con testimoniu del ex-axente de la DINA Michael Townley,[8] lo anterior foi unu de los procedimientos pal asesinatu de Letelier en 1976.[9] Berríos dempués testificó que'l sarín foi usáu en múltiples asesinatos.[10]
  • Ye posible que'l sarín y otros axentes nerviosos fueren utilizaos na confrontación química que tuvo llugar mientres la guerra Irán-Iraq na década de 1980.[11]
  • En 1993, ye roblada la Convención sobre Armes Químiques de les Naciones Xuníes por 162 miembros. prohibiendo la producción y almacenamientu de munches armes químiques, incluyíu'l sarín. Dicha convención foi efeutiva hasta'l 29 d'abril de 1997, dando en la destrucción total de los depósitos de reserva de felicidaes armes n'abril de 2007.[12]
  • El sarín foi utilizáu en dos ataques terroristes en Xapón en 1994 y 1995 perpetaos pola secta relixosa Aum Shinrikyō.[13]
  • En 2004, insurxentes iraquinos españaron una cápsula de 15mm con una composición binaria de precursores del sarín, cerca d'un convói estauxunidense. Pretendíase que la cápsula españara mientres el vuelu del convói; sicasí l'amiestu nun resultó ser eficiente y namái se produció una mínima cantidá de sarín. Solamente dos soldaos presentaron principios d'esposición a dicha sustancia.[14]
  • La Comunidá Internacional afirmó que foi utilizáu mientres los ataques en Siria el 21 d'agostu en 2013 (Masacre de Ghouta), estos datos fueron confirmaos darréu pola ONX, que afirmó que les pruebes ya informes llograos polos inspeutores unviaos a Siria yeren tayantes.[15]
  • Foi utilizáu na llocalidá Jan Sheijun, en Siria'l 4 d'abril de 2017 a les 6:00 am, hora llocal. Hasta'l momentu xeneró una baxa de 100 persones y mancando a más de 400, siendo estes cifres daes por "los cascos blancos". Dichu químicu foi llanzáu por aviones non identificaos. Poco antes, l'Observatoriu Siriu de Derechos Humanos (OSDH) denunció qu'aviones de la Fuercia Aérea de Siria o de Rusia atacaron con armes químiques la llocalidá de Jan Sheijun, sicasí Siria y Rusia negaron usar armes químiques na guerra contra'l terrorismu.[16]
  • Donald Trump confirmó qu'ordenara l'ataque militar dirixíu a la base aérea dende "onde l'ataque químicu foi llanzáu". Más de 50 misiles cruceru fueron llanzaos el 6 d'abril de 2017 pol exércitu d'Estaos Xuníos nun aeródromu siriu como respuesta al ataque con sarín en rexón d'Idlib nel que morrieron más de 70 persones y centenares resultaron mancaos.[17] Sicasí la Organización pa la Prohibición de les Armes Químiques declaró na Faya'l 6 de xunetu de 2018 que nun atopó rastros del usu de gas sarín en felicidá locación.[18][19]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ D. Y. C. Corbridge "Phosphorus: An Outline of its Chemistry, Biochemistry, and Technology" 5th Edition Elsevier: Amsterdam 1995. ISBN 0-444-89307-5.
  2. ↑ KOVARIK, Zrinka (marzu de 2003). «Acetylcholinesterase active centre and gorge conformations analysed by combinatorial mutations and enantiomeric phosphonates». Biochem. J. 373:  páxs. 33–40. doi:10.1042/BJ20021862. 
  3. ↑ Abu-Qare AW, Abou-Donia MB (ochobre de 2002). «Sarin: health effects, metabolism, and methods of analysis». Food Chem. Toxicol. 40 (10):  páxs. 1327–33. doi:10.1016/S0278-6915(02)00079-0. PMID 12387297. 
  4. ↑ Millard CB, Kryger G, Ordentlich A, et al. (xunu de 1999). «Crystal structures of aged phosphonylated acetylcholinesterase: nerve agent reaction products at the atomic level». Biochemistry 38 (22):  páxs. 7032–9. doi:10.1021/bi982678l. PMID 10353814. . See Plantía:Proteopedia.
  5. ↑ «Crystal Structures of Acetylcholinesterase in Complex with Organophosphorus Compounds Suggest that the Acyl Pocket Modulates the Aging Reaction by Precluding the Formation of the Trigonal Bipyramidal Transition State†,‡». Biochemistry 46 (16):  páxs. 4815–4825. 2007. doi:10.1021/bi0621361. PMID 17402711. 
  6. ↑ Noblis. «"A Short History of the Development of Nerve Gases"». Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'abril de 2011.
  7. ↑ Samuel Blixen. «Pinochet's Mad Scientist» (inglés). Consultáu'l 24 de payares de 2015.
  8. ↑ Townley reveló usu de sarín antes de ser espulsáu de Chile. El Mercurio. 19 de setiembre de 2006. 
  9. ↑ González (16 de marzu de 2000). «Gas sarín, l'arma secreta de Pinochet» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xineru de 2011. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018. «El FBI investigó'l Sarín y les sos conclusiones fueron entestaes nun informe qu'indica que se fabricó nuna cantidá abonda pa matar dos veces al exércitu peruanu, dixo a Clarín l'investigador estauxunidense Saul Landau, un compañeru de trabayu de Letelier nel Institutu d'Estudios Políticos de Washington, al momentu del atentáu, quien dedicó munchos años a investigar nel so país el crime y la so rellación cola DINA.»
  10. ↑ Shribman, David (13 d'avientu de 1981). Plot to kill Letelier said to involve nerve gas. The New York Times. http://www.nytimes.com/1981/12/13/us/plot-to-kill-letelier-said-to-involve-nerve-gas.html. Consultáu'l 24 de payares de 2015. 
  11. ↑ 1988: Thousands die in Halabja gas attack. BBC news. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/16/newsid_4304000/4304853.stm. Consultáu'l 24 de payares de 2015. 
  12. ↑ Organización pa la prohibición de les Armes Químiques. «armes-quimicas/ Convención sobre les Armes Químiques». Consultáu'l 24 de payares de 2015.
  13. ↑ «Aum Shinrikyo guru Shoko Asahara and six other cultists hanged for mass murders: officials» (inglés) (6 de xunetu de 2018). Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunetu de 2018. Consultáu'l 6 de xunetu de 2018. «The crimes he was convicted of also include the murders of lawyer Tsutsumi Sakamoto, his wife and their 1-year-old son in November 1989 and another sarin gas attack in Matsumoto, Nagano Prefecture, in June 1994. That attack killed eight and left about 600 injured.»
  14. ↑ Bomb said to holddeadly sarin gas explodes in Iraq. NBC news. 5/17/2004. http://www.nbcnews.com/id/4997808/#.VlUOQfkvfIV. Consultáu'l 24 de payares de 2015. 
  15. ↑ «La ONX confirma “inequívocamente” que s'usaron armes químiques en Siria». Consultáu'l 15 d'abril de 2018.
  16. ↑ «Ataque químicu en Siria dexa más de 100 muertos». Consultáu'l 4 d'abril de 2017.
  17. ↑ «EEUU llanza decenes de misiles en Siria tres l'ataque tóxicu». Consultáu'l 6 d'abril de 2017.
  18. ↑ «OPAQ nun detecta gas sarín en muestres recoyíes tres ataque en Duma, Siria» (castellanu) (6 de xunetu de 2018). Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunetu de 2018. Consultáu'l 8 de xunetu de 2018. «L'Haya, 6 jul (EFE).- Los espertos de la Organización pa la Prohibición de les Armes Químiques (OPAQ) “nun detectaron” restos de gas sarín nin “sustancies resultáu de la so descomposición” nes muestres tomaes de les presuntes víctimes y los llugares bombardiaos na llocalidá siria de Duma el pasáu 7 d'abril.»
  19. ↑ «La OPAQ nun detecta gas sarín nes muestres recoyíes tres l'ataque d'abril en Duma» (castellanu) (6 de xunetu de 2018). Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xunetu de 2018. Consultáu'l 8 de xunetu de 2018. «La Organización pa la Prohibición de les Armes Químiques (OPAQ) informó esti vienres de que nun atopó restos de gas sarín nes muestres recoyíes tres l'ataque contra la ciudá siria de Duma el 7 d'abril, que causó siquier 60 muertos.»

Enllaces esternos

editar

Centros pal Control y la Prevención d'Enfermedaes (CDC) na Wayback Machine (archiváu'l 26 d'agostu de 2010).

Gas sarín, l'arma secreta de Pinochet na Wayback Machine (archiváu'l 7 de xineru de 2011).




Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Sarín&oldid=4223490»