Taraxacum officinale
La Xiblata[4] (Taraxacum officinale) ye una especie de planta con flor de la familia de les asteracees.
Taraxacum officinale Xiblata  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Plantae | |
| División: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Magnoliopsida | |
| Subclas: | Asteridae | |
| Orde: | Asterales | |
| Familia: | Asteraceae | |
| Subfamilia: | Cichorioideae | |
| Tribu: | Cichorieae | |
| Subtribu: | Crepidinae | |
| Xéneru: | Taraxacum | |
| Especie: |
Taraxacum officinale L.) Weber ex F.H.Wigg., Prim. Fl. Holsat., 56, 1780 | |
| Sinonimia | ||
| Consultes | ||
| Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
- Nota: esiste una fonda y entrellizáu tracamundiu difícil de resolver ente les denominaciones Taraxacum officinale según los autores.[1][2][3]
Considerada xeneralmente como una "meruxa", les sos fueyes peracabar n'ensalada y atribuyéronse-y numberoses propiedaes medicina-yos.
Descripción
editarEsta planta perenne con raigañu primariu llarga y roseta basal, suel algamar 40 cm d'altor.[5] Tien fueyes alternes llanceolaes con una nervadura central, ensin peciolu estremáu, pinnatipartidas con lóbulos en forma triangular de márxenes dentaos y agudos, dacuando presenta microvellosidaes. El tarmu permanez siempres nun estáu desaxeradamente encurtiáu, ye por esto que se denominen plantes acaules. Amás son capaces de producir un entrenudo allargáu con una inflorescencia denomináu escapo. Pedúnculos de la inflorescencia buecos, que al rompese emana un zusmiu llechiento amargosu. Flores hermafrodites d'un color mariellu doráu que la faen fácilmente identificable. Corola en lígules terminada en cinco pequeños dientes, floria en primavera a hasta fines de branu. El frutu ye un aqueniu con llargu picu y miriguanu.
Distribución y hábitat
editarHai nicios serios sobre una procedencia europea.[6] Na actualidá estendióse práuticamente por tolos continentes. Alcuéntrase fácilmente nos caminos, pacionales, praos, llantadera direuta, y sobremanera en xardinos, tantu que ye considerada meruxa o "maleza", polos xardineros.
Usos
editarYe una planta depurativa, indicada pa purificar l'organismu d'elementos tóxicos. Puede actuar nel fégadu, reñón y la vesícula, y col so efeutu diuréticu evita l'apaición de piedres nel reñón. Tamién ye un tónicu dixestivu contra'l estriñimientu y la matinada d'alcohol. Pa usu tópicu ye eficaz pa llimpiar la impureces de la piel, acné, urticaria. Estes propiedaes son pol so conteníu d'inulina, acedos fenólicos, sales minerales, ente otres sustancies qu'apurren beneficios na piel.[7] En dellos periodos d'escasez, el raigañu secu utilizóse como sustitutu de l'achicoria, que de la mesma yera sustitutu del café. Les sos fueyes monteses o cultivaes son comestibles, prefiérense les que son nueves y tienres pa ensalaes ente que les madures al ser más amargoses peracábense cocíes anque ta ensin confirmase la esistencia de cultivos pa esti fin.
Sicasí, Font Quer nel so Dioscórides anováu comenta de la esistencia de cultivos en Llión pol látex del raigañu, ricu en cauchu (ensin especificar la especie de Taraxacum de que se tratara).
Ye una de les principales especies de flora d'interés apícola nes praderíes, les abeyes visiten les sos flores indefectiblemente, apurriendo bien bona cantidá de néctar y polen. Pola so distribución práuticamente cosmopolita ye conocíu en tol mundu polos apicultores.
Usu en medicina popular
editarLlegar a falar d'una taraxoterapia en cuanto al usu melecinal d'esta planta; en medicina popular ye usáu pa diverses recetes y composiciones con otros fitoremedios, principalmente como:
- hepáticu / biliar
- antirreumático, espasmolítico, anaflogístico, diuréticu
- antidiscrático
Usu en fitoterapia
editarEn fitoterapia (yerbolera) úsase tamién los principios activos puros por aciu infusión o decoctos, principalmente pa inapetencia, indixestión y disturbios hepáticos.
Les sos fueyes contienen gran cantidá de vitamina A, C, fierro, llevando más fierro y calciu que les espinaques o otres hortolices.[8]
Usu culinariu
editarNes artes culinaries de países del Mediterraneu ye apreciada la ensalada primaveral depurativa fecha yá sía namái cola fueyes de taraxacum o entemecida con otres verdures.
Tamién los pétalos de les flores pueden contribuyir a dar sabor y color a ensalaes mistes. Los botones de les flores son apreciaos si preparar con aceite d'oliva. Les flores tamién pueden preparar en pastel ya inclusive frites (rehogadas). Los tienros biltos basales pueden consumise al natural o con aceite d'oliva extravirgen o salteaos nun sartén con ayu (o entá meyor con ayu ursino).
En munches rexones d'Europa preparaba una mermelada d'estes flores.
Ferver en cazu abiertu mientres aproximao 20 minutos; penerar y caltener el líquidu; añader 1 kg d'azucre; ferver en cazu abiertu hasta llograr la densidá deseyada; vertir (hirviente) el líquidu llográu, trupu, en vasos bien llimpios (esterilizaos) y cerralos herméticamente.
Tamién se preparar un vinu de diente de lleón.
Les fueyes d'esta planta son unu de los ingredientes del preboggion, amiestu de yerbes típica de la cocina de Liguria.
Taxonomía
editarTaraxacum officinale describióse por L.) Weber ex F.H.Wigg. y espublizóse en Primitiae Florae Holsaticae 56. 1780.[9]
- Citoloxía
Númberu de cromosomes de Taraxacum officinale (Fam. Compositae) y taxones infraespecíficos: 2n=24, 26.[10]
- Taraxacum: nome xenéricu llatinizáu que procede del árabe tharakhchakon, aplicáu a les plantes d'esti xéneru.[11]
- officinale: epítetu llatín que significa "de venta en herbarios".
- Taxones infra-específicos aceptaos
Tolos demás seríen meros sinónimos de la especie o d'otres especies del xéneru.[12]
Ver tamién
editarNotes y referencies
editar- ↑ Taraxacum sect. Taraxacum en Cichorieae Portal
- ↑ Taraxacum en USDA-GRIN Taxonomy for Plants
- ↑ Taraxacum officinale en Global Compositae Checklist
- ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
- ↑ Botanical-online
- ↑ Vít Boxeňanský; Agáta Fargašová (2007) Atlas of Seeds and Fruits of Central and East-European Flora: The Carpathian Mountains Region. シュプリンガー・ジャパン株式会社, páx. 751–. ISBN 9781402053610. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2010.
- ↑ .Revista del Zoo de Barcelona, nº1 del 2007
- ↑ «Common Dandelion». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-06-23.
- ↑ «Taraxacum officinale». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 23 de xunetu de 2014.
- ↑ Proves Contribution à la connaissance cytotaxinomique des spermatophyta du Portugal. II. Compositae Fernandes, A. & M. Queirós (1971) Bol. Soc. Brot. ser. 2 45: 5-121
- ↑ En Flora de Canaries
- ↑ Taraxacum en The Plant List
Bibliografía
editar- (N'italianu) Della Loggia, R (cur) Piante officinali per infusi y tisane. Manuale per farmacisti y medici (Plantes oficinales pa fervinchos y tisanas. Manual pa farmacéuticos y médicos), OEMF 1993; ISBN 88-7076-132-0
- (N'alemán) Fintelman V. Weiss R. Lehrbuch der Phytotherapie, Hippokrates 2002 ISBN 3-8304-5243-8
- (N'alemán) Hiller K. Melzig M.F. Lexikon der Arzneipflanzen und Drogen, Spektrum akademischer Verlag 2003 ISBN 3-82174-1499-7
Enllaces esternos
editar| Wikispecies tien un artículu sobre Taraxacum officinale. |
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Taraxacum officinale.
Wikcionariu tien definiciones y otra información tocante a diente de lleón.- Hans Ø llgaard, New species of Taraxacum, sect. Ruderalia, found in Central and Northern Europe. Preslia 75, p. 137-164, 2003
Datos: Q131219- Multimedia: Taraxacum officinale
Especies: Taraxacum officinale
