Tokusatsu (特撮?) ye un términu xaponés que s'aplica a cualquier película o serie de televisión d'aición real na que se faiga un usu intensivu d'efeutos especiales. Traduzse lliteralmente en xaponés como "filmación especial".

Godzilla en la película de 1954. Les téuniques que desenvolvió Eiji Tsuburaya para Tōhō Studios siguen utilizándose na industria cinematográfica y televisiva del Tokusatsu de l'actualidá.

Les producciones de tokusatsu suelen englobar mayoritariamente los xéneros de ciencia ficción, fantasía o terror, pero otros xéneros tamién tienen cabida dientro del tokusatsu. Los tipos más populares de tokusatsu inclúin el kaiju, películes de bisarmes como les franquicies fílmicas Godzilla o Gamera, series de televisión de superhéroes como Kamen Rider y Metal Hero, y series de meches como Giant Robu. Delles producciones combinen dellos d'estos subxéneros, por casu Ultraman y Super Sentai Series. El tokusatsu ye unu de les maneres d'entretenimientu más populares en Xapón, anque salvo delles esceiciones notables nun suel tener enforma ésitu fuera del mercáu asiáticu.

Historia editar

El tokusatsu tien los sos oríxenes nel antiguu teatru xaponés, específicamente nel kabuki coles sos escenes d'aición y llucha, y nel bunraku qu'utilizaba dalgunes de les primeres formes d'efeutos especiales nes marionetes. El tokusatsu modernu, sicasí, nun empezó a tomar forma hasta principios de los años 1950, cola nacencia de Godzilla, unu de les bisarmes kaiju más famosos de tolos tiempos.

L'artista d'efeutos especiales Eiji Tsuburaya y el direutor Ishirō Honda convertir nos responsables de Godzilla. Tsuburaya inspirar na película d'Estaos Xuníos King Kong pa formular munches de les téuniques que se convertiríen en señes de idenidad del xéneru, como la llamada suitmation, que ye l'usu d'un actor con un disfraz pa interpretar a una bisarma xigante combináu col usu de ciudaes en miniatura. Godzilla camudó pa siempres el paisaxe de la ciencia ficción, la fantasía y el cine xaponés, creando una visión xaponesa única nun xéneru de normal apoderáu pol mercáu d'Estaos Xuníos.[1]

En 1954, Godzilla empecipió'l xéneru kaiju en Xapón, que caltuvo una gran popularidá mientres delles décades, liderando'l mercáu personaxes como'l mentáu Godzilla, Gamera y King Ghidorah.[2] Sicasí, en 1957, Shintoho produció la primer serie na qu'apaeció'l superhéroe Super Giant, faciendo que la popularidá dirixir a los héroes amazcaraos. Xunto col anime Astru Boy, les series de Super Giant tuvieron un fondu efeutu nel mundu del tokusatsu. Al añu siguiente, estrenóse Moonlight Mask, la primera de numberoses series de televisión de superhéroes que conformaríen unu de los subxéneros tokusatsu más importantes.[3]

Tres estes producciones, llegaron les primeres series tokusatsu en color, Ambassador Magma y Ultraman, qu'uparon el xéneru kyodai hero, nel qu'un protagonista de tamañu normal crecía a tamaños xigantes pa lluchar contra bisarmes tamién xigantes.[4]

Téuniques editar

Teunoloxía Suitmation editar

Suitmation (スーツメーション Sūtsumēshon?) ye un términu xaponés qu'identifica'l procedimientu nes películes y series tokusatsu nes que s'amuesa una bisarma utilizando un actor amarutáu. L'orixe exactu del términu ye desconocíu. La referencia más antigua ye la promoción del traxe de Godzilla de The Return of Godzilla.

Franquicies y producciones editar

Les munches producciones de series tokusatsus clasificar por temática en dellos grupos.

Kaiju editar

Les producciones Kaiju (怪獣 kaijū?, lliteralmente "bestia estraña") amuesen principalmente bisarmes, en tamañu normal o xigante, llamándose estos postreros daikaijū (大怪獣?). Nestes series inclúyense Ultra Q, la serie cinematográfica Godzilla, les series Gamera, les series Daimajin y películes como Frankenstein versus Subterranean Monster Baragon (1965), Frankenstein's Monsters: Sanda versus Gaira (1966) o Uchu Daikaijū Xirara.

Kaijin editar

Les producciones Kaijin (怪人? lliteralmente "persona misteriosa") amuesen a un supervillano como personaxe principal. Nesta categoría inclúyense películes como The Secret of the Telegian, The Human Vapor, The H-Man, Half Human, Tomei Ningen, tamién la serie Shougeki Gouraigan.

Franquicies populares editar

Dende alredor de 1960, delles franquicies televisives de gran llonxevidá combinaron delles otres temes. Tsuburaya Productions tien les Ultra Series, empezando con Ultra Q y Ultraman en 1966. P Productions empecipiar nel tokusatsu en 1966 cola serie Ambassador Magma. Tamién participaron na serie Lion-Maru que concluyó en payares de 2006.

Toei Company tien delles series englobadas dientro de les sos Toei Superheroes, empezando en 1961 cola serie Moonlight Mask. Dempués producieron otres franquicies llonxeves, como les creaes por Shōtarō Ishinomori Kamen Rider (1971) y Super Sentai Series (1975); Metal Hero (1982) y Toei Fushigi Comedy Series (1981). Tamién producieron otres series de televisión basaes nel trabayu de Ishinomori, como Android Kikaider y Kikaider 01, Robot Detective, Inazuman y Inazuman Flax, y Kaiketsu Zubat. Toei tamién coprodujo xunto con Marvel una adautación al tokusatsu de Spider-Man qu'influyó notablemente nes temporaes posteriores de Super Sentai. En 2003, TV Asahi empezó a emitir les series Super Sentai y Kamen Rider nun bloque d'una hora conocíu como Super Hero Time. Tōhō, el creadores de Godzilla, tamién collaboraron na creación de la franquicia Chouseishin Series ente 2003 y 2006.

En 2006, estrenóse Garo, un tokusatsu de late-night p'adultos, qu'empecipió una franquicia compuesta por delles series de televisión y películes. Dempués llegaron otres series de late-night para adultos, como un revival de Lion-Maru en Lion-Maru G, les series Daimajin Kanon, y Shougeki Gouraigan!!, tamién creada por Amemiya.

Películes de tokusatsu editar

Delles películes clasificaes como tokusatsu funcionen como películes xenériques de ciencia ficción. Nelles inclúyense Warning from Space (宇宙人東京に現わる Uchūjin Tokyo nin arawaru?, Spacemen Appear in Tokyo), Invasion of the Neptune Men (宇宙快速船 Uchū Kaisokusen?, High Speed Spaceship), The Green Slime (ガンマー第3号 宇宙大作戦 Ganmā daisan gō: uchū daisakusen?, Ganma 3 Space Mission), The Birth of Japan (日本誕生 Nippon Tanjō?), The Last War (世界大戦争 Sekai daisenso?, Great World War), Japan Sinks (日本沈没 Nihon Chinbotsu?, Japan Sinks), Virus (復活の日 Fukkatsu non Hi?, Day of Resurrection), Sayonara Jupiter (さよならジュピター Sayonara Jupitā?), The War in Space (惑星大戦争 Wakusei Daisensō?, War of the Planets), y Sengoku Jieitai 1549 (戦国自衛隊1549?).

Producciones similares editar

Producciones tokusatsu non tradicionales editar

Les producciones tokusatsu non tradicionales de normal nun usen efeutos especiales convencionales o actores humanos. Anque la suitmation ye la que tipifica el tokusatsu, delles producciones utilicen la téunica stop-motion p'animar a les sos bisarmes, por casu Majin Hunter Mitsurugi (1973). Programes de televisión pueden utilizar téuniques tokusatsu tradicionales, pero con marionetes: Uchuusen Silica (1960); Ginga Shonen Tai (1963); Kuchuu Toshi 008 (1969); y X Bomber (1980), esta postrera de Go Nagai. Dellos tokusatsu pueden añader animación a los sos componentes d'aición real, como Dinosaur Expedition Team Bornfree (1976) de Tsuburaya Productions, Dinosaur War Aizenborg (1977) y Pro-Wrestling Star Aztekaiser (1976).

Fora de Xapón editar

El tokusatsu tamién salió fora de Xapón gracies a la popularidá de les películes de Godzilla y el boom de Power Rangers nos años 1990.

Adautaciones editar

Godzilla, King of the Monsters! apaeció per primer vegada n'inglés en 1956. En llugar de doblar l'orixinal xaponés, volvieron montar por completu pa incorporar un nuevu personaxe d'Estaos Xuníos, Raymond Burr. Ultraman ganó popularidá cuando United Artists doblar pal públicu d'Estaos Xuníos nos años 1960.

Nos años 1990 empezó una gran cantidá d'adautaciones de tokusatsu a la televisión d'Estaos Xuníos, empezando cola compra per parte de Haim Saban de metraxe de la 16ª temporada de Super Sentai Series, Kyōryū Sentai Zyuranger, que se convirtió en Mighty Morphin Power Rangers y empezó la popular franquicia Power Rangers. Les siguientes temporaes de Super Sentai tamién s'afadríen de forma similar nes siguientes temporaes de Power Rangers anque se salteo dos temporaes de la mesma. Saban tamién mercó metraxe de delles temporaes de Metal Hero, convirtiendo Chōjinki Metalder, Jikū Senshi Spielban, and Uchū Keiji Shaider en VR Troopers (1994), convirtió Jūkou B-Fighter y la so secuela B-Fighter Kabuto en Big Bad Beetleborgs (1996) y la so secuela Beetleborgs Metallix (1997). Tamién mercó la temporada de Kamen Rider titulada Kamen Rider Black RX pa producir Masked Rider (1995). Nesta dómina, DIC Entertainment intentó competir con Power Rangers mercando Denkou Choujin Gridman de Tsuburaya Productions pa crear Superhuman Samurai Syber-Squad (1994), antes d'intentar crear otres series orixinales.

En 2002, 4Kids Entertainment mercó los derechos de Ultraman Tiga, pero llindar a doblar al inglés. Y en 2009, Adness Entertainment tomó Kamen Rider Ryūki pa producir Kamen Rider: Dragon Knight (2009), que ganó un Daytime Emmy a la meyor coordinación d'especialistes poles sos escenes orixinales.[5][6]

Producciones orixinales editar

En 1961 producir en Reinu Xuníu una película al estilu de Godzilla, Gorgo, qu'utilizaba les mesmes téuniques suitmation de Godzilla. Esi mesmu añu, Saga Studios en Dinamarca fixo otra película al estilu de Godzilla, Reptilicus, utilizando una marioneta sobre un set en miniatura. En 1967, Corea del Sur produció la so propia película de bisarmes, titulada Yonggary, y en 1975, Shaw Brothers produció una película de superhéroes titulada The Super Inframan, aprovechando'l gran ésitu de Ultraman y Kamen Rider ellí, que taba protagonizada por Danny Llei. Anque hubo otres producciones similares en Hong Kong, Super Inframan llegó antes ellí. Cola ayuda d'artistes d'efeutos especiales xaponeses lideraos por Sadamasa Arikawa, tamién producieron una película de bisarmes al estilu xaponés, The Mighty Peking Man (1977).

Al empar que faíen el so trabayu en Superhuman Samurai Syber-Squad, DIC intentó desenvolver una serie orixinal basada na popularidá de Power Rangers, y en 1994 estrenó Tattooed Teenage Alien Fighters from Beverly Hills. En 1998, surdió un intentu de remake de Sailor Moon combinando escenes orixinales d'actrices d'Estaos Xuníos con secuencies animaes orixinales, y anque Saban Entertainment nun tuvo nada que ver con ello, a esta producción púnxose-y el nome de Saban Moon.

Nos años 2000, productores del este d'Asia empezaron a realizar les sos propies series tokusatsu: en Tailandia, Sport Ranger, y en Corea del Sur, Erexion, en 2006; en China, Armor Hero (2009), Giant Saver (2013) y Metal Kaiser, y n'Indonesia, Bima Satria Garuda (2013).[7][8]

Bibliografía editar

  • Allison, Anne. Millennial Monsters: Japanese Toys and the Global Imagination. ISBN 0-520-24565-2.
  • Craig, Timothy J. Japan Pop!: Inside the World of Japanese Popular Culture. ISBN 0-7656-0560-0.
  • Grays, Kevin. Welcome to the Wonderful World of Japanese Fantasy (Markalite Vol. 1, Summer 1990, Kaiju Productions/Pacific Rim Publishing)
  • Godziszewski, Ed. The Making of Godzilla (G-FAN #12, November/December 1994, Daikaiju Enterprises)
  • Martínez, Dolores P. The Worlds of Japanese Popular Culture: Gender, Shifting Boundaries, and Global Cultures. ISBN 0-521-63729-5.
  • Ryfle, Steve. Japan's Favorite Mon-Star: The Unauthorized Biography of Godzilla. ECW Press, 1999. ISBN 1-55022-348-8.
  • Yoshida, Makoto & Ikeda, Noriyoshi and Ragone, August. The Making of "Godzilla Vs. Biollante" - They Call it "Tokusatsu" (Markalite Vol. 1, Summer 1990, Kaiju Productions/Pacific Rim Publishing)

Referencies editar

  1. Millennial Monsters: Japanese Toys and the Global Imagination, páxs. 47–8. ISBN 0-520-24565-2
  2. Meet Godzilla. ISBN 1-4042-0269-2
  3. Japan Pop!: Inside the World of Japanese Popular Culture, p. 262 ISBN 0-7656-0560-0
  4. Porter, Hal. The Actors: an image of the new Japan, pg. 168 ISBN 0-207-95014-8
  5. «WINNERS: Daytime Entertainment Creative Arts Emmy Awards» (26 de xunu de 2010). Consultáu'l 27 de xunu de 2010.
  6. «「KAMEN RIDER DRAGON KNIGHT」第37回デイタイム・エミー賞において最優秀スタントコーディネーション賞を受賞! | 東映[テレビ]» (29 de xunu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 1 de xunetu de 2010. Consultáu'l 4 de xunetu de 2010.
  7. Pewarta: Nanien Yuniar. ANTARA News (ed.): «Bandai buat mainan BIMA Satria Garuda». Consultáu'l 8 de xunu de 2013.
  8. Pewarta: Nanien Yuniar. ANTARA News (ed.): «BIMA Satria Garuda, Ksatria Baxa Hitam Indonesia». Consultáu'l 8 de xunu de 2013.