Trivocalismu quechua
El trivocalismu (quechua sureñu:Kimsa hallalli), (quechua de Huaylas:Kima kikin pashtaq) ye l'usu de tres lletres vocáliques, ⟨a⟩, ⟨i⟩, ⟨o⟩, na escritura de les llingües quechues, mayormente nel quechua sureñu. Esti usu pa escribir el quechua y les demás llingües indíxenes empezó a estendese pol Perú despues de 1985. Anguaño, los alfabetos oficiales de dicha llingua inclúin tres grafíes vocáliques ⟨a⟩, ⟨i⟩, ⟨o⟩, correspondientes una a cada unu de los fonemes vocálicos distintos del quechua. Los soníos [y] y [o] alófonos de /i/ y /o/ cuando eses vocales tán en contautu con una uvular).[1][2]
.svg)
| Llingües | Llingües quechues |
|---|---|
| Creador | Ministeriu d'Educación (Perú) |
| Dates | 1985-actualidá |
 | |
Na actualidá, en delles persones persiste'l pentavocalismu, y l'Academia Mayor de la Llingua Quechua, por aciu el desconocimientu del cambéu fechu al alfabetu quechua en 1985 como de les publicaciones acreditaes qu'antecedieron a tal modificatoria.
Usu
editarAnguaño l'usu de 3 vocales na escritura del quechua ye usáu pol Ministeriu d'Educación y otros testos acreditaos dempués de 1985, esti sistema ye criticáu pola AMLQ por nun ser acorde a la fonoloxía del quechua, pero a la mesma vegada sofitáu por munchos llingüistes yá que concuerden con que'l quechua namái tien 3 vocales y otres vocales como:y, ɘ, o son alófonos de les vocales i, o cuando tán cerca a una consonante uvular como ye'l casu de la consonante q.
Usu por falantes nativos
editarL'usu de trés vocales por falantes nativos ye bien pocu usáu yá que la mayoría fueron alfabetizados n'español, asina que l'el momentu qu'un falante nativu va escribir en quechua xeneralmente usa 5 vocales pa representar la escritura del quechua.
Usu por instituciones
editarEl trivocalismu ye usáu pol Ministeriu d'Educación pa la educación intercultural billingüe , el SIL International al igual que l'Academia Mayor de la Llingua Quechua persiste nel usu de 5 vocales
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Adelaar, Willem (2004). The Languages of the Andes (n'inglés).
- ↑ Cerrón, Rodolfo. Castellanu Andín. Aspeutos sociollingüísticos, pedagóxicos y gramaticales. Lima: PUCP..
Datos: Q42727609
