Tuña (parroquia)
Tuña[2] ye una parroquia del conceyu de Tinéu nel Principáu d'Asturies. Foi Premiu Príncipe d'Asturies al Pueblu Exemplar nel añu 2000. Nesta parroquia nacieron el xeneral Rafael del Riego y l'escritor n'asturianu Antón García. El pueblu de Tuña destaca pol númberu de casones palaciegues qu'alluga pertenecientes a distintes families nobiliaries. Tien una población de 239 hab.[3]
 Tuña | |
|---|---|
.jpg) | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Principáu d'Asturies |
| Provincia | provincia d'Asturies |
| Conceyu |  Tinéu |
| Partíu xudicial | Tinéu |
| Tipu d'entidá | parroquia d'Asturies |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 43°16′25″N 6°22′15″W / 43.27362°N 6.37088°O |
  Tuña Tuña (Asturies) | |
| Altitú | 237 m[1] |
| Llenda con | Santianes, Soutu, Merías, Quintana, Augüera, Xinestaza y Samartín de Sierra |
| Demografía | |
| Población | 208 hab. (2020) |
| Porcentaxe | 2.35% de Tinéu |
| Más información | |
| Estaya horaria | UTC+01:00 |
 | |
Llocalidaes
editar| Nᵘ | Nome
|
Población | % población Tuña (parroquia)
|
|---|---|---|---|
| 1 | Bombiáu
|
n/d
| |
| 2 | Cabanieḷḷas
|
n/d | |
| 3 | Castañéu
|
n/d | |
| 4 | Espinaréu
|
n/d | |
| 5 | La Pontecastru
|
24 | 11,5411,54% |
| 6 | Tourayu
|
n/d | |
| 7 | Tuña
|
n/d |
Sitios
editar- Espinaréu
- El Matu
- La Faxa
- La Pontecastru
- Caburríu
- Casa'l Güertu
- Castru
- La Calecha
- Pedrosu
- Tourayu
- La Viḷḷa de Baxu
- La Viḷḷa d'Arriba
- Tuña
- Cabulríu
- La Caleína
- La Viña
- Las Colobrinas
Patrimoniu
editarCasa-Torre de los Cienfuegos
editarLa casa torre de los Cienfuegos ye una construcción del sieglu XV. Esti palaciu nun estáu de caltenimientu regular foi'l llugar de nacencia de Pedro Cienfuegos y Villazón que foi obispu de Popayán, Trujillo y Michoacán.
Palaciu de los Riego y Tinéu de Tuña (El Barreiru)
editar
Antiguu mayoralgu de Riego y Tinéu. Esti palaciu tien los sos entamos nel sieglu XIII magar la torre ye del sieglu XIV. Asitiáu na fastera del monte apoderando'l pueblu de Tuña. Destaca'l magníficu escudu de piedra d'armes de la familia nel qu'apaecen el blasón de la mesma,según los d'otros llinaxes emparentaos cola mesma (Peláez d'Arganza, Queipo de Llano y Valdés).
La Chamborra
editarEsta casona d'arquiteutura popular ye del sieglu XVIII ye famosa por ser la casa natal del xeneral Riego. Esta casa foi restaurada na década de 1980 pol gobiernu del Principáu d'Asturies. Destaca na fachada l'escudu d'armes en piedra de los Rodriguez de Tuña, Pelaez d'Arganza y Pambley.
Santa María de Tuña
editar
Nesti templu foi bautizáu'l xeneral Riego.[4] Esti templu del sieglu XVIII tien un altar mayor obra de Palomino. Tien amás distintos retablos que decoren les capiyes de les families nobiliares de les importantes families de la zona. Ente los retablos puede destacase'l de los Flórez-Valdés, proveniente del templu anterior del sieglu XIII. Nesti retablu destaquen les armes de les llinaxudes de les families.
Otru retablu a destacar nel templu ye'l que corona la capiya de Riego y Tinéu de Tuña. Destaca nél les armes de dambes families siendo datáu nel sieglu XVIII.
Torre de Tuña
editarEsta torre data del sieglu XIV, contién la piedra d'armes de los García de Tinéu y los García Bernardo. Tratóse de la mayor torre defensiva del pueblu.
Palaciu de Cabu del Ríu
editar
Asitiáu na vega del ríu Tuña, alcuéntrase esta gran casona del sieglu XVIII. Esti edificiu nobiliariu álzase sobre los restos d'un anterior palaciu de los Rodríguez de Tuña que foi derruido por una #riada aniciada pola Fana de Genestaza. Esta casona foi sede de les families nobiliaries de Rodríguez de Tuña - Nuñez de Tuña. Na so fachada puede acolumbrase l'escudu d'armes en piedra de los Rodríguez de Tuña y los Pelaez d'Arganza. Nesta casa nació'l padre del xeneral de Riego.
Casa de Flórez-Valdés
editarEsta casa conocida como les de Flórez-Valdés, Casa de Doña María (por ser el nome de la so postrera habitante) o torre de Campumanes tien una torre del sieglu XIV. na fachada puede contemplase l'escudu de piedra coles armes de los Quiñones Sierra, Flórez y Rodríguez de Tuña. El conxuntu de la casa complétase con palaciu, panera y payar siendo un claru exemplu de casona de l'aristocracia rural asturiana.
Ponte de Carral
editar
Esta ponte ta construyída sobre otra anterior de dómina romana. Ta construyída, de forma alomada y arcu de mediu puntu, sobre l'anterior calzada romana que xunía Lugo en Galicia con Astúrica Augusta (Astorga). Esta calzada tenía gran importancia yá que por esta calzada pasaba tol oru esplotáu polos romanos na zona, camín de la capital del conventu xurídicu.[5] Anguaño puede reparase na redolada la reproducción d'un Llar Vial que foi inauguráu pol Príncipe d'Asturies S.A.R El Príncipe Felipe.
Según la lleenda nos sos cimientos alcuéntrase una piel de vaca fecha d'oru.
Fiestes
editarSan Blas
editarYe una fiesta ganadera na que ganaderos d'Asturies traen les sos vaques y caballos (principalmente) ya intenten vendelos. Tamién hai puestos d'artesanía y de naranxes, porque ye tradición en San Blas llevase una bolsa de naranxes. Esta fiesta celébrase'l día 3 de Febreru.
Festival de la Llana
editarNesta fiesta convídense a guilandeiras a que se lluzan demostrando lo que saben faer, faise una costellada y pela nueche hai una verbena. Tamién hai munchos puestos d'artesanía, hai una esposición de semeyes, xuegos tradicionales y un home de Tuña fai una demostración de cómo se tosquila a les oveyes. Esta feria llévase a cabu'l primer sábadu de Xunu.
Corpus Christi
editar
La festividá de Corpus yera, años tras, la fiesta sacramental del pueblo pero por unos motivos o otros, probablemente por celebrase en Xueves, perdióse por nada menos que 39 años. Foi en 1999 cuando l'Asociación de Muyeres "Cuarto de Riera” decidió recuperala. La celebración consiste nuna misa y una procesión pol pueblu visitando dos altares, unu instaláu na casa natal de Riego y otru en casa Solís. Tampoco puede faltar l'alfombra floral na ilesia que les muyeres de l'asociación realicen cada añu con más ésitu.
La Procesión, acompañada pol incesante repicu de les campanes, consta d'El Cristu, la Virxe de Fátima y el sacerdote llevando la Custodia col Cuerpu de Cristu. El Sacerdote va baxu'l paliu que foi iguáu por miembros de l'asociación, al igual que'l pendón, otru elementu importante recuperáu pa la procesión. Yá que la festividá de Corpus ye d'allegría y esaltación de la imaxe de Cristu nun pueden faltar na ceremonia les cantaraes tales como “Cantemos al Amor de los Amores” que tradicionalmente #entonar al entrar la procesión al templu. Nos últimos años la celebración nun se queda solo na misa y procesión sinón que se vienen entamando tamién comida o verbena.
Cristu de Tuña
editarEl Cristu de Tuña celébrase a finales de Setiembre y consta de trés díes. El primer día cómese'l bollu y hai una gran verbena pela nueche. El segundu día hai otra gran verbena pela nueche. El tercer día sácase'l Cristu en procesión xunto con una misa, hai un partíu de fútbol sala na cancha de fútbol de Tuña ente Tuña y Merilles que ye otru pueblu bien cercanu. A la fin celébrase la última verbena pela nueche. El Cristu sácase'n procesión al pie de la misa porque ye una tradición y como cultu esterior, pa que tol pueblu lu pueda ver y venerar.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Modelo Digital del Terreno de España de 5 metros. Editorial: Institutu Xeográficu Nacional d'España.
- ↑ «Espediente colos topónimos oficiales de Tinéu». BOPA.
- ↑ INE Nomenclator 2015
- ↑ Caltiénse l'acta bautismal nel templu
- ↑ Conseyería de cultura del Principáu d'Asturies
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Tuña.
.svg){kind=small}
|
Parroquies de Tinéu | 
|
|---|---|---|
| Arganza | Bárzana | Bourres | Brañaḷḷonga | Bustieḷḷu | Caeras | Campucaldera | Cezures | Coḷḷada | Fastias | Francos | Merías | Muñalén | Naraval | Navelgas | Nieres | Oubona | El Pedregal | Porciles | El Pozón | La Preda | Reḷḷanos | El Rodical | Samartín de Semproniana | San Esteban de Reḷḷamiegu | San Fagondu | San Fliz | San Frichosu | Sangoñéu | Santianes | Santiáu | Santolaya | Santolaya de Miñu | Santuyanu | Sobráu | Sorriba | Soutu | Tabláu | Tinéu | Troncéu | Tuña | Viḷḷatresmil | Xinestaza | Zardaín | ||
Datos: Q3818962- Multimedia: Tuña (Tineo)
