Tulsa (Oklahoma)
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Tulsa ye una ciudá del estáu norteamericanu d'Oklahoma. Ye la segunda mayor del estáu y la 46ª mayor del país. Tien una población (2012, U.S. Census Bureau) de 393.987 habitantes, y ye la principal población del área metropolitana de Tulsa, que tien 951.880 habitantes nel área estadística metropolitana y 1.122.259 nel área estadística combinada. Tulsa ye la sede alministrativa del condáu homónimu, el más pobláu del estáu d'Oklahoma, y estiéndese tamién pelos condaos d'Osage, Rogers y Wagoner.
 Tulsa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Estaos Xuníos | ||||
| Estaos |  Oklahoma | ||||
| Condáu | condáu de Tulsa | ||||
| Tipu d'entidá | ciudá de los Estaos Xuníos | ||||
Mayor of Tulsa, Oklahoma (en)  | G. T. Bynum | ||||
| Nome oficial | Tulsa (en) | ||||
| Nome llocal | Tulsa (en) | ||||
| Códigu postal |
74101–74108, 74110, 74112, 74114–74117, 74119–74121, 74126–74137, 74141, 74145–74150, 74152–74153, 74155–74159, 74169–74172, 74182, 74186–74187, 74192–74193, 74101, 74103, 74104, 74107, 74116, 74120, 74127, 74130, 74134, 74135, 74136, 74145, 74147, 74153, 74156, 74159, 74171, 74172, 74186 y 74187
| ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 36°06′N 95°54′W / 36.1°N 95.9°O | ||||
  Tulsa Tulsa (los EE.XX.)  | |||||
| Superficie | 520.790642 km² | ||||
| Altitú | 223 m[1] | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 413 066 hab. (1r abril 2020) | ||||
| Porcentaxe | 61.72% de condáu de Tulsa | ||||
| Densidá | 793,15 hab/km² | ||||
| Viviendes | 163 368 (31 avientu 2020) | ||||
| Más información | |||||
| Fundación | 1836 | ||||
| Prefixu telefónicu |
539 y 918 | ||||
| Estaya horaria | UTC−06:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
| ||||
| cityoftulsa.org… | |||||
 | |||||
.svg)
La economía de la ciudá foi dependiente enforma, demientres la mayor parte del sieglu XX, del petroleu. Conocíasela como la capital petrolera del mundu, y yera ún de los centros más importantes de la industria petrolífera d'Estaos Xuníos. La crisis obligó a camudar la orientación económica de la ciudá, qu'acueye agora empreses de sectores ayenos al enerxéticu como'l financieru, el de telecomunicaciones o la industria aeronáutica. El so puertu de Catoosa, cabecera del sistema de navegación McClellan-Kerr Arkansas River, ye'l puertu interior d'Estaos Xuníos más alloñáu del mar.
Xeografía
editar
Tulsa asítiase na esquina nororiental d'Oklahoma, 159 km al noreste d'Oklahoma City, na llende de la rexón de les Grandes Llanures y a la vera de la meseta d'Ozark, nuna rexón boscosa con colines de pocu altor. Ye'l puntu d'entrada a lo que se conoz como Green Country, la rexón noreste del estáu, conocida por esi nome pol contraste que presenta, pol so verdor y la bayura de montañes y llagos, coles fasteres central y occidental del estáu, más seques y planes.
La ciudá de Tulsa, asitiada a un altor de 210 m sobro'l nivel de la mar, ta dixebrada en dos pol ríu Arkansas, que la traviesa canalizáu nuna canal anchu y coles orielles cubiertes d'arena. El cursu del ríu al traviés de la ciudá ta controláu por un sistema de pantanos, pa evitar inundaciones, pero l'anchor y la fondura del ríu varía enforma demientres l'añu en función de la cantidá de lluvia que cai en cada estación. La ciudá, d'otra banda, ta enmarcada por colines de pocu altor nes sos fasteres meridional (montes Shadow y Turkey, con bayura d'arboleda) y noroccidental (montes Osage).
Barrios
editar- El Downtown Tulsa ye un área de alredor de 3,6 km² arrodiada por un anillu de carreteres interestatales y autopistas. Ye'l centru financieru y de negocios de la ciudá, y nella tán munchos de los edificios arquitectónicamente más destacaos de la ciudá, amás del centru de convenciones, un complexu de teatros y galeríes d'arte nomáu Tulsa Performing Arts Center y l'estadiu polideportivu de la ciudá, el BOK Center.
- La zona residencial tradicional de la ciudá ye conocida como'l Midtown, na qu'abunden barrios de viviendes de luxu llevantaes a entamos del sieglu XX n'estilos que van del Art Decó al neohelénicu. El muséu Philbrook, la Universidá de Tulsa y les zones de tiendes de Cherry Street, Utica Square o Brookside tán tamién equí.
- La zona más meridional de la ciudá desarrollose dende la década de 1970, con una trama típicamente suburbana y centros comerciales, ente los que rescampla'l Woodland Hills Mall.
- La fastera oriental de la ciudá acueye a la mayoría de la población d'orixe mexicanu y asiáticu de la ciudá, y tamién la mayoría de les industries.
- West Tulsa ye la parte de la ciudá asitiada al oeste del ríu Arkansas. Ye abondosa en parques, que contrasten coles refineríes de petroleu que tamién s'asienten nella.
Arquiteutura
editarEl boom de la construcción d'entamos del sieglu XX fizo de Tulsa una de les ciudaes con más edificios d'estilu art decó de los Estaos Xuníos. Bien d'edificios (mayormente de los subestilos zigzag y streamline) tán espardíos pelos barrios más vieyos de la ciudá, especialmente nel Downtown y el Midtown. En 2001 la ciudá agospió el congresu internacional d'Art Decó, un eventu semestral que busca promover internacionalmente'l conocimientu y la proteición de los edificios d'esti estilu arquiteutónicu. Un nuevu emburrión a la construcción, nes décades de 1970 y 1980, dio-y al skyline de la ciudá la so forma actual, na que dominan los edificios d'estilu contemporaneu. La ciudá tien el segundu (BOK Tower), el terceru (Cityplex Tower) y el cuartu (First Place Tower) edificios más grandes del estáu. El conxuntu arquiteutónicu más destacáu de la ciudá ye'l de la Oral Roberts University, un complexu d'edificios d'estilu futurista postmodernu con estructures doraes con bordes afilaos y formas xeométriques pures. La cabera incorporación importante al paisaxe urbanu ye l'estadiu polideportivu BOK Center, diseñáu por Cesar Pelli cola intención de convertilu nún iconu urbanu, qu'amiesta referencies arquiteutóniques al arte de los nativos americanos, al art decó y a los estilos arquiteutónicos contemporáneos que conformen la historia arquitectónica de la ciudá.
-
Ilesia metodista de l'avenida Boston, d'estilu art decó zigzag -
Edificiu Philtower, d'estilu neohelénicu -
BOK Tower, l'edificiu más altu de la ciudá -
Torres del complexu Cityplex Towers -
Torre de la Oración (Prayer Tower), nel complexu de la Oral Roberts University -
Skyline de Tulsa dende Central Park
Clima
editarLa ciudá ta situada cerca'l centru del nomáu Tornado Alley (nome coloquial de la zona d'Estaos Xuníos na que se producen más tornados), y tien un clima subtropical húmedu templáu, con una temperatura media añal de 16º C y unes precipitaciones medies añales de 1.080 mm. Como en toles zones templaes hai cuatru estaciones estremaes. Na primavera y al entamu del branu la ciudá hai bien de tormentes y, delles veces, tamién tornados, que vienen acompañaos de lluvia en grandes cantidaes. Pa prevenir inundaciones neses feches la ciudá tien desarrollao, dempués de qu'en 1984 una gran inundación matara 14 persones y destruyera 7.000 cases, ún de los mayores sistemes de prevención y control de les inundaciones. El branu, pela so banda, ye caldiu. Supérense los 38º polo menos once díes al añu, con díes que son tamién húmedos polos vientos del sur que dominen neses feches del añu. La temperatura más alta rexistrada na ciudá son los 46º C qu'hebo el 10 d'agostu de 1936. La seronda ye corta, con díes calentinos y noches fríes, y l'iviernu nun ye mui frío. Sicasí, hai menos de -12º C polo menos trés nueches al añu, y tamién nieva de ralo en ralo. La temperatura más baxa rexistrada na ciudá son los -27º C qu'hebo na nueche del 22 de xineru de 1930.
Sieglu XIX
editarLa rexón qu'arrodia Tulsa taba habitada por xentes de la tribu Osage y por comerciantes franceses cuando los Estaos Xuníos convirtiéronse en dueños d'ella tres de comprá-yla a Francia en 1803. Poco dempués, el gobiernu planeó treslladar les poblaciones de los nativos de les tribus Cherokee, Choctaw, Chickasaw, Creek y Seminola dende les sos tierres tradicionales, nel sureste del país, a un territoriu indiu asitiáu no qu'anguaño ye Oklahoma. Dempués de delles revueltes violentes, en 1826 los Osage cediéron-y les sos tierres al gobiernu d'Estaos Xuníos, que-y la dio a los Creek y Cherokee que foran forzaos a exiliase. Munchos d'ellos aportaron a estes tierres colos sos propios esclavos negros.
En 1836 Archie Yahola, un Creek, presidió'l primer conceyu de xentes de la rexón, que se celebró embaxu un carbayu que ye conocíu de magar como Roble del Conceyu (Council Oak) y qu'entá puede vese nel Tulsa's Creek Nation Council Oak Park. El llugar nel que se convocara'l conceyu nomábase de primeres Tallassee-Lochapoka, n'alcordanza de les tierres d'Alabama nes que teníen vivío los Creek, pero bien ceo entamó a ser conocíu como Tulsey o Tulsee Town. El nome de Tulsa convirtióse nel oficial cuando abrió, en 1879, la oficina de correos de la pequeña ciudá. Trés años después, en 1882, el ferrocarril aportó a la ciudá, qu'entamó a viender ganáu y otros productos agrícoles a les ciudaes del este, el sur y el mediu oeste del país. Esto fizo medrar a la ciudá, qu'algamó l'estatus municipal el 18 de xineru de 1898.
Sieglu XX
editarEn 1901 descubriose petroleu na zona de Red Fork, cerca de Tulsa. Los tulsanos construyeron un puente con peaxe pa xunir la ciudá colos campos petrolíferos, y la xente que los esplotaba escoyó la ciudá pa facer les sos cases. Magar que les lleis del territoriu (Indian Territory) prohibíen l'asentamientu de descendientes d'europeos, estos aportaron en bon número. En 1905 descubriéronse nuevos xacimientos na zona de Glenn Pool, y la ciudá convirtióse na sede de delles empreses de bon tamañu, que traxeron más habitantes a un asentamientu que foi convirtiéndose nuna verdadera ciudá. En 1906 el Congresu de los Estaos Xuníos decidió xunir los territorios indiu (Indian Territory) y d'Oklahoma pa fundar l'estáu d'Oklahoma, lo que baltó les últimes barreres al asentamientu masivu de población non india na rexón.
La década de 1920 foi un periodu turbulentu nel estáu. Cada vegada apaecía más petroleu, munchos blancos y indios ficiéronse perricos y el Ku Klux Klan espardióse hasta alcanzar los 100.000 miembros en tol estáu. En 1921 españaron en Tulsa unos disturbios raciales que tán consideraos como de los peores de la historia de los Estaos Xuníos. Más de 300 persones morrieron y cientos de cases foron destruyíes dempués de que un home de raza negra fora deteníu acusáu d'asaltar a una muyer de raza blanca.
Pese a ello, ente 1907 y 1930 la población de la ciudá medró un 1.900%. Pa finales de la década de 1920 yá yera conocida como la capital petrolífera del mundu (Oil capital of the world), pero nun debió la so riqueza namái al sector enerxéticu, y foron desarrollandose otros sectores económicos. Delles empreses con sé na ciudá participaron na construcción de les naves espaciales del proyeutu Apollo y, cola relativa decayencia del sector petrolíferu nel pesu económicu de la ciudá, puede dicise qu'esti recái principalmente nos sectores aeroespacial, manufactureru y de telecomunicaciones. La planificación urbana de les últimes décades y el crecimientu demográficu moderáu faen que seya una de les ciudaes d'Estaos Xuníos de medianu tamañu que muestren signos de revitalización nos entamos del sieglu XXI, una y bones la so bona calidá de vida y los servicios educativos y sanitarios qu'ofrece faen d'imán p'atrayer inversiones económiques y turismu.
Enllaces esternos
editar- (n'inglés) Páxina web oficial de la ciudá
- (n'inglés) Cámara de comerciu de Tulsa
- (n'inglés) Tulsa Convention & Visitors Bureau. Portal turísticu de la ciudá
Referencies
editar- ↑ URL de la referencia: https://it-ch.topographic-map.com/map-pkmsdn/Tulsa/?zoom=19¢er=36.15527%2C-95.98965&popup=36.15544%2C-95.98969.
- ↑ Los datos d'esti apartáu tán sacaos del llibru Cities of the United States, 5th edition. Thomson Gale, Detroit, 2006
Datos: Q44989
Multimedia: Tulsa, Oklahoma
- Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Tulsa, Oklahoma.