Usuariu:Oriciu/Proyeutos/En progresu/Teide

28°16′15″N 16°38′21″W

El Teide (o Picu del Teide) ye un volcán i monte de Tenerife, Islles Canaries. Con un altor de 3.719 m sobre'l nivel de la mar y con aproximadamente unos 7.000 m sobre'l llechu marín axacente, ye'l monte más altu d'España, el monte más altu de toles islles atlántiques ya'l tercer mayor volcán de la Tierra. El Teide ye un estratu-volcán del tipu estrombolianu.

Dau el so historial eruptivu ya'l so allugamientu averáu a centros poblaos, el volcán foi designáu como unu de los 16 Volcanes de la Década pol so gran valir pal estudiu del amenorgamientu de futuros desastres naturales. Alcuéntrase'n reposu, cola cabera erupción documentada l'añu 1909 pel bufón secundariu de Chinyero, na paré oeste del Teide. Otres erupciones destacaes van asoceder los años 1704–1706 y 1798. La cima tien delles pequeñes y actives fumaroles qu'emiten dióxidu d'azufre caliente, al igual qu'otros gases. Existe una probabilidá media-alta de futures erupciones, incluyendo'l riesgu de dalguna altamente peligrosa de tipu piroclásticu como les del Mont Pelée ya'l Vesuviu. El nome Teide ye una evolución castellana del nome orixinal Guanche «Echeyde», anterior a la colonización castellana. Echeyde, nes lleendes Guanches, yera'l nome dau al so infiernu, onde vivía una poderosa figura (Guayota) una mena de guardia de la puerta d'aquel inframundu.

Na prehistoria, fai unos 180.000 años, un volcán inda más grande que'l Teide careció d'una esplosión xigantesca d'índiz d'explosividá volcánica 7, que frañó'l picu dexándolu llegar a la mar pel norte de la islla, creando asina les llamaes Cañadas del Teide, una gran caldera volcánica xusto perriba de los 2.500 m d'altor, con 15 km d'estensión d'este a oeste y 10 km d'estensión de norte a sur. Al costáu sur, los muros internos del cráter formen un precipiciu que va de los 2.715 m a los 2.100 m en Guajara. La propia cima del Teide ya'l bufón secundariu llamáu Pico Viejo (3.135 m), los dos na fastera norte de la caldera, deriven d'erupciones que siguieron a la gran esplosión prehistórica.

El volcán ya los alredores formen el Parque Nacional del Teide, que se consideró Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO. S'accede per una carretera pública que traviesa la caldera de nordeste a suroeste. Desde esta carretera sal un teleféricu a unos 2.356 m y llega casi a la cima (3.555 m). L'accesu a la cima ta torgáu, y fai falta un permisu p'ascender los últimos 200 m.

El Teide destaca tamién pol gran númberu d'endemismos botánicos. Plantes, como'l Cytisus supranubius (Retama del Teide), l'Echium wildpretii (Tajinaste bermeyu); una espectacular especie de boraginacia que pue llegar a los 3 m d'altor, y l'Erysium -Scoparium, una especie de planta roquera. Nes cuestes d'ente 1.000 y 2.000 m s'alcuentren bosques de Pinus canariensis (Pinu Canariu).

Los romanos llamaben a la islla Nivaria, per pola nieve del volcán. El nome actual de la islla tamién guarda rellación col volcán, dau polos Benehaorites (nativos de la 'Islla de La Palma). «Tene-» (monte) "-ife" (blancu), i la posterior castellanización del nome, provocó que se-y amestara una -r nel mediu.

Nel cuadernu de bitácora de Cristóbal Colón apaez una referencia al Teide n'erupción.

Vista de la cima dende 'Los Roques'

Teide 3D

Enllaces esternos

• Imaxe'n tiempu real del Teide (castellanu)
• Telefèricu del Teide (castellanu)
• El Teide'n Google Maps