Wikipedia

Valdepeñas de la Sierra

conceyu de la provincia de Guadalaxara (España)

Valdepeñas de la Sierra ye un conceyu español de la provincia de Guadalaxara, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. En 2015 tenía una población de 192 habitantes.

Valdepeñas de la Sierra
Alministración
País España
AutonomíaBandera de Castiella-La Mancha Castiella-La Mancha
Provincia provincia de Guadalaxara
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcaldesa de Valdepeñas de la Sierra (es) Traducir Ángeles Herrera López
Nome oficial Valdepeñas de la Sierra (es)[1]
Códigu postal 19184
Xeografía
Coordenaes 40°54′29″N 3°23′15″W / 40.908055555556°N 3.3875°O / 40.908055555556; -3.3875
Valdepeñas de la Sierra alcuéntrase n'España
Valdepeñas de la Sierra
Valdepeñas de la Sierra
Valdepeñas de la Sierra (España)
Superficie 70 km²
Altitú 916 m
Llenda con Uceda, Casa de Uceda, Villaseca de Uceda, Matarrubia, Tortuero, Puebla de Valles, El Atazar, Patones y Puebla de la Sierra
Demografía
Población 146 hab. (2023)
- 90 homes (2019)
- 62 muyeres (2019)
Porcentaxe 0% de provincia de Guadalaxara
Densidá 2,09 hab/km²
Cambiar los datos en Wikidata

Xeografía

editar

Allugamientu

editar

El conceyu de Valdepeñas de la Sierra atopar nel noroeste de la provincia de Guadalaxara, a 44 km de la capital provincial y a 70 km de Madrid. El ríu Jarama flúi pela parte sur del términu. Asitiáu na Sierra Norte de Guadalaxara, 40 km² de los 70 km² de la estensión de la estensión municipal figuren dientro de les llendes del Parque Natural de la Sierra Norte de Guadalaxara.[2] El puntu más altu del conceyu ye'l cuetu de la Torrecilla, de 1572 msnm,[3] asitiáu na esquina septentrional de la llende municipal. Esisten vértices xeodésicos nel conceyu nel picu de Somosierra (1437 msnm)[4] y en Guadarrama,[5] una pequeña elevación a 990 msnm na parte sur del conceyu. La menor altitú sobre'l nivel del mar son los 700 msnm a los que s'atopa'l calce del ríu Lozoya poco primero de xunise al Jarama cuando abandona pol suroeste'l términu de Valdepeñas de la Sierra.[3] La mesma llocalidá topar a una altitú de 906 msnm.[6]

Noroeste: El Atazar y Puebla de la Sierra (Madrid) Norte: Tortuero Nordeste: Tortuero
Oeste: El Atazar (Madrid) y Patonos (Madrid)   Este: Tortuero y Puebla de Valles
Suroeste: Uceda Sur: Casa de Uceda Sureste: Villaseca de Uceda y Matarrubia

Xeoloxía

editar

Xeolóxicamente, Valdepeñas de la Sierra topa sobre una banda de caliar cretácica[7] travesada por múltiples ribayos esistente ente Tamajón y Torrelaguna, que dixebra les cayueles del Ordovícicu Mediu de la parte norte del conceyu na Sierra Norte de Guadalaxara y los materiales detríticos del terciariu nel valle del ríu Jarama.[8]

 
Cárcavas nel términu municipal, cerca del Pontón de la Oliva.

Hidrografía

editar
 
El ríu Lozoya, qu'atiesta cola Comunidá de Madrid, constitúi bona parte del cantu occidental del conceyu.

Nel términu municipal tienen el so cursu dos ríos importantes. Pela parte sur del conceyu trescurre en direición NE-SOl ríu Jarama, afluente del Tajo. Pel estremu occidental del términu municipal, faciendo frontera cola comunidá de Madrid y el conceyu de Patonos, trescurre'l ríu Lozoya en direición N-S antes de desaguar nel Jarama en sorteando'l Pontón de la Oliva. Esta presa foi la primer obra hidraúlica (1857) realizada pela Canal de Sabela II p'abastecer a Madrid. El restu de cursos d'agua —Arroyo de la Vega y Regueru de los Focetes— son regueros menores de calter estacional.[3]

La Canal del Jarama, qu'entró en serviciu en 1960, ye xunto al tresvase Aceña - La Jarosa la única instalación de la Canal de Sabela II fuera de la comunidá de Madrid qu'abastez d'agua a la capital. Tien parte del so percorríu pol conceyu de Valdepeñas de la Sierra, pasando mui cerca d'Alpedrete de la Sierra. Preséntase como una conducción dende'l banzáu d'El Vau hasta, salvando distintos ribayos por aciu sifones y acueductos, al Depósitu Cimeru del Nuedu de Calerizas, na llocalidá madrilana de Torrelaguna, nel que se xune a la Canal del Villar. A partir d'ellí les nueves conducciones, denominaes Canal Alta y Canal Baxa, lleguen hasta la rede de distribución de Madrid.[3][9]

Clima

editar

Valdepeñas de la Sierra presenta un clima mediterraneu continentalizado —según la clasificación climática de Köppen un clima Csb (templáu con branu secu y templáu)—. Por aciu interpolación nidiu de datos recoyíos de les diverses estaciones pluviométriques y termopluviométricas de la provincia determinóse la so precipitación añal permediu alredor de los 700 mm con un máximu ivernizu d'ésta y la so temperatura añal media ente 12 y 13 °C. L'amplitú térmica diaria envalorar en 9 °C.[10]

El conceyu de Valdepeñas, como'l de Tortuero, dambos en situación cercana a la sierra de la Concha, presenten una cantidá daqué mayor de precipitación añal que'l restu de conceyos de la mancomunidá de Campu Alto.[11] Si tómase como referencia la cercana estación meteorolóxica del banzáu d'El Vau, l'escurrimientu de xelaes ye de 68,6 díes en permediu a lo llargo del añu.[12] Pela contra, los fenómenos de xarazo, nieve y rosada nun son particularmente frecuentes; el postreru práuticamente inesistente.[13]

   Parámetros climáticos permediu de Valdepeñas de la Sierra (Estación de Alpedrete de la Sierra) nel periodu 1946-1966  
Mes Xin Feb Mar Abr May Xun Xnt Ago Set Och Pay Avi añal
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) 8 7 9 24
Fonte: Estudiu agroclimático de la rexón Castiella-La Mancha[14]

Historia

editar
 
Plaza del Olmo. El cruceru modernu atópase na parte derecha de la fotografía.

A poca distancia de la llocalidá, nuna cueva asitiada nun ribayu caliar escaváu pol Arroyo de la Vega, un afluente estacional del Jarama, foi atopada en setiembre de 1990 una muestra d'arte rupestre esquemáticu del Neolíticu-Calcolítico, con un amenorgáu númberu de figures antropomorfas y soles realizaes con pigmentu coloráu.[15]

Na cueva del Treslleche topáronse exemplares de cerámica campaniforme.[16] Un concu topáu nel xacimientu constitúi un exemplar del periodu Campaniforme en perfectu estáu de caltenimientu fecháu ente'l 2600 y el 1700 e. C.

Mientres el periodu d'Al-Ándalus, l'área que güei ocupa la provincia de Guadalaxara perteneció a la Marca Media, formando parte del distritu oriental escasamente pobláu, del que la ciudá de Guadalaxara (Madīnat al-Faray) yera capital. Places fuertes musulmanes cercanes a Valdepeñas de la Sierra fueron ente otres les d'Atienza, Talamanca o Hita.[17]

La zona foi vencida por Al-Mamún, rei de la taifa de Toledo, a Alfonsu VI de Castiella nel añu 1072,[18] pasando a formar parte de la comunidá de villa y tierra de Uceda. Tres un curtiu periodu dempués de que la villa de Uceda fuera concedida pola reina Urraca a Fernando García de Hita en 1119, foi en 1222 cuando'l monarca Fernandu III otorga'l señoríu de la Villa al Obispáu de Toledo. Esta situación caltener mientres tola Edá Media,[19] hasta que yá na Edá Moderna, a finales del sieglu XVI Felipe II concéde-y la categoría de villa.[20] Nel sieglu XVI la Rellación de la villa de Uceda, unviada a Felipe II nel añu 1571, cifró la población de Valdepeñas de la Sierra en 150 habitantes.[21] Felipe II, apuráu pola necesidá apremiante de financiamientu de los sos esfuercios bélicos contra Francia, dispunxo la concesión del títulu de villazgo a múltiples llocalidaes como forma d'arreglar felicidaes estrecheces económiques. Según una inscripción na basa de l'antigua cruz —símbolu oficiosu a manera de rollu de la condición de villa—, güei sustituyida por una más moderna, la fecha de tal acontecimientu en Valdepeñas de la Sierra dataría de 1595.[22][20]

 
Ribayu de la Fuente del Cubillo. Pueden reparase sabines esvalixaes y pinos de repoblación.
 
Colmenar tradicional en Valdepeñas de la Sierra.

Nes rellaciones del Marqués de la Ensenada de 1752, apurrióse un parte de los recursos y patrimoniu de los ciudadanos de Valdepeñas de la Sierra. Nél se documentó que'l pueblu cultivaba vinu, olivar y trigu —la tríada mediterránea— amás de cebada y centenu. Producía tamién miel (tenía de 80 a 90 truébanos). El ganáu ovín yera'l más importante (más de 5000 cabeces), siguíu del caprino (más de 2000 cabeces). Había 42 parexes de mules y ocho de gües. La llocalidá disponía entós daquella d'una carnicería, una tabierna, un boticariu, dos almazaras y dos molinos fariñeros, según 210 viviendes.[23]

Dende la segunda metá del sieglu XX hasta l'actualidá, de manera simultánea a la severa despoblación demográfica del mediu rural na provincia de Guadalaxara, relativu al conceyu destaquen les diverses iniciatives que dende estamentos alministrativos superiores tomar col fin de llexislar una mayor proteición medioambiental de Valdepeñas de la Sierra, nel contestu xeneral de la Sierra Norte de Guadalaxara. En 1961 aprobóse un plan de recuperación natural y reforestación con pinos de la zona entendida ente'l ríu Lozoya y el ríu Jarama, qu'inclúi parte de los antiguos términos municipales d'Alpedrete de la Sierra y de Valdepeñas de la Sierra, amás del de Tortuero.[24] Una década más tarde, en 1973, declaróse, xunto a otros dolce árees de caza, la creación de la Reserva de caza de Sonsaz, qu'incluyó tamién una parte del conceyu. Les especies cinexétiques indicaes fueron el corzu en caza mayor y la perdiz colorada tocantes a caza menor.[25] Nel 2011 creóse una nueva figura de proteición medioambiental superior, el Parque Natural de la Sierra Norte de Guadalaxara, que engloba a la parte del conceyu yá incluyida dientro de la Reserva de caza de Sonsaz.[26]

Demografía

editar

El so nucleu urbanu tien una población de 162 habitantes[27] (2011) y el conceyu de 198 (2011).[28] El so términu municipal engloba tamién la pedanía d'Alpedrete de la Sierra (36 habitantes).[27] La llocalidá sufrió un importante éxodu rural mientres les décades de los cincuenta y los sesenta del sieglu XX, y na actualidá sigue siendo víctima del despoblamientu rural. Cabo citar qu'en 1867 la llocalidá de Valdepeñas de la Sierra cuntaba con 171 vecinos y 729 habitantes.[29]

Gráfica d'evolución demográfica de Valdepeñas de la Sierra ente 1842 y 2017

     Población de derechu (1842-1897, sacante 1857 y 1860 que ye población de fechu) según los censos de población del sieglu XIX.[30]      Población de derechu (1900-1991) o población residente (2001 y 2011) según los censos de población del INE.[31][32]      Población según el padrón municipal de 2017 del INE.

Ye característicu de la demografía del conceyu un elevadísimo avieyamientu. Según el padrón del 2011 Valdepeñas de la Sierra presenta un 46,5 % de tasa d'avieyamientu (tasa d'España del 17,2 %) y un 104,1 % de tasa de dependencia (tasa d'España del 47,1 %). El reemplazu demográficu nun ta garantizáu pos presenta una tasa de reemplazu de tan solo el 54,2 %. La población empadronada d'orixe estranxeru namái representaba'l 6,6% del total (13 persones) siendo'l coleutivu rumanu'l de mayor importancia con un 46 % del total (6 persones).[33]

Entidaes de población que formen el conceyu de Valdepeñas de la Sierra
Entidá de población
Coordenaes
Habitantes
Distancia en km
Valdepeñas de la Sierra |

align=center|40°54′29″N 3°23′15″W / 40.90806°N 3.38750°O / 40.90806; -3.38750

162 align=right
40°54′36″N 3°24′30″W / 40.91000°N 3.40833°O / 40.91000; -3.40833 36 2,6
Fuentes: INE 2011 Valdepeñas de la Sierra.[34] Google Earth.

Alministración llocal y política

editar
 
Conceyu del conceyu
Alcaldes dende les eleiciones de 1979
Llexislatura Nome Partíu
1979-1983 n/d n/d
1983-1987 n/d n/d
1987-1991 n/d n/d
1991-1995 n/d n/d
1995-1999 n/d n/d
1999-2003 n/d n/d
2003-2007 Emilio Herrera PSOE
2007-2011 María d'Arribas Borlaf PP
2011-2015 Ánxeles Herrera López PP
2015-2019 Ánxeles Herrera López PP
2019-2023 n/d n/d
2023- n/d n/d

L'alcaldesa de la llocalidá, tres les eleiciones municipales de 2011 ye Ánxeles Herrera López, del Partíu Popular. Asocedió a María d'Arribas Borlaf, del mesmu partíu políticu.

Eleiciones municipales en Valdepeñas de la Sierra
Partíu políticu 2015[35] 2011[36] 2007[37] 2003[38]
Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales
  Partíu Popular (PP) 68 53,97 4 77 55,00 4 78 53,79 4 81 46,00% 2
  Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) 36 28,57 1 54 38,57 1 51 35,17 1 69 39,00% 3
  Izquierda Xunida (España) (IX) - - - - - - 2 1,38 0 26 15,00% 0

Debíu'l so amenorgáu tamañu'l conceyu de Valdepeñas de la Sierra acomuña los sos servicios. Pertenez a la mancomunidá de Campu Alto xunto a Valdesotos, Tortuero, Casa de Uceda, El Cubillo de Uceda, Villaseca de Uceda, Viñuelas, y Fuentelahiguera de Albatages.[39] Valdepeñas de la Sierra pertenez al partíu xudicial nᵘ de Guadalaxara, que la so cabeza ye la mesma ciudá de Guadalaxara. Esta adscripción foi afitada pola Llei de Demarcación y de planta Xudicial el 28 d'avientu de 1988.[40]

Economía

editar
 
Ilesia de la Purificación.

El conceyu presenta una débil actividá económica. L'agricultura ocupaba en 2007 al 18,2 % de la población sobre un total de 33 trabayadores. Los principales sectores económicos nesi mesmu periodu yeren la construcción (39,4 % de los trabayadores) y el sector servicios (39,4 % de los trabayadores). Un únicu trabayador (3 % del total) dedicar a la industria extractiva.[41] Cerca del ríu Jarama, fora del nucleu urbanu, esiste una esplotación de grebos (zahorras) que'l so promotor ye Grebos Madrigal S.L. La so actividá ta llindada pol impautu natural que provoca esta industria d'estracción.[42][43] El conceyu tien una piscina municipal al campu, esplotada nos meses de branu.[33]

Comunicaciones

editar

Valdepeñas de la Sierra constitúi un final de vía en tresporte per carretera. La carretera GU-1066 comunica a la llocalidá cola so pedanía Alpedrete de la Sierra, onde muerre. La GU-1066 empieza nel encruz cola GU-1065, qu'empieza mui cerca nel encruz cola GU-123 y termina en Tortuero. La GU-123 que tamién pasa pol conceyu, xúnese yá na Comunidá de Madrid cola M-102, qu'empieza en Torrelaguna. Valdepeñas de la Sierra ta a 29 km de l'autovía más cercana, l'Autovía del Norte carretera de Burgos A-1. L'aeropuertu más cercanu ye'l de Madrid-Barajas, que s'atopa a 75 km de distancia.

Numberación Nome Itinerariu Datos
 GU-1066  || Carretera de Valdepeñas de la Sierra||Alpedrete de la Sierra – Valdepeñas de la Sierra – GU-1065 ||
 GU-1065  || Carretera de Tortuero||GU-123 – Tortuero ||
 GU-1023  || Carretera de Torrelaguna||Comunidá de Madrid (M-102) - Casa de Uceda (CM-1001) ||

Monumentos

editar

La ilesia de la Purificación, apocayá restaurada, ye d'estilu góticu y ta construyida en lladriyu y mampostería. La cubierta ye de madera, de reminiscencia mudéxar.[44]

Valdepeñas tamién cunta cola ermita de la Soledá, que foi construyida nel sieglu XVI n'estilu renacentista.[45]

Referencies

editar
  1. ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. ↑ Llei 5/2011, de 10 de marzu, de declaración del Parque Natural de la Sierra Norte de Guadalaxara. DOCM, nᵘ6, de 22 de marzu de 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Mapa (Valdepeñas de la Sierra) 1:50.000». Mapa Topográficu Nacional d'España MTN50 (Madrid: Centru Nacional d'Información Xeográfica (CNIG)) (485). 
  4. ↑ Serviciu de Programes Xeodésicos - Subdireición Xeneral de Xeodesia y Cartografía (ed.): «Reseña del Vértiz Xeodésicu de Somosierra (1437 msnm)» (payares de 2012). Consultáu'l 15 de payares de 2012.
  5. ↑ Serviciu de Programes Xeodésicos - Subdireición Xeneral de Xeodesia y Cartografía (ed.): «Reseña del Vértiz Xeodésicu de Guadarrama (990 msnm)» (payares de 2012). Consultáu'l 15 de payares de 2012.
  6. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes altitú
  7. ↑ Mas Mayoral, Sarti y Guidi, 2005, páxs. 101-113.
  8. ↑ Alcolea González et al., 1993, páxs. 85-86.
  9. ↑ Comunidad de Madrid (ed.): «Recurso hidraúlicos. Infraestructures de Suministru na Comunidá.». Capítulu III. Agua - Comunidá de Madrid páx. 21. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04. Consultáu'l 14 de payares de 2012.
  10. ↑ «El Clima de la Provincia de Guadalaxara». Anal de xeografía de la Universidá Complutense (12):  páxs. 11-60. 1992. ISSN 0211-9803. http://revistas.ucm.es/index.php/AGUC/article/view/AGUC9292110011A/31698. 
  11. ↑ Diagnósticu de sostenibilidá de la Mancomunidá de Campu Alto p.1156
  12. ↑ Diagnósticu de sostenibilidá de la Mancomunidá de Campu Alto p.1157
  13. ↑ Diagnósticu de sostenibilidá de la Mancomunidá de Campu Alto p.1158
  14. ↑ Elías Castillo y Ruiz Beltrán, 1981, p. 198.
  15. ↑ Alcolea González et al., 1993, páxs. 85-108.
  16. ↑ Xunta de Comunidaes de Castiella-La Mancha (ed.): «muséu/concu-campaniforme-cueva-del-treslleche-valdepenas-de-la sierra/ Concu campaniforme. Cueva del Treslleche (Valdepeñas de la Sierra)».
  17. ↑ Herrera Casado, 1985, páxs. 13-15.
  18. ↑ ORTIZ, Antonio. Hestoria de Guadalaxara. Editorial Aache. Guadalaxara, 2006. ISBN 84-96236-82-X. Páxina 35.
  19. ↑ Herrera Casado, 1989, p. 1.
  20. ↑ 20,0 20,1 Herrera Casado, 2000, p. 1: «Como dicha villa, perteneció al señoríu de los arzobispos de Toledo, hasta fines del sieglu XVI, en que Felipe II -y concedió'l privilexu de villazgo, y quedó exenta y llibre».
  21. ↑ García López, 1992, páxs. 178-189.
  22. ↑ Pérez Arribas, 2000, páxs. 18-19.
  23. ↑ Pérez Arribas, 2000, páxs. 22-26.
  24. ↑ Decreto 585/1961, de 16 de marzu, pol que s'aprueba'l plan de restauración hidrolóxica-forestal de l'aguada derecha del ríu Jarama y esquierda del ríu Lozoya, en términos municipales de Valdepeñas de la Sierra, Alpedrete de la Sierra y Tortuero, de la provincia de Guadalaxara. Boletín Oficial del Estáu, núm. 86, del 11 d'abril de 1961.
  25. ↑ Llei 2/1973, del 17 de marzu, de creación de trelce reserves nacionales de caza. Boletín Oficial del Estáu núm. 69 del 21 de marzu de 1973.
  26. ↑ Llei 5/2011, del 10 de Marzu, de declaración del Parque Natural de la Sierra Norte de Guadalaxara. Boletín Oficial del Estáu, múm. 104, del 2 de mayu de 2011.
  27. ↑ 27,0 27,1 sierra&botonBusquedaRapida=Consultar+selecci%F3n Institutu Nacional d'Estadística, Nomenclátor. Rellación d'unidaes poblacionales 2011.
  28. ↑ Institutu nacional d'Estadística, Cifres oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de xineru de 2011. Real Decretu 1782/2011, de 16 d'avientu.
  29. ↑ Gobiernu Civil de Guadalaxara, 1867, p. 25.
  30. ↑ Institutu Nacional d'Estadística (España) (ed.): «sierra&btnBuscarDenom=Consultar+selecci%F3n Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842 - Valdepeñas de la Sierra». Consultáu'l 12 de xineru de 2013.
  31. ↑ Institutu Nacional d'Estadística (España) (ed.): «sierra&btnBuscarDenom=Consultar+selecci%F3n Alteraciones de los conceyos nos Censos de Población dende 1842 - Valdepeñas de la Sierra». Consultáu'l 17 de marzu de 2012.
  32. ↑ Institutu Nacional d'Estadística (ed.): «Cifres oficiales de población resultantes de la revisión del Padrón municipal a 1 de xineru de 2011».
  33. ↑ 33,0 33,1 Ficha Municipal 2012 de Valdepeñas de la Sierra, Caja España (Datos de 2011 del Padrón Municipal).
  34. ↑ sierra&botonBusquedaRapida=Consultar+selecci%F3n Institutu Nacional d'Estadística. Datos de 2011
  35. ↑ «Resultaos Eleiciones Municipales 2015 en Valdepeñas de la Sierra.» (mayu de 2015). Consultáu'l 25 de payares de 2015.
  36. ↑ «sierra.html Resultaos Eleiciones Municipales 2011 en Valdepeñas de la Sierra.» (mayu de 2011). Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  37. ↑ «sierra.html Resultaos Eleiciones Municipales 2007 en Valdepeñas de la Sierra.» (mayu de 2007). Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  38. ↑ «sierra.html Resultaos Eleiciones Municipales 2003 en Valdepeñas de la Sierra.» (mayu de 2003). Consultáu'l 10 de payares de 2012.
  39. ↑ mancomunidaes;jsessionid=905BF992FE3B388BFBA9F7FD4A52BEC1?p_p_id=101_INSTANCE_8yuK&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-1&p_p_col_pos=1&p_p_col_count=2&_101_INSTANCE_8yuK_struts_action=/asset_publisher/view_content&_101_INSTANCE_8yuK_urlTitle=mancomunidá-campina-alta&_101_INSTANCE_8yuK_type=content&redirect=/web/guest/por mancomunidaes Diputación de Guadalaxara Axenda 21 por mancomunidaes. Consultáu'l 10 de payares de 2012
  40. ↑ Boletín Oficial del Estáu, LLEI 38/1988 de 28 d'avientu, de demarcación y de planta xudicial. (30 d'avientu de 1988). BOE (313). http://www.boe.es/boe/dias/1988/12/30/pdfs/A36580-36635.pdf. Consultáu'l 26 de payares de 2012. 
  41. ↑ , Caja España (Datos de 2007 del Ministeriu d'Empléu y Seguridá Social).
  42. ↑ Diariu Oficial de Castiella-La Mancha núm. 189/2011, 26 de setiembre de 2011. Conseyería d'Agricultura.
  43. ↑ Diariu Oficial de Castiella-La Mancha núm. 63/2011, 31 de marzu de 2011. Conseyería d'Agricultura.
  44. ↑ Herrera Casado, 2000, p. 1: «Pa los buscadores d'arte, podemos dicir que la so ilesia parroquial (que foi apocayá restaurada tres fundise va unos años) constitúi un curiosu exemplar d'arquiteutura de tradición gótica. La cubierta ye de madera, de tradición mudéxar».
  45. ↑ José María Alonso Gordo, José Antonio Alonso Ramos, José Fernando Benito, Ana Cerrada, Raúl Conde, Raquel Gamo Pascual, Rosa María Ferreru. «Llista colorada del patrimoniu arquiteutónicu de la sierra de Guadalaxara» (castellanu). Consultáu'l 1 de payares de 2012.

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Valdepeñas_de_la_Sierra&oldid=4283885»