Vallelado
Vallelado ye una llocalidá de la provincia de Segovia, España. Tien una estensión de 36,84 quilómetros cuadraos.
Vallelado | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Castiella y Lleón | ||||
Provincia | provincia de Segovia | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Nome oficial | Vallelado (es)[1] | ||||
Códigu postal |
40213 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 41°24′20″N 4°25′35″W / 41.405555555556°N 4.4263888888889°O | ||||
Superficie | 37 km² | ||||
Altitú | 779 m | ||||
Llenda con | Chañe, Mata de Cuéllar, San Miguel del Arroyo, San Cristóbal de Cuéllar y Cuéllar | ||||
Demografía | |||||
Población |
702 hab. (2023) - 368 homes (2019) - 326 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe | 0.46% de provincia de Segovia | ||||
Densidá | 18,97 hab/km² | ||||
vallelado.org | |||||
Descripción
editarEl so cascu urbanu se parapeta al abrigu del Cuetu de la Bodeguilla ya instálase na marxe esquierda del Regueru del Forcayu. Dientro del cascu urbanu de la villa destaca la so moderna ilesia parroquial de Santu Tomás Apóstol, que tien una arrogante cruz procesional de plata del sieglu XVI, según una interesada cruz de piedra. Vallelado ye conocíu a nivel nacional polos sos afamaos ayos blancos”, por esti motivu toos años nel mes de xunetu celebrar na villa la feria del Ayu de Vallelado. Per San Pedro, sácase l'ayu y métese el puerru. (refrán) Nes redolaes del términu de Vallelado alcuéntrase Espaciu Natural del ríu Cega, onde puede vese la presa del antiguu saltu d'agua, la pesquera y la ponte vieya.
Historia
editarL'antigüedá de la población del términu remóntase, siquier a la primer Edá del Fierro. A mediaos del sieglu XIII Vallelado respondía al nome compuestu de Sancto Thome de Valelado, darréu'l so nome evolucionaría al de Vallehelado. Nel pagu del Torruxón sábese qu'en dómina medieval esistió una torre defensiva, de la que güei tan solo queda l'alcordanza, según dellos despoblaos de dómina medieval: Cardedal de Torre, Ovilo, Torre de don Velasco y Val Farco.
Vallelado nel sieglu XIX: Diz Pascual Madoz en ‘Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España y sus posesiones de Ultramar, qu'a mediaos del XIX, la llocalidá conocíase como Valle-Xeláu o Vallelado. Tenía naquella dómina «95 cases d'inferior y mediana construcción», conceyu, cárcel y escuela de primeres lletres. Los sos 107 vecinos, que sumaben «392 almes», dedicábense fundamentalmente a l'agricultura y producíen trigu y cebada, amás d'estrayer muncha lleña nel so importante monte y cuntaben con camperes de los sos praos. Teníen ganáu lanar y caza menor.
Patrimoniu
editar- Ilesia de Santu Tomás Apóstol, del sieglu XX. Tien una arrogante cruz procesional de plata del sieglu XVI, según una interesada cruz de piedra.
- La Casa Grande, que foi propiedá de monxos jerónimos del Monesteriu de la Armedilla.
- Numberosos cruceros por tol conceyu, ente los que destaca pol so llabra'l Cristu del Humilladero.
- Ríu Cega. 'La Pina', árbol incluyíu nel catálogu de la Xunta de Castiella y Lleón d'especies de singular importancia.
Fiestes
editar- Santa Águeda, el 5 de febreru.
- San Isidro, el 15 de mayu.
- Santu Tomás Apóstol, el primer domingu de xunetu.
- Esaltación de la Cruz, el 14 de setiembre.
Gastronomía
editarEnsin dulda, el productu típicu por excelencia de la llocalidá ye l'ayu. Dende l'añu 2008, l'Asociación del Ayu de Vallelado trabaya nel caltenimientu y promoción d'esta variedá autóctona que gocia de gran prestíu a nivel nacional. Dientro de les cites gastronómiques destaca'l concursu de tapes de San Isidro o'l tradicional 'llunes de les pataques' nel que tolos vecinos axuntar a tastiar una caldereta, tres una intensa fin de selmana de celebración de les fiestes de la Esaltación de la Cruz.
Xeografía
editarLlocalidaes estremeres
editarLlenda colos conceyos de Cuéllar, San Cristóbal de Cuéllar, Mata de Cuéllar y Chañe toos ellos de la provincia de Segovia y con San Miguel del Arroyo de la provincia de Valladolid. Pertenez a la Comunidá de Villa y Tierra de Cuéllar.
Clima
editarD'alcuerdu a los datos de la tabla de siguío y a los criterios de la clasificación climática de Köppen modificada[2] el clima de Vallelado ye mediterraneu de tipu Csa.[3]
Parámetros climáticos permediu de Vallelado nel periodu 1969-1982 | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
Temperatura media (°C) | 5.7 | 7.8 | 9.7 | 12.0 | 16.0 | 20.7 | 22.8 | 22.8 | 20.2 | 14.7 | 9.0 | 6.2 | 14.0 |
Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1969-1982 y de temperatura pal periodu 1971-1982 en Vallelado.[4] |
Demografía
editar2000 | 2002 | 2004 | 2006 | 2008 | 2010 | 2012 | 2014 | 2016 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
839 | 840 | 831 | 814 | 817 | 795 | 773 | 739 | 707 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: INE) |
Alministración y política
editarLlexislatura | Nome | Partíu |
---|---|---|
1979-1983 | Luis Baeza González | UCD |
1983-1987 | José Luis Gutiérrez Flaire | |
1987-1991 | José María Fraile Sanz | |
1991-1995 | Tomás Arranz Pascual | |
1995-1999 | José Luis Garrido Magdaleno | |
1999-2003 | José Luis Garrido Magdaleno | |
2003-2007 | José Luis Garrido Magdaleno | |
2007-2011 | José Luis Garrido Magdaleno | PP |
2011-2015 | Rebeca Cobos Flaire | PP |
2015-2019 | Rebeca Cobos Flaire (2015-mayu 2017) Ángel del Ser Pascual (mayu 2017) |
PP |
2019-2023 | n/d | n/d |
2023- | n/d | n/d |
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ Critchfield, H.J.. University of Idaho (ed.): «Criteria for classification of major climatic types in modified Köppen system» (inglés). Xeneral Climatology. Prentice Hall. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2009. Consultáu'l 29 de payares de 2012.
- ↑ Axencia Estatal de Meteoroloxía (ed.): «Atles climáticu ibéricu».
- ↑ Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. (ed.): «Programa SIGA. Permedios climáticos na estación 2192Y de Vallelado (775 msnm)». Consultáu'l 27 de payares de 2012.
Enllaces esternos
editar