Veganismu
El veganismu ye una filosofía y un mou de vida nel que desaníciase por enteru del usu o consumu de productos d'orixe animal. L'actitú de los veganos vien d'un asitiamientu moral que reburdia l´especismu productu del antropocentrismu y del teocentrismu,y arropiellen, los derechos animales, productu del sensocentrismu. Nuna otra miente otres xides pa tornase veganu ye l'esmolecimientu pol mediuambiente, de salú o motivos relixosos. Na práutica, esto sofitase nuna dieta vexetariana pura o estricta (100% vexetariana), poro, ensin nengún tipu de carne (incluyendo pites y pescáu) nin alimentos de proceder animal, comu lleche, güevu y tamién miel o xelatina. Los veganos renuncien tamién a los texidos de orixe animal, como la llana, el cueru, productos de peletería, seda... Tampocu usen cosméticos y melicamentos que precisaren de esperimentación animal pela so ellaboración, ni sofiten espectáculos nos qu'úsense animales: corríes de toros, circos con animales (artes circenses), zoolóxicos, hípica, etc. Otres actividades especistes reburdiaes pol veganismu son: la caza, la merca/venta de animales, etc.
El raigañu de la pallabra "vegan" (veganu) afayase na pallabra "veg-etari-an" (vex-etari-anu), los sos inventores en 1944 foron Elsie Shrigley y Donald Watson "vexetarianos puros" molestos por mor que munches persones que nomábanse a so vexetarianes y xintaben productos llácteos y tamién pescáu. Pocu dempués, el 1 de Payares de esi mesmu añu, Watson asoleyó la "Vegan Society" nel Reinu Xuníu. El día 1 de Payares de 1994 cumpliéronse los 50 años dende que asoleyarase la "Vegan Society", dende esi día, el 1 de Payares celebrase con gayola'l Día Mundial/Internacional del Veganismu.
Encuestes
editarVarias encuestes asoleyen qu'ente'l 0,2% y el 1,3%[1] de la población d'Estaos Xuníos ye vegana y nel Reinu Xuníu esta cifra ximielgase ente'l 0,25% y el 0,4%[2] de la población.
La bayura de sondeos y la investigación empobiná demientres los años 1990 pon el porcentaxe de residentes suecos que son veganos ente'l 0.27% y el 1.6% de la población.[3]
Dixebra ente'l veganismu y el vegetarianismu
editarLos vexetarianos aducen bayura de razones: pola so dieta, relixón, ecolóxicos, por mor de la salú o por mor de la ética. Les xides que los veganos presenten son cuasi siempres por mor de la ética, el convencimientu moral o éticu. Ye, n'efeutu, debíu al sufrimientu y muerte que la práutica de criar animales pal consumu pal home produz, y a la posibilidá del home de desaniciarse de los mesmos ensin mancaures pa la so salú, que los veganos ven la so decisión alimentaria la única alternativa éticamente bona.
Lo estremao ente un veganu y un vexetarianu ye que los veganos nun consumen nengún productu de orixe animal, demientres que los vexetarianos llimitanse a nun participar na aquelles actividades que requieren la muerte del animal. Una mena de amosar la dixebra ente dambes puede ser el consumu de lleche, güevos, miel o llana per aciu de vexetarianos. Poro, al falar d'alimentación, el veganu conocese tamién como vexetarianu estrictu o puru, escontra de los ovovexetarianos, llactovexetarianos y apivexetarianos.
Veganismu por mor de la ética y la moral
editarLes motivaciones étiques y morales pa col restu de animales son la principal razón pola que s'adópta el veganismu, ya que l'especismu ye incompatible cola definición de esta mena de vida.
Documentales sobro la ética vegana
editar- Earthlings (Shaun Monson, 2006) amuesa estremaes formes d'esplotación animal que les cultures especistes efectúen sobro los animales nun pertenecientes a la nuesa especie homo sapiens.
- Peaceable Kingdom (El Reinu Apacible) amuesa como dalgunos granxeros camudaron de matar a otros animales al veganismu, creando una granxa santuariu.
Dieta vexetariana estricta o pura (100% vexetariana): Cadarma científica d'esta opción nutricional
editar
La postura de l'Asociación Americana de Dietética y de l'Asociación de Dietistes de Canadá ye que las dietes vexetarianes bien planificaes son saludables, nutricionalmente adecuaes, y bastien un porgüeyu pala salú na prevención y el tratamientu de determinaes enfermedaes. Les dietes veganes y ovo-llacto-vexetarianas son bones pa toles estayes del ciclu vital, incluyendo l'embarazu y la llactancia. Les dietes veganes y ovo-lacto-vexetarianas adecuadamente planificaes satisfacen les necesidaes nutritivas de neños, y guaḥes y promueven una mena de medrar normal.[4] La asociación dietética de Nueva Zelanda adoptó, y nun reburdio ni un res l'artículu sobro l'asitiamientu de les dietes vexetarianas asoleyau pola Asociación Dietética. Americana.[5]
Referencies
editar- ↑ «How Many Adults Are Vegetarian?». Vegetarian Journal. Vegetarian Resource Group. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-02-16. Consultáu'l 2007-03-18.
- ↑ BMRB Social Research (2007-11-02). «Data tables» (PDF). Report, questionnaire and data tables following Survey of Public Attitudes and Behaviours toward the Environment: 2007 páxs. 500-502. Department for Environment, Food and Rural Affairs. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-11-28. Consultáu'l 2007-11-22.
- ↑ Pettersson, Björn (Xunu de 2005). Vegansk näringslära på vetenskaplig grund, 2ª edición (en Suecu), Orsa: HÄLSAböcker/Energica Förlag, páx. 17-19. ISBN 9185506796.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-04-01.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-07-06.
Enllaces esternos
editar- Claves de la dieta vexetariana (Pola Xunión Vexetariana Española) Archiváu 2008-04-12 en Wayback Machine
- Pirámide de Nutrición Vegana Archiváu 2008-09-16 en Wayback Machine
- Pirámide de Nutrición Vegana (inglés) Archiváu 2008-05-11 en Wayback Machine
- Vegan Society Archiváu 2008-05-09 en Wayback Machine
- Veganismu: presentación Archiváu 2008-05-11 en Wayback Machine
- Conceyu Veganu Español (A.V.E.) Archiváu 2008-05-15 en Wayback Machine
- www.ColombiaVeg.com Archiváu 2009-03-12 en Wayback Machine
- Organización vegana abolicionista antiespecista
- Recetes Veganas de "El Delantal Verde"(El mandil verde)
- Wikivegan n'español, Portal con información sobro vexetarianismu y veganismu. Dispón de enllaces a organizaciones veganes y a otres webs rellacionaes.
- Recetes veganas de Vexetarianismo.net
