Igorre

Igorre
Alministración
País	España
Autonomía	País Vascu
Provincia	Vizcaya
Comarcas (es)	Arratia-Nerbioi
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Nome oficial	Igorre (eu)
Nome llocal	Yurre (es)
Códigu postal	48140
Xeografía
Coordenaes	43°09′51″N 2°46′42″W / 43.1642°N 2.7783°O
	Igorre Igorre (España)
Superficie	17.52 km²
Altitú	90 m
Llenda con	Lemoa, Dima, Arantzazu, Zeberio, Vedia (es) y Amorebieta-Echano (es)
Demografía
Población	4296 hab. (2023); - 2107 homes (2019); - 2177 muyeres (2019)
Porcentaxe	100% de Arratia-Nerbioi
Densidá	245,21 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00
	igorre.net

Pa ver la llocalidá alavesa, Yurre (Álava).

L'anteiglesia de Yurre (n'euskera y oficialmente: Igorre^[2]) ye un conceyu español perteneciente a la provincia de Vizcaya, na Comunidá Autónoma del País Vascu. Tien una altitú averada de 90 m. Ye la capital de la contorna d'Arratia-Nervión.

Xeografía

Llenda al norte con Vedia y Lemona, al nordeste con Amorebieta, al Sureste con Dima, al Sur con Aránzazu y al oeste con Zeberio. Ye bañáu por dos ríos, el Ríu Arratia y el so afluente'l Indusi.

Yurre estender por una llanura central metanes un llugar bien accidentáu (ensin aportar a visos altos),en que'l so centru conflúin los ríos Indusi y Arratia, siendo ellí onde se produz una depresión nel terrén.

Demografía

El conceyu, que tien una superficie de 17,28 km²,^[3] cuenta según el padrón municipal pa 2017 del INE con 4251 habitantes y una densidá de 246,01 hab./km².

Gráfica d'evolución demográfica de Yurre ente 1842 y 2017

Población de derechu según los censos de población del INE.^[4] Población según el padrón municipal de 2017.^[5]

Población por nucleu

Desglose de población según el Padrón Continuu por Unidá Poblacional del INE.

Nucleos	Habitantes (2014)^[6]	Varones	Muyeres
Basauntz	109	53	56
Elexalde	2406	1192	1214
San Juan \| align=right \| 279	141	138
align=right \| 130	69	61
Urkizu	164	79	85
Sabino Arana	616	293	323
Olabarri	543	253	290

Alministración

Alcaldes dende les eleiciones de 1979
Llexislatura	Nome	Partíu
1979-1983	Jose Ramon Bustinza	EAJ-PNV
1983-1987	Jose Ramon Bustinza	EAJ-PNV
1987-1991	Jose Miguel Aldekoa	EAJ-PNV
1991-1995	Jose Miguel Aldekoa	EAJ-PNV
1995-1999	Jose Miguel Aldekoa	EAJ-PNV
1999-2003	Jose Luis Ipiñazar	EAJ-PNV
2003-2007	Jose Luis Ipiñazar	EAJ-PNV
2007-2011	Galder Olivares	EAE/ANV
2011-2015	Beñat Alzola	Bildu
2015-2019	Beñat Alzola^[7]	EH-Bildu
2019-2023	n/d	n/d
2023-	n/d	n/d

Eleiciones municipales 2011

Cinco partíos presentaron candidatura a l'alcaldía nes pasaes eleiciones municipales; EAJ-PNV, Bildu, PSE-EE, PP y un partíu independiente. Estos fueron los resultaos:

Bildu: 1.172 votos (5 conceyales)
Partíu Nacionalista Vascu : 982 votos (5 conceyales)
Igorre Danontzat: 206 votos (1 conceyal)
PSE-EE : 55 votos (0 conceyales)
Partíu Popular : 29 votos (0 conceyales)

Esto dio como ganador a la coalición independentista Bildu anque empatada a conceyales cola PNV. La candidatura independiente ID llogró 1 conceyal, ente que PSE-EE y Populares nun llograron representación debíu al escasu númberu de votos que llograron.

Evolución de la delda viva

El conceutu de delda viva contempla solo les deldes con caxes y bancos relatives a creitos financieros, valores de renta fixa y préstamos o creitos tresferíos a terceros, escluyéndose, poro, la delda comercial.

Gráfica d'evolución de la delda viva del conceyu ente 2008 y 2014

Delda viva del conceyu en miles d'Euros según datos del Ministeriu de Facienda y Ad. Públiques.^[8]

La delda viva municipal per habitante en 2014 xubía a 204,85 €.^[9]

Historia

La ocupación del home en Yurre remontar al Epipaleolítico, alcontráu na cueva de Getaleutako Atxa sita nel barriu de Loiate. Esta cueva foi utilizada con distintos fines,habitación y enterramientu, mientres un llargu periodu de tiempu. Dende esti momentu prehistóricu,el conceyu foi de cutio habitáu pol home. Anteiglesia de la merindad de Arratia disponía de fiel con asientu y voto númberu 65 nes Xuntes Xenerales de Gernika. En Yurre alzáronse delles cases armeres y cortiles na Edá Media. La casa de Zumelza foi fundada nel sieglu VII por Sancho Díaz de Noreña, siendo atacada mientres les lluches banderizaz pol llinaxe de los Abendaño en 1055 pa ser reedificada más tarde.

La torre de Urkizu foi edificada nel añu 1085 por Pedro Ortiz de Abendaño. La torre de Yurre ,de la que la anteiglesia tomó'l nome hacia l'añu 1198,foi darréu habitada por Don Celinosa finales del sieglu XII.Otres cases fuertes fueron les de Eguía,Zuriaga,Yurrebaso, Irazábal de Yuso y Ubirichaga.

Nel añu 1208 foi edificada la ilesia de Santa María, quedando l'antigua parroquia de Santa Lucía de Elgetzu, alzada nel sieglu X, como eremitorio.La nueva parroquia ocupaba un llugar central nel nuevu nucleu,el cual formóse a lo de los caminos qu'ellí confluyíen.

La parroquia de Santa María nel so conxuntu alluga una nave orixinaria gótica y dos naves llaterales consecuencia d'ampliaciones, cruceru y cabecera pertenecientes a los estilos artísticos de les dómines barroco y neoclásico. A esto hai qu'añader el campanariu,nel que destaca'l so accseso tipo Reis Católicos.

Topónimu

Créese que Yurre ye un fitónimo proveniente de la llingua vasca, anque'l so significáu ye problemáticu. Lo más habitual suel ser rellacionalo con zihaurri, nome en llingua vasca de la planta denomada yezgo. Otros como Luis M.ª Mujika cunten que Yurre provién de la pallabra inhaurri, que significa 'uz'.

Yurre tratar d'un topónimu bastante común nel País Vascu; amás d'esti conceyu de Vizcaya, hai un pueblu d'Álava denomináu tamién Yurre, el principal barriu d'Olaberría (Guipúzcoa) llámase Yurre y otru conceyu de Vizcaya, denominar Yurreta, topónimu en que la so raigañu paez figurar la mesma pallabra. Sicasí toos estos llugares llámense tamién en llingua vasca Iurre-, ente que'l conceyu vizcaín de Yurre recibe en llingua vasca un nome distintu: Igorre.

Nun se sabe por tanto si Igorre, nome en llingua vasca de la población, ye frutu d'una evolución fonética llocal del topónimu primitivu I( )urre -> Ig(o)rre -> Igorre, o si tratar d'un topónimu con un orixe etimolóxicu distintu que al ser trescritu del euskera al castellán foi asimiláu al topónimu Yurre/Iurre.

Históricamente'l nome castellanu foi l'oficial. En 1981 el conceyu adoptó'l nome vascu de la llocalidá como única denominación oficial.