Capsicum pubescens
Capsicum pubescens ye una planta del xéneru Capsicum que'l so frutu ye conocíu como rocoto (nome utilizáu nel Perú y Chile), locoto (nome utilizáu en Bolivia y Arxentina) —del quechua rukutu o luqutu—, pimientu (nome utilizáu pa distintes clases de Capsicum pubescens y Capsicum annuum n'Arxentina), chile de cera, chile pumar (nome utilizáu en Méxicu) o perón, utilizáu como condimento picante na cocina llatinoamericana, especialmente la boliviana y peruana. El color del frutu puede variar dende'l colloráu, verde naranxal o mariellu. Comercializar nel so estáu natural nos mercaos mexicanos, arxentinos , chilenos, bolivianos y peruanos, como tamién en pasta y en polvu.
Capsicum pubescens  | ||
|---|---|---|
 | ||
| Clasificación científica | ||
| Reinu: | Plantae | |
| División: | Magnoliophyta | |
| Clas: | Magnoliopsida | |
| Subclas: | Asteridae | |
| Orde: | Solanales | |
| Familia: | Solanaceae | |
| Subfamilia: | Solanoideae | |
| Tribu: | Capsiceae | |
| Xéneru: | Capsicum | |
| Especie: |
C. pubescens Ruiz & Pav., Fl. Peruv., 2: 30, 1799 non Dunal, Prodr., 13(1): 415, 1852 | |
| Consultes | ||
| Royal Botanic Gardens, Kew | Royal Botanic Gardens, Kew | |
| World Flora Online | World Flora online | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
Ye un frutu relativamente picante: el so rangu na escala Scoville allugar ente 100.000 SHU a 200.000 SHU.
Orixe
editar
El so orixe ye americanu, anque entá esisten discrepancies si la so procedencia ye suramericana o centroamericana. Ensin dulda ye na zona Andina – Perú y Bolivia – onde esiste una mayor cantidá de variedaes, tanto monteses como cultivaes, y cuenta con una abondosa producción. Atopáronse bagues seques del frutu en tumbes de Perú con antigüedá de 2.000 años aprox.
Cultivares
editarAmás de los yá citaos, esisten unos pocos cultivares - toos n'América, ente otros:
- Canariu
- Turbo Pube
- Chile de Caballu
- Ají Mongo[1]
Usos
editarEsti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
El rocoto o locoto ye parte importante de la gastronomía peruana y boliviana.
Nel Perú, el rocoto ye la base de munchos platos típicos, especialmente na cocina del sur del país, n'Arequipa, Moquegua y Tacna. Ye usáu, por casu nel rocoto rellenu d'Arequipa, que'l so consumu ta masificáu en tol país. Amás, utilízase como un ingrediente importante na preparación del ceviche, platu nacional de Perú, dempués del ají llimo. Tamién s'usa a lo llargo del país en molíos con cebolla, aceite y ayu p'acompañar los platillos, dende sopes a guisos.
En Bolivia ye consumíu a diariu, principalmente nes zones de los valles y el altiplanu n'ensalaes; trozáu en rodajas o cubitos p'acompañar les salteñes; entemecíu con tomates y distintes yerbes arumoses como la killkiña y la wakatea pa la preparación de la llajua ; y como acompañamientu y decoración en diveros platillos como'l Pique Machu, tradicional platu cochabambino.
El principal componente del ají ye la capsaicina [compuestu que-y otorga'l picante].
Hai 25 especies monteses, de les cualos 5 fueron adomaes. En Perú atopen les llamaes ‘Capsicum baccatum’, que se resumen en tres rames principales de ajíes. Unu ye'l ají verde, que puede venir en color mariellu o verde, y que cuando s'ensuga ye'l ají "mirasol". Otru ye'l ají coloráu, que cuando s'ensuga convertir nel "panca", y el terceru ye'l llimu o tamién llamáu "pipí de monu".
El rocoto pertenez tamién a la familia del Capsicum baccatum, poro, tien tamién la capsaicina, (alcaloide que tien efeutos nel organismu, tanto fisiolóxicos como farmacolóxicos).[ensin referencies]
Taxonomía
editarCapsicum pubescens describióse por Ruiz & Pav. y espublizóse en Flora Peruviana, et Chilensis 2: 30. 1799.[2]
- Sinonimia
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ C. pubescens en Inferno Chili
- ↑ «Capsicum pubescens». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 11 de mayu de 2014.
- ↑ Capsicum pubescens en The Plant List-xineru 2013
Bibliografía
editar- W. H. Eshbaugh: Biosystematic and evolutionary study of the Capsicum pubescens complex. En: Research reports. 1970 Projects. National Geographic Society, Washington DC 1979, S.143-162. ISSN 0077-4626
- Hugh Popenoe o. a.: Lost Crops of the Inques, Little-Known Plants of the Andes with Promise for Worldwide Cultivation. National Academy Press, Washington DC 1989. ISBN 0-309-04264-X (Online)
Enllaces esternos
editar| Wikispecies tien un artículu sobre Capsicum pubescens. |
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Capsicum pubescens.- Páxina monográfica dedicada al rocoto (n'inglés)
Datos: Q133428- Multimedia: Capsicum pubescens
Especies: Capsicum pubescens
