Castiellu d'Erebuni

El castiellu d'Erebuni o fortaleza d'Erebuni (n'armeniu: Էրեբունի) conocíu tamién como Arin Berd ye un castiellu urartu asitiáu na ciudá de Yereván, Armenia. Foi mandáu construyir pol rei Argishti I nel añu 782 e.C. con funciones estratéxiques y defensives. Alcuéntrase a 1017 metros sobre'l nivel de la mar. Constituyó una de les varies fortaleces construyíes a lo llargo de la frontera norte nel valle d'Arafat y unu de los centros políticos, económicos y culturales más importantes del reinu. El nome de la ciudá de Yereván deriva d'Erebuni. Abandonada nel sieglu VI e.C. énte l'amenaza de los perses. Dempués de la dominación persa la ciudá fortificada foi apostrada y quedó nel olvidu; foi de nuevu afayada escontra'l final del sieglu XIX. La ciudá d'Everán ye la capital d'Armenia dende 1918 en rematando la Primer Guerra Mundial. Col final de la esistencia de la Xunión Soviética, Everán conviértese na capital de la República d'Armenia'l 21 de setiembre de 1991. La revista Forbes inclúila na llista de les «nueve fortaleces más antigües del mundu».

Castiellu d'Erebuni
xacimientu arqueolóxicu y fortaleza (es)
Llocalización
País	Armenia
Ciudad o pueblo (es)	Yereván
District of Yerevan (en)	Erebuni District (en)
Coordenaes	40°08′26″N 44°32′17″E
Castiellu d'Erebuni Castiellu d'Erebuni (Armenia)
Altitú	1017 m
Arquiteutura
Arquiteutu/a	Argishti I (es)
Patrimoniu
Instalaciones
Formáu por	Q42799237 , Q42799346 y Q42799364

Historia

Erebuni foi fundáu pol rei Argisht I nel añu 782 e.C. Foi construyíu nel visu d'una llomba llamada Arin Berd con vista al valle del ríu Ares y pa sirvir como fortaleza militar y protexer la frontera del norte del reinu Urartu. Describióse como «diseñáu como un gran centru alministrativu y relixosu con un capital totalmente real». Según Margarit Israelyan, el rei Argishti I empezó la construcción d'Erebuni dempués de conquistar los territorios al norte de Yereván y al oeste del llagu Sevan -que correspuende onde s'alcuentra la ciudá d'Abovyan renomada en 1963 n'honor del escritor armeniu Khachatur Abovyan-, en consecuencia los prisioneros prindaos nestes campañes, tanto homes como muyeres, emplegáronlo p'ayudar a construyir la so ciudá.

Mientres una espedición arqueolóxica realizada en 1950 y dirixida pol científicu armeniu Konstantine Hovhannisyan, afayáronse un par de piedres con inscripciones d'escritura cuneiforme n'Arin Berd, una d'elles taba dedicada a la fundación de la ciudá mientres el reinu d'Argishti I, y la otra trataba sobro la construcción de tenaes pol so fíu y socesor el rei Sardur II. Argishti dexó una inscripción similar n'otra capital del so reinu, Tushpa, indicando qu'él llevó 6.600 prisioneros de guerra de Khate y Tsupani pa poblar la so nueva ciudá.

Debíu al fechu de qu'una gran cantidá d'elementos cola inscripción «Erebuni» atopar mientres les escavaciones de la vecina llocalidá de Teishebaini, en dalgún momentu surdieron duldes sobro si Erebuní realmente taba n'Arin-Berd: había una posibilidá de que la placa qu'afayó Hovhannisyan en 1950, llegara por accidente a la llomba. Dempués d'ocho años, en 1958, finalmente resolvióse'l discutiniu, y confirmóse la hipótesis final: mientres les escavaciones arqueolóxiques otra inscripción d'Argishti I sobro la fundación d'Erebuni foi descubierta intacta nuna piedra, asitiada nun muriu antiguu. Asina, dende’l 1958, confirmóse qu'Erebuni taba allugada na llomba Arin-Bern.

Inscripciones descubiertes de la construcción d'Erebuni pol rei Argishti I
Inscripción afayada en 1950	Inscripción afayada en 1958

Al igual que n'otres ciudaes d'Urartu de la dómina, foi construyida con planta triangular na parte cimera d'una colonia instalada a unos 10 – 12 metros con una alta muralla. Detrás d'ella, los edificios taben dixebraos por paredes centrales ya interiores. Les paredes fueron realizaes a partir de diversos materiales, incluyendo basaltu, toba, madera y adobe. Argishti construyó un gran palaciu y nes escavaciones realizaes na zona atopáronse otros edificios notables qu'inclúin una sala d'asamblea real con columnes, un templu dedicáu a Jaldi, una ciudadela onde moraba la guarnición, agospiamientos, cuartos y trasteros. Les paredes interiores taben ricamente decoraes con pintures murales d'escenes relixoses y seculares.

Socesivos reis d'Urartu fixeron el so llugar de residencia n'Erebuni mientres les sos campañes militares escontra los invasores del norte y realizaron continuos trabayos de construcción nes defenses de la fortaleza. Los reis Sardur II y Rusa I tamién emplegaron Erebuni como llugar de parada nes sos nueves campañes de conquista escontra'l norte.

Nel añu 735 e.C., Sardur II foi ganáu pol rei asiriu Tiglatpileser III nel estremu opuestu del país al oeste d'Erebuni, esta derrota foi'l puntu d'inflexón na hestoria d'Urartu, cuando empezó a perder el so poder y les sos posesiones, per otra parte, mientres el reináu del fíu de Sardur II, Rusa I los frecuente ataques cimerios dende'l nordés d'Urartu nel valle d'Ararat, dieron como resultáu'l cese de l'actividá económica y del desenvolvimientu sele y pacífico nel valle, realizáronse reformes alministratives y camudaron l'estáu d'Erebuni a la vecina Argishtikhinili.

La rexón llueu cayó baxo'l control del Imperiu aqueménida anque la posición estratéxica qu'ocupaba Erebuni nun menguó, convertir nun importante centru de la sátrapa d'Armenia.

A pesar de numberoses invasiones por socesives potencies estranxeres, la ciudá nun foi abandonada y foi habitada de cutio mientres los siguientes sieglos, col tiempu estender escontra la parte esterior de la fortaleza pa convertise na ciudá de Yereván. En setiembre de 1968 celebróse la conmemoración de los 2750 años de la fundación d'Erebuni n'estrecha afinidá con Yereván.

Arquiteutura

Zona esterior

La construcción de la estructura triangular del castiellu-fortaleza d'Erebuni asítiase nel visu de la llomba d'Arin Berd a 65 metros d'altor, con un espaciu xeneral d'aproximao ocho hectárees y una posición estratéxica con vistes a la llanura del Ararat y a les principales víes d'accesu de la ciudadela. Mientres la so construcción, el visu de la llomba nivelóse artificialmente. En tol so alredor llevantóse una muralla con enormes bloques de piedra, el zócalu consta de dos metros d'altor y ta rematáu por una paré de siete/ocho metros realizada con lladriyos de folla sostenida por contrafuertes de cinco metros asitiaos cada ocho metros. La entrada principal a la fortaleza atopar nel sureste de la rimada más nidia de la llomba, esta entrada protexer con unes altes torres. Per ella pasábase al patiu central de la ciudadela de 14 x 17 metros.

Murios esteriores
Paredes esteriores en que sobresalen los contrafuertes	Ángulu muertu esistente na paré sur	Estructura del muriu: base de piedra y percima lladriyos de folla

Templu de Jaldi

La parte relixosa atopar nel suroeste del patiu, y yera, de primeres, un templu dedicáu al dios Jaldi, unu de los más notables y más grandes calteníos parcialmente de les construcciones urartianes. El templu tenía una escalera que conducía a l'azotea d'un zigurat tipu torre, y una sala llateral nel pisu inferior, esta sala arrodiar un pórticu abiertu con dolce columnes de madera, fondiaes en piedra y con bancos a lo llargo de les paredes. Na paré izquierda atópase un altar pa los sacrificios y ceremonies rituales. Les sos paredes taben decoraes con coloríos frescos que representaben figures humanes, dioses, decoraciones xeométriques y diseños florales. Una de les pintures descubiertes representa al dios Jaldi de pies sobro un lleón, -escena típica nes representaciones sobro esti dios-. El suelu del templu oldea en gran midida del restu del complexu, yá que taba realizáu con pequeños tablones en madera, en comparanza coles plantes d'adobe revistío de magre que s'atopen nel restu de les habitaciones de la ciudadela. Nel periodu aqueménida, utilizóse la metá del templu del dios Jaldi con fines económicos, ente que la otra metá convertir en parte d'una gran apadana.

Reconstrucciones nos templos d'Erebuni
Reconstrucción d'un Fragmentu del atriu del templu del dios Jaldi	Reconstrucción de la imaxe del dios Jaldi	Reconstrucción de la entrada al templu Sushi

Templu de Sushi

El templu Sushi era una sala rectangular con dimensiones interiores de 5.05 x 8,08 metros y la parte esterior de 10 x 13,45. Foi aparentemente destináu a un pequeñu númberu de visitantes. No fondero de la sala atopa l'altar; el templu allúmase al traviés d'una abertura cimera que tamién s'utilizaba pa la eliminación del fumu de los sacrificios. Les paredes interiores taben decoraes con pintures murales. En dambos llaos de la puerta d'entrada al templu, había escritures cuneiformes con datos de la so construcción pol rei Argishti y dedicáu al dios Ivarsha. Nel periodu aqueménida, el templu foi reconstruyíu nun templo persa.

Inscripción cuneiforme na entrada del templu Sushi Atopada en 1956.
Dios Ivarsha nesta casa Sushi, Argishti, fíu de Menua, construyíu, Argishti diz: la tierra nesti llugar taba vacida, nun había nada construyíu. Argishti, poderosu rei, el gran rei, el rei del país Biainili, regla de Tushpa -Ciudá.

Palaciu real

A la izquierda, el llau suroeste de la puerta d'entrada, atópase la parte del palaciu real con vistes al monte Ararat. El palaciu foi probablemente de cutiu visitáu por reis urartianos. El salón principal mide 17 x 7,5 metros, y tenía el techu con una cubierta de madera y nes sos paredes amosábense pintures murales multicolores, atopar nes paredes dellos furacos con grandes clavos, que se cree que fueron utilizaos pa colgar alfombres como parte de la so decoración. Al traviés d'un llargu pasiellu llegar al patiu de les columnes, dispuestes en cinco unidaes nel so llargor y de cuatro en cuatro a lo llargo del so anchor. A partir d'esti patiu entrar na sala real toa ella pintada de blancu, otres cinco habitaciones atopábense cerca d'esta sala. Dientro del so área, na parte occidental había'l templu Suhsi, el peristilu y tresteros, incluyíes zones d'almacenamientu con depósitos pa ceberes, aceite y vinu.

Suministru d'agua

Fragmentu de la instalación de l'agua

En Erebuni, como n'otres ciudaes del reinu d'Urartu, esistía un sistema de suministru d'agua curioso pensao y entamáu que provenía de les fontes de los montes Garnijskich asitiaes a siete km de la ciudadela. L'agua llegaba al traviés d'una instalación soterraña, que consistía en tubos redondos de piedra y apariaos ente sí per mediu del usu de selláu con magre, amuesen un diámetru esterior de 40 cm y 10 cm nel interior. Tola instalación taba oculta baxo'l suelu pa consiguir una importancia estratéxica en casu d'asediu. Na ciudá había tamién instalación d'agües residuales. Nel gran patiu de la fortaleza y nel peristilo caltuviéronse pozos que recoyíen l'agua d'agua. Na ciudá afayóse un depósitu d'agua, que peneraba l'agua de les fontes más contaminaes.

Escavaciones

Artefautos de la dómina aqueménida.
Ritones de plata atopaos en 1968 que'l so estilu d'execución amuesa les carauterístiques del Arte de l'Antigua Grecia, Oriente mediu y urartiano. Dellos científicos creen que l'ayalga ye la evidencia de la influenciaa del arte d'Urartu nel arte de l'antigua Persia.Caltener nel Muséu d'Erebuni.

Les primeres escavaciones arqueolóxiques empezaron nel sieglu XIX, ente que les más sistemátiques realizar en 1952, baxo'l patrociniu conxuntu de l'Academia Nacional de Ciencies de la República Socialista Soviética d'Armenia y el Muséu Estatal de Belles Artes Pushkin; l'equipu foi dirixíu pol armeniu Konstantine Hovhannisyan y la supervisión científica pol rusu Boris Piotrovski. Nel cursu de la primer etapa de les escavaciones (1950-1968), fueron investigaos el palaciu d'Argishti, el salón real, los templos y más d'un centenar d'habitaciones. Decenes d'artefautos urartianos y aqueménidas, baltes como cerámica, lloza de folla, febielles de petrina, pulseres, perlles, recipientes pa beber, cascos, fleches y monedes de plata fueron descubiertos. Atopáronse fragmentos murales con temes relixoses importantes, ente ellos «procesiones de dioses, animales sagraos y árboles de la vida» según escenes de la vida cotidiana qu'amosaben escenes de «caza, ganadería y agricultura».

Tamién s'afayaron zones d'almacenamientu de granu, aceite y vinu. Nes puertes d'entrada a estes árees atoparon inscripciones cuntando la so construcción y la cantidá de los oxetos asitiaos nellos. Una d'estes inscripciones diz:

Pol grandor del Dios Jaldi, Sardur, fíu d'Argishti, construyó esta casa, y él tamién creó estes tenaes. Nún d'ellos había 12.600 kapis, otru tenía 11.500 kapis; en total 24.100 kapis. Sadur fíu d'Argishti, rei poderosu, rei del país Biainili, gobernador de la ciudá de Tushpah.

Les enormes vasíes de cerámica que conteníen el vinu y l'aceite teníen marques sobro elles. Vasíes tamién de cerámica más pequeñes fueron atopaes nes escavaciones y sábese que s'utilizaren na ellaboración de cerveza de cebada. Otres tinajas muncho más grandes usar pal almacenamientu d'alimentos y vinu. Les pequeñes marques circulares nos llaos d'estos contenedores, cerca de la parte cimera, indicaben la cantidá que podía ser almacenada nel interior, estes pieces más grandes taben xeneralmente soterraes hasta la so metá nel suelu y polo tanto calteníen el conteníu fresco.

Numberoses inscripciones d'escritura cuneiforme que fueron tallaes en basaltu atopáronse en tol complexu. Dalgunes de les cualos amuésense nel muséu, ente qu'otres esíbense nes paredes de la fortaleza. Na llomba'l 19 d'ochobre de 1968 creóse'l Muséu Erebuni, que la so apertura facía coincidir col 2750 aniversariu de Yereván. Dende'l 2008 les escavaciones siguen cola participación d'arqueólogos armenios y estranxeros, principalmente con franceses.

Pintures murales

Al paecer, debíu al fechu que na fortaleza d'Erebuni mientres el reinu d'Urartu permaneció ensin batalles, caltuviéronse meyor los monumentales murales del interior. Diversos restos fueron afayaos polos arqueólogos en cuasi toles ciudaes d'Urartu. Les primeres pintures de la fortaleza fueron afayaes nel añu d'escavación de 1950, nel templu del dios Jaldi. De siguío los espertos encargaos d'Erebuni, realizaron un gran trabayu en caltener les paredes y los cachos de yelsu con fragmentos de pintura, aplicando una téunica de caltenimientu pal caltenimientu de la coloración brillosa esistente na gama de les pintures murales. Los fragmentos orixinales de les pintures atopar en museos d'Armenia, principalmente nel Muséu d'Historia d'Armenia. Nel Muséu d'Erubini, nes ruines de la fortaleza y tamién n'otros museos amuésense delles copies d'estes pintures.

Pintures murales d'Erebuni

Ver tamién

• Monesteriu d'Akhtala
• Llista de castiellos d'Armenia

Bibliografía

• Barnett, R. D. (1982). «Urartu», John Boardman. Cambridge University Press: The Cambridge Ancient History, Volume 3, Part 1 (n'inglés).
• Bournoutian, George A. (2006). A Concise History of the Armenian People (n'inglés). Costa Mesa (California): Mazda Publishers. ISBN 1-56859-141-1.
• Chahin, Mack (2001). The Kingdom of Armenia (n'inglés). Richmond: RoutledgeCurzon. ISBN 0-7007-1452-9.
• Hovhannisyan, Konstantine (1973). The Wall Paintings of Erebuni. Yereván: Armenian Academy of Sciences.
• Hovhannisya, Konstantine (1976). «Արին Բերդ», Armenian Soviet Encyclopedia. Vol. II (n'armeniu). Yereván: Armenian Academy of Sciences.
• Hovhannisyan, Konstantine (1979). «էրեբունի», Armenian Soviet Encyclopedia] vol. iv. (n'armeniu). Yereván: Armenian Academy of Sciences, páx. 90-91.
• Hovhannisyan, Konstantine; Piotrowski, BB. (1980). Крепость Эребуни (fortaleza d'Erebuni (782 aC). Yereván Hayastan.
• Israelyan, Margarit A (1971). Էրեբունի: Բերդ-Քաղաքի Պատմություն (n'armeniu). Yereván: Hayastan Publishing Press.
• Van de Mieroop, Marc (2006). A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC (n'inglés). Cornwall: Blackwell. ISBN 1-4051-4911-6.
• Piotrowski, Boris; Orbeli l, Joseph (1959). Ванское царство (Урарту) (en rusu). Moscú: Издательство Восточной литературы.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Castiellu d'Erebuni.
• www.armenica.org (n'inglés)
• Modelu Tridimensional en Google Earth (n'inglés)
• Erebuni fortress on Panoramio: photo1, photo2, photo3, photo4, photo5

• Datos: Q733610
• Multimedia: Erebuni Fortress