Castrillo de Onielo
Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Castrillo de Onielo ye un conceyu de la contorna d'El Cerrato de la Provincia de Palencia, comunidá autónoma de Castiella y Lleón, España
 Castrillo de Onielo | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  España |
| Autonomía |  Castiella y Lleón |
| Provincia |  provincia de Palencia |
| Tipu d'entidá | conceyu d'España |
Alcalde de Castrillo de Onielo (es)  | Jesús María Duque Fernández |
| Nome oficial | Castrillo de Onielo (es)[1] |
| Códigu postal |
34219 |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 41°51′31″N 4°18′07″W / 41.8587°N 4.302°O |
  Castrillo de Onielo Castrillo de Onielo (España) | |
| Superficie | 40.27 km² |
| Altitú | 825 m |
| Demografía | |
| Población |
99 hab. (2023) - 52 homes (2019) - 46 muyeres (2019) |
| Porcentaxe | 0% de provincia de Palencia |
| Densidá | 2,46 hab/km² |
| castrillodeonielo.es | |
 | |
Etimoloxía
editarD'antiguo llamábase Castrillo de la Peña. Provién del vocablu llatín castrum ("castiellu, "ciudadela").
Contestu xeográficu
editarCastrillo de Onielo ta a una distancia de 30 km de Palencia, la capital provincial, na contorna d'El Cerrato. El so términu municipal tien 40,27 km².
El territoriu parte coles llocalidaes de: Vertavillo, Valle de Cerrato, Baltanás y Villaconancio.
Les principales víes de comunicación son les carreteres nacionales N-611 o N-610.
Historia
editar
Ye significativu'l nome toponímicu de "Castrillo"- diminutivu romance deriváu de la voz llatina "castrum" (ciudadela, plaza fuerte, castiellu)- qu'afita la creencia de qu'esti pueblu yá esistía nos alloñaos tiempos del Imperiu Romanu, como espón el profesor Manuel Vallina del Bustu na so obra El Cerrato Castellanu, onde tamién se recueye una bona parte d'esta información histórica que s'apurre.
Castrillo de Onielo tuvo fortificada nes dómines celtibérico y romano y les sos muralles tuvieron de ser impresionantes según esprender de los restos qu'entá se caltienen y de la puerta d'arcu d'entrada a la llocalidá y emblema de la mesma.
Na Edá Media foi reconquistáu poles tropes de Don Alfonsu III d'Asturies el Magno. Unu de los primeros personaxes feudales qu'ostentaron el señoríu d'esta villa foi Doña Eilo, primer esposa del conde Ansúrez, fundador de la ciudá de Valladolid, y de quien deriva'l nome actual «El Castiellu de Doña Eilo».[ensin referencies]
En 1041, Gundisalbo Belasquoz y la so esposa Gotina vendieron a Doña Gelbira la cortil que teníen en "Castrello de domna Eilo" (Castrillo de Onielo) pola cantidá de venti sólidos de plata, amás d'otres heredaes nel pagu. En 1233, ente la nobleza castellana figuraba yá Pedro Fernández "de Castriel de don Elo" y yera llugar de behetría y señoríu natural d'un bon númberu de personaxes distinguíos de la dómina.
En 1345, esta villa denominábase "Castrel de Onnielo" y tenía el templu parroquial de Santa María; perteneciendo, no eclesiástico, al Arciprestalgu de Baltanás, Arcedianáu de Cerrato y Diócesis de Palencia, pa pocu más tarde pertenecer no civil a la Merindad de Cerrato. Na Edá Moderna, en 1474 esistía un judería, que sumió en 1493 (caltiénse un símbolu na portada nuna casa particular)
Nel primer cuartu del sieglu XVI, esistía na villa un Monesteriu de relixoses Canónigas Reglares de San Agustín. En 1752, Castrillo de Onielo yera villa de realengu de la Provincia de Palencia, con Alcaldes Rexidores, hasta 1785 nun cuntó con un alcalde ordinariu.
Nel términu d'esta villa taba entendíu la metá del términu despobláu de la villa de Renedo de la Vega de Cerrato, que se partió ente Castrillo de Onielo y Vertavillo. Tamién tenía un términu comuniego cola villa de Vertavillo, llamáu Valdecuriel.
Nel sieglu XVIII, ente les families residentes nesta villa, figuraben les que teníen -ente otros- los siguientes apellíos: Abarqueru, Aguado, Alonso, Arias, Bachiller, Barriu, García, González, Gutiérrez, Maestru, Moreno, Nieto, Palacios, Colloráu, Romero y Ruiz.
Na edá contemporánea la vega d'esti pueblu taba abarganada de montes pel noroeste y pel sur. En 1847, la llocalidá pertenecía al Partíu Xudicial de Baltanás, na Provincia y Diócesis de Palencia. Daquella, el templu parroquial taba so la advocación de La nuesa Señora de la Paz y esistíen les Ermites de La nuesa Señora de Villagustos y La nuesa Señora del Cortixu.
Dientro del términu había dos molinos fariñeros, tres puente de piedra, un llavaderu públicu y dellos despoblaos: Santiago Sombrión y Renedo de la Vega ( que'l so solar pasó dempués a Vertavillo). En 1930 había 879 habitantes y antes de la guerra 52 persones moraben nunes cueves escavaes en monte denominaes "cabanos".
Como llugares más destacaos figuren: Arcu d'Entrada: Restos de lo que fuera la fortaleza, Ilesia Parroquial de La nuesa Señora de la Paz; Escudos Nobiliarios nes cases particulares –el más importante ye'l d'un antiguu inquisidor–, y la imaxe de lo que se cree foi una antigua judería.
Población
editar
| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 1996 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 807 | 806 | 781 | 848 | 671 | 690 | 551 | 311 | 290 | 215 | 198 | 173 | 171 | 154 | 154 | 146 | 137 | 129 | 123 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Patrimoniu
editar- Puerta Medieval de Castrillo.
- Ilesia parroquial de Ntra. Sra. de la Paz (Románicu): Ye una construcción románica en piedra que'l so orixe remontar al sieglu XII, pero foi modificada en sieglos posteriores, calteniéndose namái los dos portaes orixinales y dellos elementos interiores. De les portaes, una ta empobinada al sur y la otra escontra l'oeste, y los sos arquivoltas tán decoraes con figures d'animales engarraos. La edificación consta de tres naves con bóveda d'aresta separaes por pilastres, y na nave izquierda atópase un Cristu del Amparu fecháu nel sieglu XV. La sacristía atesora una cajonería de nozal del sieglu XVI tallada con imáxenes de la Vía Crucis.
- Ermita de la Virxe de Villabustos.
- Dos antiguos molinos fariñeros.
- Escudu Nobiliariu d'un inquisidor.
- Rollu Xurisdiccional que se remonta hasta'l sieglu XVI.
Fiestes
editar- Ntra. Sra. de la Paz: Celébrase'l 24 de xineru n'honor a la patrona de Castrillo de Onielo.
- Virxe de Villabustos: Celebrar en mayu n'honor a esta virxe de Castrillo de Onielo con salida dende la ermita.
- Selmana cultural (antigua Fiesta del Emigrante): Celebrar nel tercer domingu d'agostu n'honor a los paisanos y paisanes que tuvieron que partir a otres partes d'España o del mundu.
Personaxes pernomaos rellacionaos
editarCastrillo de Onielo ye'l llugar de nacencia de notables personaxes como:
- Francisco Martínez de Castrillo (Castrillo de Onielo 1520 - Madrid 1580), médicu del rei Felipe II y consideráu'l pioneru de la odontoloxía a nivel mundial. Destaca la so obra titulada "El Coloquiu curtiu y compendioso" sobre la materia del dentame y maraviyosa obra de la boca en 1557.
Economía llocal
editar- Agricultura de secanu y ganadería.
Instalaciones deportives
editar- Frontón.
- Pista Polideportiva.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Castrillo de Onielo.
- Sitiu web oficial (en castellanu)
Datos: Q1949179- Multimedia: Castrillo de Onielo
