Catharus guttatus

especie de páxaru

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Catharus guttatus
Estáu de caltenimientu
Preocupación menor (LC)
Esmolición menor (IUCN)
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Passeriformes
Familia: Turdidae
Xéneru: Catharus
Especie: C. guttatus
(Pallas, 1811)
Distribución
Sinonimia
Hylocichla guttata
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Catharus guttatus, llamáu comúnmente malvís ermitañu, o zorzalito colirrufo,[1] ye una especie d'ave americana de la familia de los túrdidos. Ye más cercanu a la especie mexicana Catharus occidentalis que coles que comparte territoriu de anidación.[2]

Descripción

editar

La especie mide 15–17 cm de llargu, con un valumbu de 29.2 cm, y tien el característicu patrón blancu-escuru-blancu de los tordos del xéneru Catharus. Los adultos son principalmente marrones na zona dorsal, con coles acolorataes. La zona ventral ye blanca con puntos escuros nel pechu y lladrales abuxaos. Tienen pates rosaes y un aniellu blancu nos güeyos.[3][4]

Distribución

editar

El so rangu cubre 8.400.000 km². Ye nativu de Canadá, El Salvador, Guatemala, Hondures, les islles Islles Turques y Caicos y Saint Pierre y Miquelon, Méxicu y Estaos Xuníos, y migra mientres l'iviernu escontra'l sur, llegando a Les Bahames, Bermuda, Cuba, y escasamente a Europa, llegando a Alemaña, Groenlandia, Islandia, Luxemburgu, Suecia y el Reinu Xuníu.[5]

Comportamientu

editar

L'ave tien costumes cobardes y retraídas, que-y valieron el so nome común.[6]

Los machos son territoriales mientres la dómina de cría y l'iviernu. Establecen el so territoriu enantes de la llegada de les femes, siendo de primeres agresivos inclusive con elles. Dempués d'unos díes empiecen los rituales de cortexu.[4]

El so hábitat de anidación son los montes de coníferes o mistos a lo llargo de Canadá, Alaska, y l'oeste y noroeste de los Estaos Xuníos.[3] Los machos establecen el so territoriu d'ente abril y mayu. Les femes constrúin un nial con forma de mota de 10 a 15 centímetros de diámetru utilizando campera, fueyes, mofu y liques,[4] instaláu nel suelu, o relativamente baxu nos árboles.[3]

La fema pon de 3 a 6 güevos, que guaren nunos 12 díes, pudiendo poner hasta tres niaraes hasta fines d'agostu. Los pitucos son alimentaos colo que trai al nial el machu.[4]

Son omnívoros, alimentándose d'invertebraos, vertebraos pequeños, yerbes y fruta.[4]

Cantar

editar

El so cantar[7] ye polo xeneral harmónicu, similar a una flauta, construyíu d'una frase musical descendente, repitida en dellos tonos. Los machos tienen un repertoriu de 6 a 12 cantares, que varien n'orde, y esisten diferencies rexonales de duración y estructura.[8]

L'ave ye tan reconocida pol so cantar, qu'inclusive-y da'l nome al so xéneru, pos Catharus deriva de la pallabra griega katharos, que significa "puru", y que fai referencia al so cantar.[4]

Lleenda iroquí

editar

Los iroqueses, pueblu orixinariu de Norteamérica, tien una lleenda sobre cómo'l malvís ermitañu llogró'l so cantar.

Nel principiu, namái los Homes podíen cantar, y facer cada mañana pa saludar l'amanecer. Les Aves nun podíen faelo, y volaben pa escuchar el cantar, deseyando poder cantar tamién.

Un día'l Creador visitó la Tierra. Al escuchar los cantares matutinos, notó que les Aves escuchaben atentamente, y decidió que tamién tendríen de poder cantar. Axuntar a toes, y preguntó-yos ¿Les Aves deseyaríen poder cantar como los Homes?, a lo que lu respondieron a coru ¡Sí!. Entós, díxo-yos, mañana a l'amanecida van volar lo más alto que puedan, y cuando yá nun puedan más, va atopar caúna'l so cantar. Y añadió: al que vuele más altu, téngo-y acutada'l cantar más bellu.

A otru día axuntáronse les aves, toes emocionaes, menos el Malvís ermitañu, pos lu tocara tar xunto a la poderosa Águila, y supo qu'ella ganaría. Pero enantes de partir tuvo una idea, saltó rápido sobre la cabeza de l'Águila, y despintóse nes sos plumes.

Al empezar la carrera l'Águila superó al restu, llegando más altu que los otros, hasta onde-y dieron el so fuercies. Nesi momentu, el Malvís ermitañu saltó, y empezó a volar, alloñar de l'Águila, que taba exhausta. El Malvís ermitañu xubió hasta un furacu nel cielu, onde escuchó'l cantar del Espíritu del Mundu, aprender, y volvió a la Tierra, arguyosu del so cantar.

Al averase a la Tierra pudo ver a les aves aconceyaes en conseyu, esperándolo silenciosamente, y empezó a sentir vergüenza del so cantar mal habíu. Al llegar despintar nos montes, onde se caltién, cantando dacuando'l so cantar escondíu so dalgún árbol.[9]

editar

Catharus guttatus ye l'ave estatal de Vermont, Estaos Xuníos.[10]

Walt Whitman constitúi na ave un símbolu de la voz estauxunidense, na so elexía d'Abraham Lincoln, When Lilacs Last in the Dooryard Bloom'd[11] unu de los testos fundamentales del canon estauxunidense. Tamién apaez en A Hermit Thrush (un malvís ermitañu), poema d'Amy Clampitt,[12] y na quinta seición del poema de T. S. Eliot The Waste Land.[13]

Referencies

editar
  1. Inventariu de la flora y fauna de la Sierra Nevada. American Forest Foundation, filial Méxicu.
  2. Winker, Kevin & Pruett, Christin L. (2006): Seasonal migration, speciation, and morphological convergence in the avian genus Catharus (Turdidae). Auk 123(4): 1052-1068. (artículu n'inglés con resume en castellán) DOI: 10.1642/0004-8038(2006)123[1052:SMSAMC]2.0.CO;2 Testu completu
  3. 3,0 3,1 3,2 Hermit thrush Catharus guttatus. USGS Patuxent Bird Identification InfoCenter.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Blasch, C. 2002. "Catharus guttatus." Animal Diversity Web. Consultáu n'abril de 2009
  5. BirdLife International (2008). Catharus guttatus. En: UICN 2008. Llista Roxa d'Especies Amenazaes UICN. Consultáu'l abril de 2009.
  6. Bird Watcher's Digest: Species Identification: Hermit Thrush. Consultáu'l 27 de abil de 2009.
  7. Cantar de l'ave. USGS Patuxent Bird Identification InfoCenter.
  8. [J. W. Rivers and D. Y. Kroodsma. Singing Behaviour of the Hermit Thrush. J. Field Ornithol., 71(3):467–471.
  9. Indian Leyends. Iroquies: The Hermit Thrush Archiváu 2009-05-14 en Wayback Machine. Consultáu'l 27 d'abril de 2009.
  10. John James Audubon. "The Birds of America", en www.50states.com
  11. Whitman, Walt. «When Lilacs Last in the Door-yard Bloom'd». Bartleby. Consultáu'l abril de 2009.
  12. Clampitt, Amy. «A Hermit Thrush». The Academy of American Poets. Consultáu'l 26 de xunetu de 2008.
  13. Eliot, T. S.. «The Waste Land». Bartleby. Consultáu'l abril de 2009.

Enllaces esternos

editar