Cortinarius caperatus

Cortinarius caperatus; Carauterístiques micolóxiques
	Himeniu con llámines
	El sombreru ye convexu
	Les llámines son adnates
	El pie tien aniellu
	Espores de color ocre
	La ecoloxía ye micorriza
	Comestibilidá: comestible
	[editar datos en Wikidata]

Cortinarius caperatus;
Clasificación científica
Reinu:	Fungi
División:	Basidiomycota
Clas:	Agaricomycetes
Orde:	Agaricales
Familia:	Cortinariaceae
Xéneru:	Cortinarius
Especie:	C. caperatus; (Pers.) Fr. (1838)
Sinonimia
	Rozites caperata (Pers.) P. Karst.; Pholiota caperata (Pers.) Sacc.; Dryophila caperata (Pers.) Quél.; Togaria caperata (Pers.) W.G. Sm.
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Cortinarius caperatus, comúnmente conocíu como fungu xitanu, ye una especie de cogorda comestible del xéneru Cortinarius atopáu en rexones del norte d'Europa y América del Norte. Foi conocíu como Rozites caperata per munchos años, primero que los estudios xenéticos revelaren que ye de la familia Cortinariaceae. Los cuerpos granibles color ocre apaecen na seronda en coníferes y montes de fayes, según en tierres templaes a finales branu y entamos de seronda. Les llámines son llibres, color arcilla y con sabor nidio. A pesar del so sabor nidio y alto apreciación, munches vegaes ye infestáu por viérbene.

Taxonomía

El fungu xitanu tien una historia taxonómica accidentada. Foi orixinalmente descritu como Agaricus caperatus pol micólogu Christian Hendrik Persoon en 1796, antes de ser tresferíu al xéneru Cortinarius pol micólogu Elias Magnus Fries. Dempués foi tresferíu a ser Pholiota en 1887 por Pier Andrea Saccardo, y darréu a Rozites pol micólogu finlandés Petter Adolf Karsten en 1879. Foi conocíu como Rozites caperata per munchos años primero que los estudios xenéticos asítiase en Cortinarius en 2002.^[1]^[2] La variante Rozites caperatus foi y entá ye dacuando vista, pero ye errónea.^[3] El nome "caperatus" vien del Llatín que'l so significáu ye "engurriáu".^[4]

Ente los nomes comunes inclúyense fungu xitanu,^[5] y rozites engurriáu^[6]. Un nome inusual ye "gorru de dormir de la güela" en Finlandia.^[4]

Descripción

Tien un pileu color marrón ocre con un diámetru d'ente 5 y 10 centímetros, cubiertu con fibres blanques. La superficie tien una testura rugosa y derrota.^[6] Puede tener un matiz lila cuando empieza a crecer. Ye convexu primeramente, antes d'espandise y apandar el so pileu. El so estipe tien un altor d'ente 4 a 7 centímetros y un anchu d'ente 1 y 1,5 centímetros y llixeramente enchíu na base, ye ablancazáu con un aniellu blancu, que primeramente ta xuníu al pileu. Los sos lláminas son d'un tonu claru; les espores dan-y un tonu ocre. La magaya ye de color crema y el sabor nidio.^[7]

Ilustración de Albin Schmalfuß, 1897

Especies con apariencia similar de Norteamérica inclúin a la especie Agrocybe praecox, que nun tienen el pileu rugoso, y atópense n'árees de cultivu, tamién ta la especie Phaeolepiota aurea, que tien una superficie granular polvosa.^[5] N'Europa central, dellos especímenes pueden ser confundíos por especies venenoses como Inocybe erubescens pel branu, y dellos fungos nuevos pol incomestible Cortinarius traganus, entá cuando esti ye estremáu pol so golor desagradable.^[8]

Distribución y hábitat

Atopar nel norte d'Europa, principalmente en Escandinavia. Nes islles Britániques ye pocu común fuera de les Tierres Altes d'Escocia^[4] y de New Forest.^[9] Tamién ye atopáu nel Norte d'América.^[5] Nel Asia templada puede atopáse-y, pue ser atopáu nos mercaos de les árees Tibetanes de Yunnan, Sichuan y Bhutan.

Cuerpos granibles broten d'agostu a ochobre en Pinophyta y na madera de Fagus, según en Ericaceae n'Escocia. Ye un fungu micorrizo ensin ser selectivu nos sos güéspedes.^[4] Prefier suelos arenosos y evita los caliares, pue ser atopáu nos mesmos hábitats que Boletus badius, Paxillus involutus, y chanterelles.^[10] Ye atopáu frecuentemente cerca de los arándanos n'Estaos Xuníos.^[5]

Comestibilidad

Cortinarius caperatus ye altamente comestible con un sabor nidio. Dizse que s'entemez bien con otros fungos de sabor más fuerte como chanterelles, boletes, brittlegills o milk-caps.^[4] Sicasí, dellos fungos monteses pueden ser infestaos por viérbene^[10] . El micólogu David Arora encamienta refugar los estípites duros.^[5] Puede ensugase pal so usu posterior.^[6]

Viéndese comercialmente en Finlandia.^[11]

Sábese qu'esti fungu hiperacumula metales pesaos del ambiente. Dempués del desastre en Chernobyl, que resultó en contaminación radioactiva en países tan distantes como Escandinavia, les autoridaes de salú tomaron procuros nel consumu escesivu de "C. caperatus".

Referencies

↑ Peintner O, Horak Y, Moser M, Vilgalys R. (2002). «Rozites, Cuphocybe and Rapacea are taxonomic synonyms of Cortinarius: New combinations and new names». Mycotaxon 83: páxs. 447–51.
↑ Peintner O, Horak Y, Moser M, Vilgalys R. (2002). «Phylogeny of Rozites, Cuphocybe and Rapacea inferred from ITS and LSU rDNA sequences». Mycologia 94 (4): páxs. 620–29. doi:10.2307/3761713.
↑ See for instance the Species Fungorum entry and the Mushroom Expert entry. The genus name Rozites is a construction based on the name Roze (after mycologist Ernst Roze) and it is difficult to know whether it should be masculine or feminine.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Nilson S, Persson O. (1977). Fungi of Northern Europe 1: Larger Fungi (Excluding Gill-Fungi). Penguin, páx. 86. ISBN 0-14-063005-8.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Arora D. (1986). Mushrooms Demystified: a Comprehensive Guide to the Fleshy Fungi, 2nd, Berkeley: Ten Speed Press, páx. 412. ISBN 0-89815-169-4.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Lamaison J-L, Polese J-M. (2005). The Great Encyclopedia of Mushrooms. Könemann, páx. 138. ISBN 3-8331-1239-5.
↑ Phillips R. (2006). Mushrooms. Pan MacMillan, páx. 207. ISBN 0-330-44237-6.
↑ Zeitlmayr L. (1976). Wild Mushrooms:An Illustrated Handbook. Garden City Press, Hertfordshire, páx. 79. ISBN 0-584-10324-7.
↑ Fungal Records Database for the British Isles http://www.fieldmycology.net/GBCHKLST/gbsyns.asp?intGBNum=34829
↑ ^10,0 ^10,1 Haas H. (1969). The Young Specialist Looks at Fungi. Burke, páx. 124. ISBN 0-222-79414-3.
↑ Pelkonen R, Alfthan G, Järvinen O. (2008). Element Concentrations in Wild Edible Mushrooms in Finland. Helsinki: Finnish Environment Institute, páx. 32. ISBN 978-952-11-3153-0.

Enllaces esternos

[1] Peintner O, Horak Y, Moser M, Vilgalys R. (2002). «Rozites, Cuphocybe and Rapacea are taxonomic synonyms of Cortinarius: New combinations and new names». Mycotaxon 83: páxs. 447–51.

[2] Peintner O, Horak Y, Moser M, Vilgalys R. (2002). «Phylogeny of Rozites, Cuphocybe and Rapacea inferred from ITS and LSU rDNA sequences». Mycologia 94 (4): páxs. 620–29. doi:10.2307/3761713.

[Rcaperatus-3] See for instance the Species Fungorum entry and the Mushroom Expert entry. The genus name Rozites is a construction based on the name Roze (after mycologist Ernst Roze) and it is difficult to know whether it should be masculine or feminine.

[Nilper-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Nilson S, Persson O. (1977). Fungi of Northern Europe 1: Larger Fungi (Excluding Gill-Fungi). Penguin, páx. 86. ISBN 0-14-063005-8.

[Arora86-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Arora D. (1986). Mushrooms Demystified: a Comprehensive Guide to the Fleshy Fungi, 2nd, Berkeley: Ten Speed Press, páx. 412. ISBN 0-89815-169-4.

[Lamaison05-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Lamaison J-L, Polese J-M. (2005). The Great Encyclopedia of Mushrooms. Könemann, páx. 138. ISBN 3-8331-1239-5.

[Phillips06-7] Phillips R. (2006). Mushrooms. Pan MacMillan, páx. 207. ISBN 0-330-44237-6.

[Zeitl76-8] Zeitlmayr L. (1976). Wild Mushrooms:An Illustrated Handbook. Garden City Press, Hertfordshire, páx. 79. ISBN 0-584-10324-7.

[9] Fungal Records Database for the British Isles http://www.fieldmycology.net/GBCHKLST/gbsyns.asp?intGBNum=34829

[Haas69-10] 10,0 ^10,1 Haas H. (1969). The Young Specialist Looks at Fungi. Burke, páx. 124. ISBN 0-222-79414-3.

[11] Pelkonen R, Alfthan G, Järvinen O. (2008). Element Concentrations in Wild Edible Mushrooms in Finland. Helsinki: Finnish Environment Institute, páx. 32. ISBN 978-952-11-3153-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Cortinarius caperatus Carauterístiques micolóxiques
Himeniu con llámines
El sombreru ye convexu
Les llámines son adnates
El pie tien aniellu
Espores de color ocre
La ecoloxía ye micorriza
Comestibilidá: comestible
[editar datos en Wikidata]