Creciente Fértil

Creciente Fértil
Alministración
Tipu d'entidá	rexón xeográfica
Xeografía
Coordenaes	36°N 40°E / 36°N 40°E
Demografía

El Creciente Fértil, tamién llamáu "Media Lluna Fértil", ye una rexón histórica que se correspuende con parte de los territorios del Llevante mediterraneu, Mesopotamia y Persia. Considérase que foi'l llugar onde s'anició la revolución neolítica n'Occidente.

El términu foi acuñáu pol arqueólogu James Henry Breasted (Universidá de Chicago) pola forma de Lluna creciente del área xeográfica referida. Por semeyanza histórica, tamién suel denominase asina a otros territorios onde surdieron l'agricultura y la ganadería: les altiplanicies mexicanes (cultura del maíz), ciertes rexones de China (cultura del arroz), los Andes suramericanos (cultura de la papa) o del África subsaḥariana (cultura del sorgu).

Bañar los ríos Nilu, Xordán, Orontes, Tigris y Éufrates y ocuparía unos quinientos mil quilómetros cuadraos. La rexón entendería dende'l valle del Nilu y la vera oriental del Mediterraneu hasta'l norte del desiertu de Siria, y dende el norte d'Arabia, toa Mesopotamia hasta'l golfu Pérsicu. Territorios que pertenecen a los actuales países d'Exiptu, Israel, Cixordania, la Franxa de Gaza y El Líbanu, lo mesmo que de partes del ríu Xordán, Siria, Iraq, el sureste de Turquía y el suroeste d'Irán. Envalórase que la so población na Antigüedá rondaría los 40 o 50 millones de persones. Na actualidá, ye una zona de gran inestabilidá política y tensiones estatales.

Nel Creciente fértil atópense munchos restos d'importante actividá humana d'antigües dómines. Apaecieron cadarmes de primitivos humanos modernos y premodernos (p. ex. na Cueva de Kebara n'Israel), restos de cultures cazadores-pañadores nómades del Pleistocenu y semisedentarias del Epipaleolítico (natufianos); pero la zona vencéyase principalmente a los oríxenes de l'agricultura y la ganadería.

La zona occidental de la contorna del ríu Xordán y al norte del Éufrates (onde s'inclúin llugares como Xericó) dio llugar a la primera cultura Neolítica, datada en redol al 9000 e.C. Esta rexón, xunto con una Mesopotamia definida al este del Creciente, ente los ríos Tigris y Éufrates, tremó una complexa realidá de cultures a partir de la Edá del Bronce, polo que la zona recibió'l nome de Trubiecu de la Civilización.

Dende la Edá del Bronce, la zona de cultivu foi ampliándose gracies al regadíu, del qu'entá depende una producción agrícola que se topa en condiciones de calor y salín edáfica. L'apaición de l'agricultura paez debese non yá a la regación d'estos ríos, sinón tamién a la facilidá climática pa favorecer la crecedera de plantes añales y de granes comestibles, con una mayor productividá a lo llargo de les estaciones que les plantes perennes. Nel Creciente atopen los antepasaos de les plantes neolítiques más importantes (p. ex. del farro, el trigu escaña, la cebada, el llinu, el garbanzu, el arbeyu, la llenteya o'l yero) y los cinco especies d'animales adomaos más importantes: la vaca, la cabra, la oveya, el gochu y el caballu.

Creciente Fértil como unión alministrativa del sieglu XX

El conceutu de Creciente Fértil foi retomáu en 1943 pol Primer Ministru iraquín, Nuri al-Said, pa intentar formalizar una unión alministrativa ente cinco países o territorios (en realidá toos baxu réxime de protectoráu): Trexordania, Iraq, Mandatu británicu de Palestina Palestina y Mandatu francés de Siria Siria (los cuatro baxu protectoráu británicu) y El Líbanu (baxu protectoráu francés hasta 1946). El proyeutu cuntó col respaldu británicu (que, somorguiáu na Segunda Guerra Mundial, buscaba una salida airoso y rápido d'Oriente Mediu), pero tuvo'l refugu d'Arabia y d'Exiptu, que víen apeligrar la so hexemonía na zona, tantu pola posesión d'hidrocarburos, como porque'l nuevu Estáu comunicaría directamente'l golfu Pérsicu col Mediterraneu, faciendo innecesaria la canal de Suez en casu de construyise oleoductos pel so territoriu.

L'autoproclamación del Estáu d'Israel en 1948 acaba definitivamente col proyeutu, anque'l términu sigue emplegándose con cierta frecuencia.

Ver tamién

Referencies

Enllaces esternos

Map of the Fertile Crescent