Crotophaga sulcirostris

especie de páxaru

Crotophaga sulcirostris,[1] tamién conocíu como garrapatero pijuy, garrapatero curtidor, pijuíl, anó de picu estriáu, anó picu derrotu, guardacaballos y matacaballos,[2] ye una especie d'ave cuculiforme de la familia Cuculidae llargamente distribuyida pol continente americanu. Topar dende Texas, nos Estaos Xuníos, hasta'l sur de Bolivia y norte de Chile y Arxentina. Nun se conocen subespecies.[3]

Crotophaga sulcirostris
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Cuculiformes
Familia: Cuculidae
Xéneru: Crotophaga
Especie: C. sulcirostris
(Swainson, 1827)
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Carauterístiques

editar

Ye una ave dafechu negra, paecida a un cuquiellu, col picu grande, curvu, alto derrotu d'estríes llonxitudinales. Mide de 30,5 a 34,5 cm. Machos y femes son similares. Tien una llarga cola, pero les ales son curties y arrondaes, polo que nun ye un bon volador; el so vuelu ye débil y consiste en planeos y aleteos alternaos, suelen saltar pel suelu, con frecuencia cerca del ganáu. Como los demás miembros de la so familia, ente los que s'atopen los cuquiellos y correcaminos, tien nes pates dos deos empobinaos escontra alantre y dos escontra tras.

Estrémase del so pariente cercanu, el garrapatero ani (Crotophaga ani), pola presencia de riegos nel picu y l'ausencia d'un bultu nel mesmu, y del garrapatero mayor (Crotophaga major) porque ésti ye mayor y de güeyos claros. Amás, los trés especies tienen distribuciones distintes, anque en delles zones lleguen a sobrelaparse. Otra carauterística distintiva ye la voz, un ti-jú o pi-jú repitíu, que ye l'orixe del so nome vulgar en dellos países.

Historia natural

editar

Como les demás especies del so xéneru, habita n'árees abiertes o semiabiertas, como ecotonos, pacionales, sabanes, güertos y campos de cultivu. Tien una dieta basada en granes, inseutos y frutos. Son aves gregaries y viven en grupos d'hasta cinco pareyes reproductives. Defenden un territoriu común y ponen los güevos nun nial común. Los güevos son guaraos por tolos miembros del grupu, que tamién s'ocupen del cuidu de la proxenie. Pel hibiernu retírase de Texas y del norte de Méxicu.

Referencies culturales

editar

En Méxicu ye llamáu pijuy o pijul, chicurro nel estáu de Guerrero y ye bastante conocíu nes rexones templaes tropicales. Nel estáu de Veracruz esiste un son jarocho de dominiu públicu conocíu como El Pijul:

Yá voi amáu mio
porque ta soplando'l vientu,
que cuando canta'l pijul,
que cuando canta'l pijul

enlleno de sentimientu.

Referencies

editar

Bibliografía

editar
  • Peterson, Roger Tory, y Edward L. Chalif. 2008. Aves de México. Guía de campu. Editorial Diana, Méxicu.

Enllaces esternos

editar