Cunila lythrifolia

Cunila lythrifolia;
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
Subreinu:	Tracheobionta
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Asteridae
Orde:	Lamiales
Familia:	Lamiaceae
Subfamilia:	Nepetoideae
Tribu:	Mentheae
Xéneru:	Cunila
Especie:	Cunila lythrifolia; Benth.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

Cunila lythrifolia ye una especie de plantes con flores perteneciente a la familia Lamiaceae.

Descripción

Ye una yerba semiarbustiva que mide hasta 1,50 m d'altor y tien los tarmos cuadrangulares. Les fueyes son más llargues qu'anches, con golor a menta. Les flores son púrpura-azulosas, alcuéntrase en recímanos. Los sos frutos son mariellos y tienen forma ovada.

Distribución y hábitat

Ye orixinaria de Méxicu, y habita en climes templáu y templáu, dende los 900 y hasta los 3000 msnm, acomuñada a montes d'encina, de pinu y mistu de pinu-encino.

Propiedaes

Ye útil pal tratamientu d'afecciones respiratories como gripe, tos, bronquios y ronquera, siendo emplegada con mayor frecuencia pal catarru constipáu. Calécense les cañes n'agua o alcohol y con esto llava la cabeza del enfermu. Cuando'l catarru ye bien fuerte, el poléu bébese como té; llávase la cabeza y con una toalla amugada esnéldase'l vapor.

Coles mesmes, emplégase-y amás les cañes y fueyes en carecimientos del aparatu dixestivu como foria, vultura, dolor d'estómagu y mala dixestión.

Hestoria

Nel sieglu XVI Francisco Hernández de Toledo señala qu'esta planta "presenta dalgún calor y ciertu secañu, cura les fiebres seya porque produz un calor más moderao o porque atrai escontra l'esterior los humores, o porque destierra los fríos y la regularidá de los accesos".

Química

Namái s'atopó una investigación química na que s'identificaron el flavonoide, acecetín, el sesquiterpeno, clovandiol, los triterpenos, acedos oleanólico, 2-epitorméntico y alfa-hidroxi-ursólico y l'esterol, beta-sitosterol.^[1]

Taxonomía

Cunila lythrifolia describióse por George Bentham y espublizóse en Edwards's Botanical Register 15: sub t. 1289. 1829.^[2]

Sinonimia

Cunila stachyoides M.Martens & Galeotti
Hedyosmos lythrifolius (Benth.) Kuntze
Hedyosmos stachyoides (M.Martens & Galeotti) Kuntze^[2]^[3]

Nome común

Gordonucu, poléu de campu, cidrón moráu, poléu o poléu de monte.

Ver tamién

Referencies

↑ «En Medicina tradicional mexicana». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-09.
↑ ^2,0 ^2,1 «Cunila lythrifolia». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 31 d'avientu de 2013.
↑ Cunila lythrifolia en PlantList

Bibliografía

CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.

Referencies

[1] «En Medicina tradicional mexicana». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-09.

[Trop-2] 2,0 ^2,1 «Cunila lythrifolia». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 31 d'avientu de 2013.

[3] Cunila lythrifolia en PlantList

[1]

[2]

[3]