Deneb
Deneb ye'l nome propiu de la estrella Alfa Cygni (α Cyg / 50 Cyg),[8][9] la más brillosa de la constelación de Cygnus («El Cisne») y una de les más brilloses del cielu nocherniegu, con una magnitú aparente en banda B (filtru azul) igual a 1,34 y en banda V (filtru verde) igual a 1,25. Xunto con Vega (α Lyrae) y Altair (α Aquilae) formen el asterismu del «triángulu de branu» pa los observadores del Hemisferiu Norte.
Nome
editarEl nome de Deneb deriva del árabe dhaneb, «cola», entendida como «la cola de l'ave» (dhanab ad-dajājah), en clara alusión a la so posición dientro de l'alliniación d'estrelles que conformen la figura del Cisne. Ye un términu bien común n'otres estrelles, que señala la estremidá caudal de delles constelaciones, como Denébola en Lleo o Deneb Kaitos na Ballena. Deneb Adige y Deneb el Adige son formes llargues del mesmu nome.[10]
Otres denominaciones tradicionales de Deneb, como Arided —qu'apaez nes Tables Alfonsíes—, Aridif y la so variante Arrioph, tán güei día en desusu. Pita foi un nome utilizáu por Johann Bayer pa designar a esta estrella.[10]
Distancia y carauterístiques físiques
editar
La distancia de Deneb a la Tierra ye entá motivu de discutiniu: por cuenta de la gran alloñanza a la que s'atopa, los métodos de determinación de la distancia qu'utilicen la paralax apurren un rangu de distancies d'hasta 3200 años lluz. Les midíes más precises —llevaes a cabu pol satélite Hipparcos— asitien a Deneb namái a 1425 años lluz de distancia, lo que resulta nuna lluminosidá 54.400 vegaes superior a la del Sol.[11] La so magnitú absoluta envalórase en -7,2, de forma que, a manera de comparanza, la so potencia llumínica ye tal que nun solu día xenera tanta enerxía como'l Sol en 140 años. Con esa magnitú, el so rellumu sería comparativamente superior inclusive al de dalgunos láseres industriales.
Deneb ye un tipu pocu común de superxigante blanca de clase espectral A2Iae[8] y una temperatura superficial de 8525 K.[12] La midida direuta del so diámetru angular —0,0025 segundos d'arcu— dexa calcular el so tamañu, 114 vegaes el del Sol. Si tuviera asitiada nel centru del Sistema Solar, estiéndese hasta la metá de la órbita terrestre, y nel cielu de la Tierra apaecería como un discu de 55° 52' de diámetru angular aproximao (considerando'l radiu máximu de la estrella). La so velocidá de rotación proyeutada —30 km/s— da como resultáu un periodu de rotación averáu de mediu añu.
Apocayá más de 10 millones d'años, Deneb empezó la so vida como una estrella de tipu B o O con una masa de 15 - 16 mases solares. Dende la so superficie sopla un vientu estelar que fai que la estrella pierda masa al ritmu d'una millonésima de la masa solar per añu, 40 millones de vegaes mayor que la qu'esperimenta'l Sol. Na actualidá Deneb remató la fusión del hidróxenu nel so nucleu, pero nun se sabe con certidume en qué fase de la so evolución alcuéntrase; puede tar nel procesu de convertise nuna superxigante colorada con un nucleu d'heliu inerte o, más avanzada na so evolución, yá puede empezar a fundir l'heliu nel so nucleu. Sía que non, va concluyir la so vida españando como supernova dientro d'unos pocos millones d'años.[11]
Deneb ye'l prototipu d'una clase de variables llamaes variables Alfa Cygni.[13] Les sos superficies esperimenten pulsaciones non radiales que faen que'l so rellumu y el so tipu espectral varien llixeramente.
Siendo una de les estrelles más brilloses del firmamentu, Deneb foi una aceptable Estrella Polar entemedia (asitiada a 7° del polu norte celeste) fai 18.000 años, y va volver de nuevu a dicha posición alredor del añu 9800.[11]
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Afirmao en: SIMBAD.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Floor van Leeuwen (2007). «Validation of the new Hipparcos reduction» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (2): páxs. 653–664. doi:.
- ↑ Afirmao en: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system. Stated in source according to: SIMBAD. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2002.
- ↑ «Rotational velocities of A-type stars in the northern hemisphere. II. Measurement of v sin i» (n'inglés). Astronomy and Astrophysics (3): páxs. 897-911. ochobre 2002. doi:.
- ↑ «Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system» (n'inglés). Astronomy Letters (11): páxs. 759–771. payares 2006. doi:.
- ↑ «Parameters and abundances in luminous stars» (n'inglés). The Astronomical Journal (6): páxs. 137. 2 mayu 2014. doi:.
- ↑ Nancy Roman (payares 1950). «Revised Standards for Supergiants on the System of the Yerkes Spectral Atlas» (n'inglés). The Astrophysical Journal: páxs. 362–364. doi:.
- ↑ 8,0 8,1 Deneb (SIMBAD)
- ↑ Deneb Archiváu 2016-03-04 en Wayback Machine (The Bright Star Catalogue)
- ↑ 10,0 10,1 Deneb Adige. Constellation of Words
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Deneb (Stars, Jim Kaler)
- ↑ Schiller, F.; Przybilla, N. (2008). «Quantitative spectroscopy of Deneb». Astronomy and Astrophysics 479 (3). páxs. 849-858. http://cdsads.u-strasbg.fr/cgi-bin/nph-bib_query?2008A%26A...479..849S&db_key=AST&nosetcookie=1.
- ↑ Deneb (General Catalogue of Variable Stars)
