Diccionariu

Un diccionariu^[1] ye una obra de consulta de pallabres o términos ordenaos davezu alfabéticamente. D'esta compilación dase la so significación, etimoloxía, ortografía y, nel casu de delles llingües, fíxase la so pronunciación y separtación en sílabes.

La disciplina encargada, amás d'otres xeres, de la ellaboración de diccionarios ye la lexicografía. La información que da cambia col tipu de diccionariu en cuestión. Atópense polo xeneral na forma de llibros imprentaos, pero hailos tamién en versión electrónica al traviés d'un programa que fai funcionar un ordenador o n'Internet.

Oríxenes

Considérase que los primeros diccionarios surden en Mesopotamia. Esta afirmación ñaz del descubrimientu de dellos testos cuneiformes na Biblioteca d'Asurbanipal, en Nínive, que rellacionaben pallabres sumeries.

Tipos

Hai delles clases de diccionarios, tocante a la so función y usu dixébrense en:

De la llingua: Nellos desplícase con brevedá'l significáu de les pallabres d'una llingua determinada. Fáenlos davezu les Academies de la Llingua como por exemplu'l DALLA.

Etimolóxicos: Son los diccionarios nos que se dan informaciones sobre l'orixe de les pallabres d'una llingua determinada. Quiciabes el diccionariu más prestixosu de la llingua inglesa seya'l Oxford English Dictionary y de la llingua castellana seya'l Tesoro de la lengua castellana o española (1611), obra de Sebastián de Covarrubias y Orozco (1539-1613) que nun ye namái qu'un diccionariu etimolóxicu sinón qu'aporta datos históricos bayurosos de la llingua de la dómina.

De sinónimos y antónimos: Nestos diccionarios rellaciónense pallabres de significaos asemeyaos y opuestos, pa facilitar la eleición d'éstes al redautar testos. Los más cenciellos llimítense a dar un llistáu de pallabres pa caúna de les entraes, pero dellos indiquen amás les diferencies de matiz cola pallabra, ensin ser un tesauru, comentáu llueu.

D'idiomes: Son los diccionarios nos que s'indiquen les pallabres equivalentes n'otru idioma o idiomes. Ye vezu atopar esta clas de diccionarios nun mesmu volume col idioma opuestu, de tala forma que puen consultase les pallabres de dambos idiomes.

Especializaos: Trátase de diccionarios dedicaos a pallabres o términos d'un mesmu campu o téunica como, por exemplu; la informática, la xardinería, la inxeniería, la xenética, la heráldica, el llinguax SMS, pesos y midíes o abreviatures, etc.

Inversos o de rimes: Son diccionarios de la llingua cola particularidá de que tán ordenaos alfabéticamente según les últimes lletres de cada pallabra, en cuenta de les primeres. El so usu principal ye buscar pallabres que rimen con otra col envís de facer poesíes y versos. Dellos nun incluyen definiciones, namái que'l llistáu de pallabres.

De gramática: nestos diccionarios nun s'ordenen pallabres, sinón estructures gramaticales. El so usu principal ye pa persones que tán deprendiendo un idioma estranxeru, permitiéndo buscar estructures gramaticales d'un testu y consultar nellos el so significáu y construcción.

D'usu práuticu: Recueyen aceiciones nes pallabres que nun tán reconocíes pol órganu competente (como l'Academia de la Llingua Asturiana n'Asturies) pero que, per contra, siguen emplegándose d'un mou ampliu na sociedá.

De duldes: Recueyen pallabres y frases con significáu desvirtuáu y nun signifiquen na sociedá lo que nun diccionariu de la llingua ponen. Estos diccionarios ayuden a un redautor o escritor a emplegar los términos correutos, fuxendo del significáu popular. Diferénciense de los d'usu práuticu porque'l so oxetivu nun ye dar a conocer l'usu vulgar d'una pallabra, sinón alvertir d'ésti y proponer alternatives afayadices pa fines específicos.

Tesauru: Son obras nes que se rellacionen abondes pallabres que tienen una rellación direuta o indireuta cola pallabra consultada. Nun son, diccionarios de sinónimos, pos les pallabres llistaes nun tienen un significáu equivalente o asemeyáu.

Diccionariu ideolóxicu: Atópense les pallabres según la so asociación con una idea. D'idees xenerales pártese hasta aportar a un llistáu de pallabres con dalguna rellación. Por exemplu, p'atopar el nome de determináu color verde que nun somos pa remembrar, búscase nel grupu «natura»; dientro d'ésti, nel grupu «lluz»; dientro d'ésti, nel grupu «color», llueu nel grupu «verde» y ehí atoparáse'l tipu específicu.

Nun s'ha tracamundiar un diccionariu con una enciclopedia. El primeru ufierta información breve del significáu d'una pallabra. Pol contrariu, la persona que consulta una encicplopedia nagua por atopar una información bayurosa sobro'l conceutu o tema, col envís de conocer con detalles abondos tolo relativo a él. Wikipedia ye exemplu d'un tipu específicu d'enciclopedia.

Los diccionarios son tradicionalmente llibros. Sicasí, anguaño tamién hai diccionarios en soportes dixitales, como CD y DVD, y puen consultase dellos na rede como por exemplu'l DALLA. Popularizáronse tamién los diccionarios electrónicos portátiles que tán fechos por una pantalla y un tecláu que contién polo xeneral dellos diccionarios nel interior.

Referencies

↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: diccionariu

Ver tamién

Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana (DALLA)

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Diccionariu.
Diccionarios n'internet Archiváu 2007-10-07 en Wayback Machine Seleición d'enllaces a diccionarios n'español, francés, inglés, italianu, portugués y rusu.
Wikcionariu, el diccionariu de Wikipedia

Diccionarios del dominiu asturlleonés
Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana, l'oficial del asturianu
Diccionariu de la variedá mirandesa del asturlleonés

[1] Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: diccionariu

[1]