Diofanto d'Alexandría
Diofanto d'Alexandría (griegu antiguu: Διόφαντος ὁ Ἀλεξανδρεύς, Dióphantos ho Alexandreús), nacíu alredor del 200/214 d. C. y fináu alredor de 284/298 d. C., foi un antiguu matemáticu griegu. Ye consideráu "el padre del álxebra maestral".
Diofanto d'Alexandría | |
|---|---|
 | |
| Vida | |
| Nacimientu | Alexandría, circa 200 (greg.)[1] |
| Nacionalidá | Antigua Roma |
| Muerte | Alexandría[2], 284[2] (83/84 años) |
| Estudios | |
| Llingües falaes |
griegu antiguu[3] llatín |
| Oficiu | matemáticu |
| Trabayos destacaos |
Arithmetica (es)  |
 | |
Vida
editarNacíu en Alexandría,[4][5][6] d'él nada se conoz con seguridá sobre la so vida, salvo la so edá cola que finara; esto, gracies al epitafiu redactáu en forma de problema y calteníu na antoloxía griega.
Transeúnte, esta ye la tumba de Diofanto: los númberos pueden amosar, ¡oh maravía! la duración de la so vida. La so mocedá ocupó la sesta parte de la so vida; dempués, mientres la doceava parte, de vellu cubrieron el so mexelles. Pasó entá una séptima parte de la so vida antes de tomar esposa y, cinco años dempués, tuvo un preciosu neñu que, una vegada algamada la metá de la edá del so padre, pereció d'una muerte desgraciada. El so padre tuvo que sobrevivi-y, llorándo-y, mientres cuatro años. De too esto deduzse'l so edá.
- onde la incógnita representa la edá que-y cupió vivir a Diofanto.
Según esto, Diofanto finó a la edá de 84 años. Ignórase, sicasí, en qué sieglu vivió. Si fuera'l mesmu astrónomu Diofanto que comentó Hipatia (finada en 415), finaría antes del sieglu V; pero si tratar de persones distintes, cabo conxeturar que viviría a finales de dichu sieglu, yá que nin Proclo nin Papo citar, lo que resulta malo d'entender tratándose d'un matemáticu que pasa por ser l'inventor occidental del álxebra. D'acordies con Albufaraga, Diofanto vivía nos tiempos del emperador Xulianu, escontra 365, fecha qu'acepten los historiadores.[ensin referencies]. Según otra fonte viviría nel sieglu III de la nuesa era .[7]
Obra
editarEl matemáticu alexandrín debe la so sonadía a la so obra Arithmetica. Esti llibru, que constaba de trece llibros de los que namái se toparon seis, foi publicáu por Guilielmus Xylander en 1575 a partir d'unos manuscritos de la universidá de Wittenberg, añadiendo l'editor un manuscritu sobre númberos poligonales, fragmentu d'otru tratáu del mesmu autor. Los llibros que falten paez que se perdieron tempranamente yá que nun hai razones pa suponer que los traductores y comentaristes árabes dispunxeren d'otros manuscritos amás de los qu'entá se caltienen.
Nesta obra realiza los sos estudios d'ecuaciones con variables que tienen un valor racional (ecuaciones diofánticas), anque nun ye una obra de calter teóricu, sinón una coleición de problemes, afechos pa soluciones enteres. Importante foi tamién la so contribución nel campu de la notación; magar los símbolos emplegaos por Diofanto nun son como los concebimos anguaño, introdució importantes novedaes como l'empléu d'un símbolu únicu pa la variable desconocida (στ) y pa la sustracción, anque caltuvo les abreviatures pa les potencies de la incógnita (δς pal cuadráu, δδς pal duplu del cuadráu, χς pal cubu, δχς pa la quinta potencia, etc.). Na so dómina'l conceutu de númberos poligonales estender a los númberos espaciales, representaos por families d'ortoedros, númberos piramidales.[8]
En 1621, vio la lluz una edición comentada de Bachet de Méziriac, edición reimpresa con posterioridá en 1670 pol fíu de Pierre de Fermat incluyendo los comentarios que'l célebre matemáticu francés realizara nos márxenes d'un exemplar de la edición de Bachet que tenía.
Eponimia
editar- Les ecuaciones diofánticas (rellaciones alxebraiques con soluciones enteres) dében-y el so nome.
- El cráter llunar Diophantus lleva esti nome na so memoria.
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Dictionary on African Biography. Editorial: Oxford University Press. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 2012.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: MacTutor History of Mathematics archive.
- ↑ Identificador CONOR.SI: 73820003. Afirmao en: CONOR.SI.
- ↑ Research Machines plc. (2004). Helicon pitoPublishing: The Hutchinson dictionary of scientific biography.
- ↑ Boyer, Carl B. (1991). John Wiley & Sons, Inc.: A History of Mathematics. ISBN 0-471-54397-7.
- ↑ Cooke, Roger (1997). Wiley-Interscience: The History of Mathematics: A Brief Course. ISBN 0-471-18082-3.
- ↑ Ribnikov «Historia de les matemática», Editorial Mir Moscú ( 1987)
- ↑ Ribnikov. Op. cit.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Diofanto d'Alexandría.- «Diofanto d'Alexandría» (castellanu). Biografía y vides. Consultáu'l 5 de xunetu de 2013.
- Un estudiu de la principal obra de Diofanato d'Alexandría: L'Aritmética. Archiváu 2016-08-20 en Wayback Machine
