Discutiniu en redol a la llinia d'alta tensión Sama-Velilla

La discutiniu en redol a la llinia d'alta tensión Sama-Velilla fai referencia a la oposición que surdió nes provincies españoles d'Asturies, Lleón y Palencia en contra del proyeutu de Rede Llétrica d'España de construyir una llinia d'alta tensión ente los conceyos de Llangréu (Asturies) y Velilla del Ríu Carrión (Palencia) travesando la Cordal Cantábricu.

Torre d'alta tensión

Dichu proyeutu, en desenvolvimientu dende diba dos décades, plantegaba un doble circuitu de 400 kV que coneutaría les centrales térmiques de Lada y Velilla, escurriendo mientres cuasi 124 quilómetros por un total de 19 conceyos.[1] La razón de la llinia venía dada pola necesidá de sacupar los escedentes enerxéticos fora d'Asturies, pos a los entós esistentes xuniríense diversos proyeutos de xeneración entamaos pa los siguientes años, y los dos llinies esistentes resultaben insuficientes.[2]

Sicasí, dende la so publicación y esposición pública en 2007, la oposición al mesmu nun dexó de crecer y afectó tanto a movimientos ciudadanos, corporaciones municipales, grupos ecoloxistes y partíos políticos. Asina, la totalidá de conceyos que traviesa la llinia, les Cortes de Castiella y Lleón, la Diputación de Lleón y PP ya IX d'Asturies amosaron el so refugu a la mesma.[3][4][5] Nel llau opuestu taba'l gobierno asturianu, que xunto col Ministeriu d'Industria y REE, defendieron la construcción del tendíu llétricu.[6][2]

Ente les aiciones llevaes a cabu polos opositores tuvieron llugar delles manifestaciones, tantu n'Asturies como en Lleón, la comparecencia ante la Comisión Europea[7] y la presentación de 27.000 allegamientos al proyeutu, qu'una vegada refugaes por REE, dieron pasu al entamu del procesu xudicial, que yá consiguió anular el proyeutu en 2003.[8][9] Tres años d'oposición y polémica, el 10 de payares de 2017 anuncióse'l zarru de les centrales térmiques de Sama y Velilla del Ríu Carrión polo que'l proyeutu, que xuniría dambes, perdía la so razón de ser.[10][11]

El proyeutu

editar
 
El Parque Natural de Redes foi la primer zona afeutada pola instalación de les torres d'alta tensión a principios de sieglu

A principios de los años ochenta oyéronse les primeres voces que falaben de la necesidá de sacupar enerxía d'Asturies.[12] Esa idea tomó forma en 1999, cuando la Direición Xeneral de la Enerxía aprobaba'l proyeutu, empezando les obres en 2000 pela zona na que s'estiende'l Parque Natural de Redes,[13] pero'l 29 d'ochobre de 2003 el Tribunal Cimeru de Xusticia decretaba l'anulación del mesmu dempués de meses de llucha na parte lleonesa,[14] dempués de lo que REE viose obligada a buscar alternatives.[15] En 2004 los gobiernos d'Asturies y Castiella y Lleón alcordaben un nuevu proyeutu d'execución, y al añu siguiente'l Ministeriu d'Industria autorizó a REE la instalación de la llinia. Esta, d'una tensión de 800 KV, xuniría la central térmica de Velilla, en Palencia, y la central térmica de Lada, n'Asturies.

La llinia, presupuestada en 40 millones d'euros, tendría una estensión de 123,802 km (de los que 32,397 escurriríen per Asturies, 87,756 per Lleón y otros 3,649 per Palencia) y afectaba a 19 conceyos:[16][1]

Conceyos afeutaos
Provincia Conceyu
Asturies Llangréu
Asturies Samartín del Rei Aurelio
Asturies Llaviana
Asturies Ayer
LleónLleón Cebanico
Lleón Cistierna
Lleón La Ercina
Lleón La Pola de Gordón
Lleón La Robla
Lleón La Vecilla
Lleón Matallana de Torío
Lleón Prau de la Guzpeña
Lleón Santa Colomba de Curueño
Lleón Valderrueda
Lleón Vegacervera
Lleón Vegaquemada
Lleón Villamanín
Palencia Guardo
Palencia Velilla del Río Carrión
 
Mapa colos distintos trazaos propuestos pal percorríu de la llinia

La razón de tal proyeutu yera la necesidá de cuntar con otra llinia llétrica que dexara sacupar los escedentes enerxéticos fuera del Principáu yá que, amás de la xeneración esistente entós, taba previstu invertir 3.000 millones d'euros en nuevos planes enerxéticos colos que se desenvolvería una planta regasificadora y un ciclu combináu nel puertu d'El Musel,[17] cuatro ciclo combinaos más, una planta de carbón en Aboño y más de venti parques eólicos. Tou ello daría emplegu a 12.000 trabayadores que depués se traduciría na creación de mil puestos de trabayu direutos.[2] Pa la evacuación de dichos escedentes, el Principáu cuntaba con dos llinies de tresporte, Soto-La Robla y Lada-La Robla, de 400 KV caúna, pero que REE consideraba insuficientes una y bones, amás de la alta concentración de xeneración llétrica, dambes travesaben altu monte y soportaben unes condiciones climátiques adverses y en casu d'incidente'l Principáu podría quedar aislláu y alzaría el riesgu d'apagón al restu del sistema llétricu.[18] La mesma postura defendía HC Energía, qu'alvertía que futures inversiones enerxétiques tendríen que desenvolvese fora d'Asturies, yá que esta nun tener abonda capacidá pa sacupar los escedentes.[19]

 
Vista parcial de Velilla del Ríu Carrión, una de les llocalidaes que xuniría la llinia llétrica

Con esi oxetivu d'evacuación, a la Sama-Velilla xuniríase la llinia Soto-Penagos,[20] dambos proyeutos bloquiaos mientres dos décades pero imprescindibles pa REE yá que el papel d'Asturies nel sistema enerxéticu dependía de los dos llinies.[21] Les sos previsiones yeren que Soto-Penagos tuviera en serviciu a finales de 2009 y Sama-Velilla a finales de 2011. Según los sos responsables, la Sama-Velilla yera importante tantu p'Asturies y Castiella y Lleón como pal conxuntu del país, teniendo dientro del Plan Enerxéticu 2008-2016 una prioridá alta pos dexaría garantizar el suministru y aumentar la capacidá de tresporte ente los dos comunidaes. Amás, reforzaríase la rede llétrica del norte peninsular y consiguiríase un mayor aforru enerxético gracies a l'amenorgamientu de perdes de tresportes.[22]

En setiembre de 2007, REE apurrió l'anteproyectu y l'estudiu d'impautu ambiental de la llinia a la Delegación del Gobiernu nel Principáu y nel mes d'ochobre foi presentáu en Lleón, dempués de lo que abrióse un periodu d'información pública por que los afeutaos pudieren presentar los posibles allegamientos. Según la empresa, el trazáu propuestu yera'l de menor impautu ambiental una y bones evitaba espacios naturales como Redes o Picos d'Europa, anque reconocíen que topeta de cutio con espacios d'interés.[22]

Polémica

editar
 
Manifestación en Ayer el 10 de payares de 2007
 
El Faedo de Ciñera ye unu de los llugares amenaciaos pela llinia

Anque la oposición al proyeutu empezó con anterioridá, foi dende 2007, en conociéndose el nuevu trazáu previstu por REE, cuando'l movimientu adquirió una mayor repercusión:[23]

N'Asturies, el conceyu d'Ayer manifestaba yá en setiembre de 2007 la so intención de presentar allegamientos al Estudiu d'Impautu Ambiental presentáu por REE yá que, ensin entrar a aldericar la necesidá de la so construcción, argumentaba'l dañu ambiental que xeneraría,[24] ente que la opinión de la xente variaba, yá que magar para unos yera una meyora necesaria nes infraestructures llétriques del Principáu, otros considerar una agresión al mediu ambiente y la salú.[25]

A principios d'ochobre, tres la publicación nel BOE del anunciu d'apertura del periodu d'información pública de la declaración d'impautu ambiental, distintos grupos ecoloxistes, asociaciones y plataformes ciudadanes dexaben clara la so intención de presentar allegamientos al proyeutu, y yá a finales del mesmu mes alredor d'una decena de conceyos afeutaos pol tendíu llétricu presentaron na Subdelegación del Gobiernu en Lleón los primeros allegamientos recoyíos na zona.[26] Tamién n'ochobre, y convocaos pola plataforma Alto Bernesga, unes 2000 persones manifestar en Ciñera contra'l proyeutu de REE.[27]

El 3 de payares tuvo llugar otra manifestación en Ponte Almuhey a la qu'allegaron unes 2000 persones incluyendo representantes de distintes asociaciones lleoneses y vecinos procedentes d'Asturies y Palencia.[28][29][30] El 10 de payares tuvo llugar n'Ayer una manifestación na que participaron unes 5000 persones tantu d'Asturies como de Lleón,[31][32] y el 22 de payares una delegación de la oposición a la Sama-Velilla compareció ante la Comisión Europea. Dos díes depués, el 24 de payares, celebróse una manifestación na capital lleonesa a la qu'allegaron ente 3500 y 10.000 persones, según les fontes, pertenecientes a más de 300 asociaciones. La marcha concluyó a les puertes de la delegación de la Xunta onde se llevó a cabu una sentada de protesta antes de la llectura del manifiestu a cargu del escritor Jesús Díaz.[33][34]

El conflictu foi adquiriendo repercusión nos medios d'información y llegó a televisión siendo la tema central d'unu de los reportaxes del programa L'escarabayu verde, qu'emitía La 2.[23][35] Unu de los puntos trataos en dichu reportaxe foi'l Faedo de Ciñera, escoyíu'l Monte Meyor Curiáu d'España y que'l so paraxa taba amenaciáu pol trazáu de la llinia.[36][37][38]

A principios de 2008 cumplióse'l plazu d'allegamientos al proyeutu siendo un total de 25.000.[39] En febreru, la plataforma ciudadana contra la llinia xunir a distintos coleutivos de Valladolid, Lleón, Cantabria, Valencia y Cataluña afeutaos tamién por infraestructures llétriques, coles mires de coordinar el so llabor frente a distintes llinies d'alta tensión. Toes ellos pidieron una revisión de los trazaos previstos porque provocaríen daños tanto a la salú como al mediu ambiente,[40] ente que la Diputación de Lleón aprobaba unánimemente'l refugu al trazáu del tendíu llétricu argumentando'l dañu medioambiental que sufriría la zona que travesaba y ufiertaba asesoramientu xurídicu a la de lluchar pela vía xudicial contra'l proyeutu.[41]

A principios de marzu hubo nueves movilizaciones y asina distintos coleutivos manifestáronse frente a la sede de la Presidencia del Principáu d'Asturies en contra de los proyeutos d'alta tensión[42] y en Lleón formó una cadena humana que'l so oxetivu yera faer visible la so oposición a la llinia llétrica.[43] A finales del mesmu mes, REE refugaba los primeros allegamientos al proyeutu, en concretu les unviaes pol conceyu de Villamanín.[44]

El 1 de xunu de 2008 distintes plataformes y asociaciones manifestar en Cistierna como respuesta a l'aprobación del Plan Llétricu 2008-2016, que favorecería la construcción del tendíu llétricu,[45] y en xunetu tuvo llugar n'Uviéu un alcuentru ente los presidentes d'Asturies y Castiella y Lleón, Vicente Álvarez Areces y Juan Vicente Herrera, nel qu'amosaron el so sofitu a la llinia llétrica, y mientres el primeru aseguraba que la Sama-Velilla yera irreversible,[6] el segundu yera partidariu d'algamar un alcuerdu ente Gobiernu y REE.[46]

Pasáu'l branu, afeutaos pela llinia anunciaben futures movilizaciones tres la confirmación de que REE contestara los miles d'allegamientos, refugando tolos argumentos qu'estes remanaben, y unviar a los organismos oficiales y non direutamente a los titulares de les reclamaciones.[8] Ente eses actuaciones taba la de llevar a cabu una campaña informativa en tola zona afeutada y una campaña de recoyida de fondos que'l so oxetivu yera poder sufragar los servicios xurídicos necesarios pa intentar paralizar el proyeutu de REE.[47]

 
Pancarta de protesta na llocalidá lleonesa d'El Matu de Curueño

El 6 de xineru de 2009, más de 200 persones, ente elles dellos alcaldes de conceyos afeutaos, manifestar en Sopeña de Curueño contra'l proyeutu, actu nel que tuvieron presentes les cámares de TVE del programa España Direutu, dando a conocer a nivel nacional la polémica sobre'l tendíu llétricu.[48]

En mayu los distintos coleutivos contrarios a la llinia ciscaben esplicaciones al Gobiernu central una y bones el periodu de respuesta a los allegamientos concluyera y entá nun tuviera llugar nengún tipu d'esplicación per parte del Executivu.[49] Pela so parte, el presidente de REE, Luis Atienza, declaraba que los allegamientos fueren yá unviaes a los ministerios y taben a la espera de que s'aprobara la declaración d'impautu ambiental pa poder empecipiar los trabayos y cumplir col plazu fitu de 2011.[50]

N'agostu les distintes asociaciones opuestes al proyeutu, tantu d'Asturies como de Lleón, xunir nun únicu movimientu coles mires de faer más operativa la oposición; al actu, nel que se lleó un comunicáu de Juan José Badiola, allegaron personalidaes contraries a la llinia como Ánxeles Casu, Julio Llamazares o Julio Lago.[51][52]

El 6 d'ochobre de 2009 les Cortes de Castiella y Lleón amosaben por unanimidá la so oposición al proyeutu tres una proposición fecha pol Grupu Mistu, dexando práuticamente la última pallabra sobre la tema al Gobiernu central,[3] el cual taba pendiente d'emitir la declaración d'impautu ambiental.[53] Coles mesmes, dellos espertos axuntar na Universidá de Lleón amosando la so oposición al proyeutu de REE por motivos económicos, yá que según ellos n'España hai abonda capacidá de xeneración d'enerxía, y medioambientales, yá que perxudicaría seriamente al urogallo y al oso pardu, dambes especies en peligru d'estinción.[54] En rellación a esti postreru, la Fundación Oso Pardo refugaba l'Estudiu d'Impautu Ambiental sobre la futura llinia al considerar que presentaba defectos y nun cuntaba col osu pardu y el so hábitat.[55]

En febreru de 2010, al empar que se daba a conocer que'l movimientu cívicu contra la llinia apiguraba yá a 155 coleutivos,[56] el presidente de REE, Luis Atienza, reconocía que por cuenta de la oposición surdida, que yá cumplía cinco años,[57] el proyeutu taba apexáu y nun diba a ser posible cumplir los plazos previstos.[58]

En marzu, la Xunta de Castiella y Lleón proponía como alternativa a la llinia utilizar los corredores yá esistentes pa evitar nuevos daños a les zones afeutaes pol proyeutu; esto implicaba usar la llinia Lada-La Robla-Velilla, que traviesa'l puertu de Payares, reforzando la estructura esistente.[59] Sicasí, tantu la oposición a la llinia, que repitió que tal proyeutu yera innecesariu fora por un trazáu o otru,[60] como REE, que caltenía'l so proyeutu orixinal y aseguraba que la idea de la Xunta taba fuera de plazu, refugaron tal propuesta.[61]

Na so visita a Lleón el 1 de mayu, l'entós presidente del gobiernu José Luis Rodríguez Zapatero, a pesar de reconocer que'l trazáu de la llinia plantegaba problemes nel monte lleonés, xustificar y defendió en pro del desenvolvimientu enerxéticu ya industrial del país,[62] ente que'l direutor xeneral de tresporte de REE reconocía que nesi momentu yera imposible dar plazos por cuenta de qu'entá s'esperaba l'estudiu d'impautu ambiental y les dificultaes que tendría la tramitación poles 27.000 allegamientos.[63]

En xunu, un informe del economista y profesor Julio Lago, ellaboráu a partir del mapa de producción y xeneración d'enerxía llétrica n'España, argumentaba lo innecesario de la llinia llétrica pos, frente a la so xustificación pola garantía del suministru y la seguridá nes redes llétriques, los datos amosaben una xeneración peninsular de 93.000 megavatios ente que'l consumu yera de 35.000,[64] y meses más tarde afirmaba que la necesidá de nuevos tendíos llétricos tenía d'obedecer a razones de desenvolvimientu industrial nel Principáu, pos el suministru llétricu actual ye abondu gracies a los trés llinies de 400 kilovoltios y a los trés de 220 kilovoltios esistentes.[65]

N'agostu de 2010 el Ministeriu de Mediu Ambiente y Mediu Rural y Marín d'España empezó a contestar a les 27.000 allegamientos presentaos contra la llinia dos años antes,[66] y a finales de mes, REE amosaba les meyores na construcción de les llinies Soto-Penagos y Pezós-Salas, coles mires de sacupar la enerxía al traviés d'elles debíu al retrasu nel desenvolvimientu de la Sama-Velilla,[67] a lo que s'añedir la paralización producida pola crisis económica de los proyeutos de xeneración d'enerxía previstos pal Principáu.[68]

A principios de 2011 cumplíase un añu desque'l Ministeriu de Mediu Ambiente recibió la documentación previa a la declaración d'impautu ambiental, cuando entós el plazu que tenía yera de tres meses. La interrupción de los plazos vieno determinada pol altu númberu d'allegamientos presentaos, a lo que la plataforma contraria al proyeutu sumaba'l periodu eleutoral previu a les eleiciones de 2011 y l'altu númberu de detractores del mesmu.[69]

En febreru, la empresa Iberdrola anunciaba'l so arrenunciu a impulsar una central de ciclu combináu en Lada por cuenta de la imposibilidá de sacupar la enerxía a la rede de tresporte, amestada al bloquéu de la Sama-Velilla.[70] ente que dende'l Gobiernu del Principáu marcábase 2014 como posible fecha pa la puesta en funcionamientu de la llinia al empar que s'acusaba'l refugu del PP al proyeutu al usu partidista del mesmu.[71] N'abril, el Ministeriu de Mediu Ambiente solicitó nuevos informes sobre los elementos sustentantes de la llinia según los accesos a los mesmos, lo que caltendría bloquiada la declaración d'impautu ambiental tres l'analís de les 27.000 allegamientos.[72]

En 2012, el proyeutu siguía en fase alministrativa, colos promotores a la espera d'un estudiu d'impautu ambiental que dexara l'entamu de les obres. A esti respectu, n'ochobre'l Gobiernu central afirmaba que caltenía'l proyeutu de la llinia como d'interés xeneral pos «ayudaría a regular los fluxos de potencia que tienen que ser tresportaos ente Castiella y Lleón y Asturies, ameyoraría la calidá y seguridá del suministru na zona y reforzaría llétricamente les necesidaes actual y futuru de desenvolvimientu de la contorna», ente que la oposición repitía que «la zona tenía sobrecapacidad llétrica y nun había motivos que xustificaren la falta calidable del suministru a la que faía alusión el Gobiernu.[73]

En 2013 el gobiernu asturianu aportunó de nuevu en que'l proyeutu de la llinia yera prioritariu y pidió al Ministeriu d'Industria, Enerxía y Turismu que lo incluyera nel futuru Plan Nacional d'Infraestructures Enerxétiques,[74] pero'l gobiernu central aplazó la so execución, nel marcu de la planificación 2008-2016, al nun considerala urxente.[75]

Pel branu de 2014, REE aseguraba que'l proyeutu siguía a la espera de la so aprobación per parte del Ministeriu; asina mesmu, desmentía'l diseñu d'un nuevu trazáu alternativu al traviés de Payares hasta La Robla y dende ende hasta Guardo.[76] Sicasí, tanto'l Ministeriu como'l Principáu ufiertaben la posibilidá d'una alternativa al traviés de Payares yá que, tres l'aprobación d'un nuevu plan de xestión del parque natural de Les Ubiñas, dexaríase la construcción de llinies d'alta tensión nel corredor ente'l puertu de Payares y el valle del Güerna.[77]

N'abril de 2016, el direutor d'Operación de Rede Llétrica Española, Miguel Duvison, señaló que la llinia yá nun yera una prioridá debíu al contestu de retayos presupuestarios, la falta de desenvolvimientu de los ciclos combinaos previstos n'Asturies y l'impulsu de la enerxía eólica en Castiella y Lleón.[78]

Finalmente, el 10 de payares de 2017 anuncióse'l zarru definitivu de les centrales térmiques de Sama, n'Asturies, y Velilla del Ríu Carrión, en Palencia, polo que'l proyeutu de la llinia d'alta tensión pa coneutar dambes perdía la so razón de ser.[10][11]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. 1,0 1,1 Sama-Velilla, la llinia de la discordia. La Nueva España. 2 d'agostu de 2009. https://www.lne.es/cuencas/2009/08/02/cuenques-samavelilla-linea-discordia/790139.html. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Obstáculo a l'alta tensión. El Comercio. 4 de mayu de 2008. Archivado del original el 2016-03-09. https://web.archive.org/web/20160309121157/http://www.elcomercio.es/gijon/prensa/20080504/opinion/obstaculos-alta-tension-20080504.html. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  3. 3,0 3,1 El PP lleonés pide que'l Gobiernu central refugue la llinia Sama-Velilla. El Comercio. 6 d'ochobre de 2009. http://www.elcomerciodigital.com/20091006/mas-actualidad/nacional/lleones-pide-gobiernu-central-200910061923.html. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  4. La Diputación refuga por unanimidá la construcción de la llinia Sama-Velilla. ABC. 29 de xunetu de 2009. https://www.abc.es/agencias/noticia.asp?noticia=65407. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  5. sos-Votos-En-El Principáu-Y-Frena-vn39669-vst218 PP ya Izquierda Xunida xunen los sos votos nel Principáu y frenen la Sama-Velilla ampliando'l parque natural de Les Ubiñas. Leonoticias.com. 22 de payares de 2009. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/PP-Y-Izquierda-Xunida-Xunen-Los sos-Votos-En-El Principáu-Y-Frena-vn39669-vst218. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  6. 6,0 6,1 La construcción de la llinia Sama-Velilla ye irreversible. La Crónica de Lleón. Archivado del original el 2014-03-03. https://web.archive.org/web/20140303090529/http://lacronicadeleon.es/2008/07/07/contornes/la-construccion-de-la-linea-samavelilla-ye-irreversible-3867.htm. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  7. Contra la llinia d'alta tensión Sama-Velilla. El Norte de Castiella. 23 de payares de 2007. http://www.elnortedecastilla.es/20071123/castilla-leon/contra-linea-alta-tension-20071123.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  8. 8,0 8,1 Los afeutaos pela llinia Sama-Velilla van movilizar al conocer el refugu a los sos 27.000 allegamientos. Leonoticias.com. 18 d'ochobre de 2008. http://leonoticias.com/frontend/leonoticias/Los-Afeutaos-Por-La-Linea-Sama-Velilla-Anuncien-Movilizacio-vn20177-vst218. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  9. Los recursos xudiciales contra la llinia Sama-Velilla van empezar en xineru. Diario de León. 6 d'avientu de 2009. http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=494421. Consultáu'l 7 d'avientu de 2009. 
  10. 10,0 10,1 El proyeutu de la llinia d'alta tensión Sama-Velilla sume. Diariu de Valderrueda. 11 de payares de 2017. http://www.diariodevalderrueda.es/testu-diariu/amosar/942019/proyeutu-linea-alta-tension-sama-velilla-sume. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  11. 11,0 11,1 Iberdrola anuncia'l zarru de la térmica de Velilla y Lada y 'sotierra' la polémica llinia d'alta tensión. Leonoticias.com. 11 de payares de 2017. http://www.leonoticias.com/mineria/iberdrola-anuncia-zarru-20171110112212-nt.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  12. dos-trazadosem-47050.htm 25 años d'alta tensión contra los dos trazaos. La Crónica de Lleón. http://www.la-cronica.net/2009/08/23/sofitu/em25-anos-de-alta-tension-contra-los dos-trazadosem-47050.htm. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  13. El PP esixi al Gobiernu que retire les torres d'alta tensión de Redes. El Comercio. 17 de xunetu de 2009. Archivado del original el 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304225917/http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20090717/cuenques/esixe-gobiernu-retire-torres-20090717.html. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  14. Los tribunales paralicen el proyeutu de Lada-Velilla. La Voz d'Asturies. 28 de payares de 2003. Archivado del original el 2008-03-27. https://web.archive.org/web/20080327071310/http://www.lavozdeasturias.es/noticias/noticia.asp?pkid=93949. Consultáu'l 6 de setiembre de 2009. 
  15. Red Llétrica va buscar alternatives a la llinia d'alta tensión de Picos. Diario de León. 16 de payares de 2003. http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=108208. Consultáu'l 6 de setiembre de 2009. 
  16. La llinia d'alta tensión Sama-Velilla va estremar en dos el conceyu d'Ayer. La Voz d'Asturies. 28 de setiembre de 2007. Archivado del original el 2008-03-27. https://web.archive.org/web/20080327071254/http://www.lavozdeasturias.es/noticias/noticia.asp?pkid=368099. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2009. 
  17. El Musel, polu d'atraición enerxética. El Comercio. 30 de marzu de 2008. Archivado del original el 2016-03-05. https://web.archive.org/web/20160305010630/http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20080330/economia/musel-polu-atraccion-energetica-20080330.html. Consultáu'l 5 d'avientu de 2009. 
  18. "Sama-Velilla ye imprescindible p'Asturies". La Voz d'Asturies. 14 d'ochobre de 2007. Archivado del original el 2009-05-16. https://web.archive.org/web/20090516060933/http://www.lavozdeasturias.es/noticias/noticia.asp?pkid=371599. Consultáu'l 3 d'ochobre de 2009. 
  19. HC alvierte de qu'ensin Sama-Velilla va llevar fora d'Asturies les sos futures inversiones. El Comercio. 7 de marzu de 2008. Archivado del original el 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304234110/http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20080307/economia/alvierte-sama-velilla-llevara-20080307.html. Consultáu'l 5 d'avientu de 2009. 
  20. Sotu-Penagos, la otra ‘autopista' que precisa Asturies. La Crónica de Lleón. Archivado del original el 2012-06-30. https://archive.today/20120630062508/http://www.lacronicadeleon.es/2009/09/27/sofitu/sotopenagos-la-otra-autopista-que-precisa-asturias-51151.htm. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  21. «El papel d'Asturies nel sistema enerxéticu ta colgáu de Sama-Velilla y Soto Penagos». El Comercio. 22 de mayu de 2008. http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20080522/economia/papel-asturias-sistema-energetico-20080522.html. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  22. 22,0 22,1 La evacuación enerxética, en 2011. El Comercio. 17 de setiembre de 2007. http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20070917/economia/evacuacion-energetica-2011-20070917.html. Consultáu'l 27 de setiembre de 2009. 
  23. 23,0 23,1 El conflictu Sama-Velilla adquier gran repercusión social, política y mediática. 20 minutos. 12 de payares de 2007. http://www.20minutos.es/noticia/304242/l/. Consultáu'l 27 de setiembre de 2009. 
  24. La plataforma ayerana amenaza con allegar a los tribunales pa frenar la llinia Sama-Velilla. El Comercio. 13 d'ochobre de 2007. https://www.elcomercio.es/gijon/20071013/economia/plataforma-ayerana-amenaza-allegar-20071013.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  25. Electricidad sí, torres non. La Voz d'Asturies. http://www.lavozdeasturias.es/noticias/noticia.asp?pkid=368314. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2009. 
  26. Multitud de protestes contra l'autopista llétrica Sama-Velilla. 20 minutos. 15 d'ochobre de 2007. https://www.20minutos.es/noticia/290214/0/sama/velilla/leon/. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  27. Dos mil persones corten la N-630 como refugu a la llinia llétrica Sama-Velilla. El Norte de Castiella. 21 d'ochobre de 2007. http://www.nortecastilla.es/20071021/leon/persones-corten-como-refugo-20071021.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  28. Mil palentinos y lleoneses xunir contra la llinia llétrica d'alta tensión ente Sama y Velilla. El Norte de Castiella. 4 de payares de 2007. http://www.elnortedecastilla.es/20071104/castilla-leon/palentinos-lleoneses-xunen-contra-20071104.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  29. YouTube. «Manifestación en Ponte Almuhey contra la Sama Velilla». Consultáu'l 27 de setiembre de 2009.
  30. Guardo y Velilla sumir a les protestes per una llinia llétrica d'alta tensión. El Norte de Castiella. 4 de payares de 2007. http://www.nortecastilla.es/20071104/palencia/guardo-velilla-suman-protestes-20071104.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  31. Miles de persones manifestar n'Ayer en contra de la llinia Sama-Velilla. El Comercio. 11 de payares de 2007. http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20071111/cuenques/miles-persones-manifiesten-aller-20071111.html. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2009. 
  32. YouTube. «Sama-Velilla Non Manifestación en Cabanaquinta». Consultáu'l 30 d'ochobre de 2009.
  33. Convocada otra protesta pola Sama-Velilla pa esti sábadu. Diariu Palentín. 22 de payares de 2007. http://www.diariopalentino.es/noticia.cfm/Palencia/544533. Consultáu'l 27 de setiembre de 2009. 
  34. YouTube. «Manifestación Lleón». Consultáu'l 27 de setiembre de 2009.
  35. RTVE. «verde/escarabayu-verde-contra-corriente/547162/ L'escarabayu verde - Contra corriente». Consultáu'l 3 de mayu de 2018.
  36. «El Faedo de Ciñera de Gordón ye escoyíu'l Monte Meyor Curiáu d'España» (13 de payares de 2007). Consultáu'l 3 de mayu de 2018.
  37. Monte Meyor-Curiáu-De-Espana-vn4037-vst218 El Faedo de Ciñera, escoyíu como'l monte meyor curiáu d'España. Leonoticias.com. 13 de payares de 2007. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/El-Faedo-De-Cinera--Escoyíu-Como-El Monte Meyor-Curiáu-De-Espana-vn4037-vst218. Consultáu'l 3 de mayu de 2018. 
  38. Premiu pa los seis árboles y montes españoles más singulares. El Mundo. 8 d'avientu de 2007. https://www.elmundo.es/suplementos/natura/2007/20/1197068422.html. Consultáu'l 3 de mayu de 2018. 
  39. ¿25.000 allegamientos van ser escuchaes?. El País. 22 de xineru de 2008. https://www.elpais.com/articulo/opinion/25000/allegamientos/seran/escuchaes/elpepiopi/20080122elpepiopi_11/Tes/. Consultáu'l 23 de payares de 2009. 
  40. La oposición asturiana a Sama-Velilla xunir a coleutivos de 4 rexones contra les llinies llétriques. El Comercio. 17 de febreru de 2008. http://www.elcomerciodigital.com/gijon/20080217/economia/oposicion-asturiana-sama-velilla-20080217.html. Consultáu'l 4 de payares de 2009. 
  41. El Plenu de la Diputación refuga por unanimidá la llinia Sama-Velilla. 20 Minutos. 28 de febreru de 2008. http://www.20minutos.es/noticia/355504/0/linea/sama/velilla/. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  42. La protesta contra les llinies d'alta tensión enfrenta a Policía y manifestantes. 20 Minutos. 6 de marzu de 2008. http://www.20minutos.es/noticia/357933/0/protesta/lineas/altatension/. Consultáu'l 5 d'avientu de 2009. 
  43. Una cadena humana trai de nuevu a la ciudá la llucha contra la Sama-Velilla. Diario de León. 1 de marzu de 2008. http://www.diariodeleon.es/noticias/leon/cadena-humana-trai-nuevu-ciudá-llucha-sama-velilla_371904.html. Consultáu'l 3 de mayu de 2018. 
  44. Red Llétrica refuga los allegamientos de Lleón contra Sama-Velilla y considera la llinia prioritaria». El Comercio. 30 de marzu de 2008. Archivado del original el 2016-03-09. https://web.archive.org/web/20160309182210/https://www.elcomercio.es/gijon/20080330/economia/electrica-refuga-allegamientos-leon-20080330.html. Consultáu'l 5 d'avientu de 2009. 
  45. Concentración en Cistierna pa protestar pola aprobación de la llinia Sama-Velilla. Leonoticias.com. 1 de xunu de 2008. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Concentracion-En-Cistierna-Pa-Protestar-Por-La-Aprobacion-vn13622-vst218. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  46. Sofito a la llinia d'alta tensión Sama-Velilla. El Mundo. 8 de xunetu de 2008. https://www.elmundo.es/elmundo/2008/07/08/castillayleon/1215532639.html. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  47. base-juridica-contra-el proyeutu-de-ree-16426.htm Recueyen fondos pa sufragar una base xurídica contra'l proyeutu de REE. La Crónica de Lleón. http://www.la-cronica.net/2008/11/09/contornes/recueyen-fondos-pa-sufragar-una base-juridica-contra-el proyeutu-de-ree-16426.htm. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  48. ciudadanos-repitieron-ayeri-el so-refugu-a-la-linea-electrica-21943.htm Los ciudadanos repitieron ayeri'l so refugu a la llinia llétrica. La Crónica de Lleón. http://www.la-cronica.net/2009/01/07/contornes/los ciudadanos-repitieron-ayeri-el so-refugu-a-la-linea-electrica-21943.htm. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  49. silenciu-De-vn30576-vst218 Coleutivos contra la Sama-Velila denuncien el "silenciu" de REE sobre les 25.000 allegamientos. Leonoticias.com. 20 de mayu de 2009. http://leonoticias.com/frontend/leonoticias/Coleutivos-Contra-La-Sama-Velila-Denuncien-El silenciu-De-vn30576-vst218. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  50. REE va rematar la Sama-Velilla nel 2011 si llogra la llicencia ambiental. Diario de León. 21 de mayu de 2009. http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=455077. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  51. Sama-Velilla: razones d'una llinia llétrica innecesaria. Diario de León. 27 de payares de 2009. http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=492554. Consultáu'l 8 d'avientu de 2009. 
  52. La oposición a Sama-Velilla n'Asturies y Lleón fundir pa ser «más operativa». La Nueva España. 22 d'agostu de 2009. https://www.lne.es/cuencas/2009/08/22/cuenques-oposicion-samavelilla-asturias-leon-funde-operativa/798412.html. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  53. L'autorización ambiental de la Sama-Velilla, a la espera. Diario de León. 12 de payares de 2009. Archivado del original el 2010-03-30. https://web.archive.org/web/20100330094026/http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=489386. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  54. Varios espertos consideren innecesaria la llinia d'alta tensión Sama-Velilla. La Nueva España. 5 d'avientu de 2009. https://www.lne.es/caudal/2009/12/05/espertos-consideren-innecesaria-linea-alta-tension-sama-velilla/843764.html. Consultáu'l 7 d'avientu de 2009. 
  55. tien+en+cuenta+al osu La FOP refuga l'estudiu de la Sama-Velilla porque nun tien en cuenta al osu. ABC. 8 de setiembre de 2009. https://www.abc.es/agencias/noticia.asp?noticia=102003&titulo=La+FOP+refuga+l'estudiu+de+la+Sama-Velilla+porque+nun tien+en+cuenta+al osu. Consultáu'l 6 d'avientu de 2009. 
  56. La plataforma contra la llinia Sama-Velilla yá apigura a 155 coleutivos. La Nueva España. 9 de febreru de 2010. https://www.lne.es/cuencas/2010/02/09/plataforma-linea-sama-velilla-apigura-155-coleutivos/870684.html. Consultáu'l 5 de marzu de 2010. 
  57. El non a la Sama-Velilla cumple cinco años de llucha ensin una torreta de pies. Diario de León. 22 de marzu de 2010. Archivado del original el 2010-03-30. https://web.archive.org/web/20100330060050/http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=515851. Consultáu'l 5 d'abril de 2010. 
  58. Primer Vegada-Que-La-Linea-vn44393-vst218 REE reconoz que la Sama-Velilla ta apexada per primer vegada pola oposición social. Leonoticias.com. 20 de febreru de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Rede-Electrica-Espanola-Reconoz-Per Primer Vegada-Que-La-Linea-vn44393-vst218. Consultáu'l 5 de marzu de 2010. 
  59. Xunta-Propón-Un Trazáu Alternativu-Pa-La-Sama-Velilla-vn45986-vst218 La Xunta propón un trazáu alternativu pa la Sama-Velilla utilizando l'actual llinia d'alta tensión que traviesa Payares. Leonoticias.com. 22 de marzu de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/La Xunta-Propón-Un Trazáu Alternativu-Pa-La-Sama-Velilla-vn45986-vst218. Consultáu'l 5 d'abril de 2010. 
  60. La oposición a la llinia d'alta tensión Sama-Velilla lloma de "indecente" proponer la 'autopista llétrica' per Payares. Leonoticias.com. 23 de marzu de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/La-Oposicion-A-La-Linea-De-Alta-Tension-Sama-Velilla-Lloma-D-vn46049-vst218. Consultáu'l 5 d'abril de 2010. 
  61. Red Llétrica aportuna en que la llinia Sama-Velilla va facer pol monte lleonés y refuga un posible trazáu alternativu. Leonoticias.com. 25 de marzu de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Rede-Electrica-Aportuna-En-Que-La-Linea-Sama-Velilla-Se-Hara-P-vn46155-vst218. Consultáu'l 5 d'abril de 2010. 
  62. Zapatero defiende la llegada del AVE al Bierzo y ve obligáu compatibilizar la llinia Sama-Velilla y el desenvolvimientu enerxéticu. Leonoticias.com. 1 de mayu de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Zapatero-Defende-En-Leon-La-Llegada-Del-AVE-Al-Bierzo-Y-Ve-vn47998-vst216. Consultáu'l 1 de xunu de 2010. 
  63. S'Atreve-A-Afitar-Plazos-Pa-Sama-Velil-vn49052-vst218 Red Llétrica yá nun s'atreve a afitar plazos pa Sama-Velilla. Leonoticias.com. 19 de mayu de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Rede-Electrica-Yá-Nun S'Atreve-A-Afitar-Plazos-Pa-Sama-Velil-vn49052-vst218. Consultáu'l 1 de xunu de 2010. 
  64. L'informe Lago opón l'escesu de producción llétrica a la Sama-Velilla. Diario de León. 9 de xunu de 2010. Archivado del original el 2010-06-22. https://web.archive.org/web/20100622004325/http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=533300. Consultáu'l 13 de xunetu de 2010. 
  65. Asturies esaxera'l peligru del apagón. Diario de León. 20 d'abril de 2011. http://www.diariodeleon.es/noticias/afondo/asturias-esaxera-peligru-del-apagon_600174.html. Consultáu'l 28 d'ochobre de 2012. 
  66. Mediu Ambiente empieza a contestar les 27.000 allegamientos a la Sama-Velilla presentaes yá fai daqué más de dos años. Leonoticias.com. 9 d'agostu de 2010. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Mediu-Ambiente-Empieza-A-Contestar-Les-27-000-Allegamientos-A-vn53454-vst218. Consultáu'l 9 d'agostu de 2010. 
  67. Leonoticias.com (7 de xineru de 2011). Les más de 27.000 allegamientos meten en 'vía muerta' el proyeutu de la Sama-Velilla. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Les-Mas-De-27-000-Allegamientos-Meten-En-via-Muerta-El-Proye-vn62891-vst216. Consultáu'l 16 de xineru de 2011. 
  68. Leonoticias.com (29 d'agostu de 2010). Red Llétrica decide sacupar la enerxía a Galicia y Santander pol bloquéu a la Sama-Velilla. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Rede-Electrica-Decide-Sacupar-La-Energia-A-Galicia-Y-Santande-vn54485-vst216. Consultáu'l 9 d'ochobre de 2010. 
  69. La Nueva España (7 de xineru de 2011). Mediu Ambiente caltién bloquiáu dende va un añu'l proyeutu de Sama-Velilla. https://www.lne.es/cuencas/2011/01/07/mediu-ambiente-caltién-bloquiáu-proyeutu-samavelilla/1016485.html. Consultáu'l 13 d'abril de 2011. 
  70. Iberdrola arrenuncia a la central de gas n'Asturies ante'l bloquéu de la Sama-Velilla. Diario de León. 18 de febreru de 2011. http://www.diariodeleon.es/noticias/noticia.asp?pkid=585830. Consultáu'l 21 d'abril de 2011. 
  71. . Diario de León. 25 de febreru de 2011. http://www.diariodeleon.es/noticias/leon/asturias-márcase-2014-como-nuevu-plazu-pa-sama-velilla_587486.html. Consultáu'l 23 d'ochobre de 2011. 
  72. Mediu Ambiente solicita a Rede Llétrica nuevos informes pa la Sama-Velilla. Leonoticias.com. 21 d'abril de 2011. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Mediu-Ambiente-Solicita-A-Rede-Electrica-Nuevos-Informes-Pa-vn70801-vst218. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2012. 
  73. gobiernu-caltién-el so-apueste-por-linea-sama-velilla-pese-a-crisis_730479.html El Gobiernu caltién el so apueste pela llinia Sama-Velilla magar la crisis. Diario de León. 2 d'ochobre de 2012. http://www.diariodeleon.es/noticias/provincia/el gobiernu-caltién-el so-apueste-por-linea-sama-velilla-pese-a-crisis_730479.html. Consultáu'l 27 d'ochobre de 2012. 
  74. Asturies reclama la llinia la Sama-Velilla integrar nel 'Plan Enerxéticu Nacional'. Leonoticias. 5 de xunu de 2013. http://www.leonoticias.com/frontend/leonoticias/Asturies-Reclama-Que-La-Linea-De-Alta-Tension-Sama-Velilla-Y-vn120621-vst218. Consultáu'l 11 de xunetu de 2013. 
  75. El Gobiernu aplaza la execución de la llinia d'alta tensión Sama-Velilla. El Comercio. 25 de xineru de 2013. https://www.elcomercio.es/v/20130125/economia/gobiernu-aplaza-ejecucion-linea-20130125.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  76. REE diz que la Sama-Velilla «sigue nel caxón» y desmiente un nuevu trazáu. Diario de León. 11 de xunetu de 2014. http://www.diariodeleon.es/noticias/provincia/ree-diz-sama-velilla-sigue-cajon-desmiente-nuevu-trazáu_903961.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  77. Asturies abre la puerta a l'alternativa a la Sama-Velilla al traviés de Payares. Diario de León. 23 d'ochobre de 2014. http://www.diariodeleon.es/noticias/provincia/asturias-abre-puerta-alternativa-sama-velilla-a-traves-payares_930324.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 
  78. REE asegura que la llinia de Sama-Velilla «yá nun ye una actuación prioritaria». Leonoticias.com. 13 d'abril de 2016. http://www.leonoticias.com/leon/201604/13/direutor-asegura-linea-alta-20160413183658.html. Consultáu'l 2 de mayu de 2018. 

Enllaces esternos

editar